Νεοδημοκρατικό μπρα-ντε-φερ για τον Βενιζέλο
Όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης το βράδυ της 10ης Ιανουαρίου εκλεγόταν πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, γνώριζε πολύ καλά τις «συμμαχίες» που τον οδήγησαν στον θρίαμβο. Γνώριζε δηλαδή τους ανθρώπους που τον βοήθησαν να ξεπεράσει τα εμπόδια και να διαψεύσει τα προγνωστικά , κερδίζοντας στην τελική ευθεία τον Ευάγγελο Μεϊμαράκη. Γνωρίζει ωστόσο και κάτι άλλο: ότι οι τότε οι ισορροπίες μεταξύ του ιδίου και των πολιτικών φίλων του εντός του κόμματος πρέπει να συνεχίσουν να τηρούνται και σήμερα…
Του Σπύρου Παπαδάκη
Ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης για την ανάδειξη του προέδρου του κόμματος δημιουργήθηκε μια ομάδα που λειτούργησε παρασκηνιακά και αθόρυβα υπέρ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η ομάδα αυτή, λένε αυτοί που γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις στο εσωτερικό του κόμματος, προερχόταν από τον πρώην πρόεδρο της Ν.Δ., Αντώνη Σαμαρά. Όλοι μιλάνε για την περιβόητη ομάδα αιχμής που είχε βγάλει ασπροπρόσωπο τον τέως πρωθυπουργό τις δύσκολες στιγμές της θητείας του σε κόμμα και Μαξίμου… Σύμφωνα μάλιστα με τον αστικό μύθο που έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτή την ομάδα, όσες φορές ο Σαμαράς δεν ακολούθησε κατά γράμμα τις εισηγήσεις της «ταλαιπωρήθηκε» πολύ….
Η ομάδα αυτή έπιασε αμέσως δουλειά, αν και σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Α» ο σχεδιασμός για την επόμενη μέρα στη Ν.Δ. είχε ξεκινήσει πριν ακόμα την παραίτηση Σαμαρά από την προεδρία του κόμματος. Έτσι, πιστός στις δεσμεύσεις του ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν πείραξε από το κόμμα τους ανθρώπους που ζήτησε η ομάδα Σαμαρά, αρκετοί άλλωστε από αυτούς κατέχουν σήμερα καίριες θέσεις στο οργανόγραμμα της παράταξης. Και μπορεί κάποιες αποφάσεις που παίρνει μέχρι σήμερα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ξενίζουν και να ενοχλούν τους «δικούς του», ο ίδιος όμως γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τις ισορροπίες που πρέπει να κρατήσει.
Η συμφωνία τηρήθηκε αλλά όχι στο 100%, καθώς ανάμεσα στις συζητήσεις που είχαν γίνει τότε μεταξύ των δύο ανδρών ήταν και αυτό της ένταξης του Ευάγγελου Βενιζέλου στη Νέα Δημοκρατία! Ο Σαμαράς είχε αναπτύξει με πολιτικά επιχειρήματα την αναγκαιότητα της ενεργής παρουσίας του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ στην πολιτική ζωή της χώρας και δη στη Ν.Δ..
Το παρασκήνιο και οι κολλητοί….
Οι σχέσεις του Σαμαρά με τον Βενιζέλο κατά τη διάρκεια της συγκυβέρνησής τους ήταν κάτι παραπάνω από καλές. Είχαν και οι δύο συναίσθηση της κατάστασης και γνώριζαν ότι πάνω τους έπεφτε το βάρος της ιστορίας της χώρας που βρισκόταν σε δύσκολη φάση και ήταν στην κυριολεξία «φτερό στον άνεμο», έχοντας μάλιστα χάσει κάθε αξιοπιστία στην Ευρώπη.
Τα χνώτα τους ταίριαζαν όχι μόνο σε προσωπικό αλλά, παραδόξως, και σε πολιτικό επίπεδο. Δεν είναι καθόλου ψευδές ότι ο ένας έκοβε και ο άλλος έραβε τόσο στις κυβερνητικές συσκέψεις της τρικομματικής όσο και στις κοινές συναντήσεις με την τρόικα. Ποιος άραγε μπορεί να ξεχάσει πώς έβγαλαν από τη μέση τον τρίτο της παρέας Φώτη Κουβέλη και ξεπεράστηκαν οι κλυδωνισμοί του «μαύρου» της ΕΡΤ; Οι συζητήσεις τους ήταν μνημειώδεις, λένε αυτοί που τους ζούσαν από κοντά εκείνη την περίοδο.
Όταν μάλιστα τα πράγματα έφτασαν σε κομβικό σημείο για τη χώρα και για τη δικομματική κυβέρνηση, όταν διαφαινόταν ότι οι Ευρωπαίοι, με πρώτη την Άνγκελα Μέρκελ, τραβάνε το χαλί βλέποντας ότι πλησιάζουν οι εκλογές με αδιαφιλονίκητο φαβορί τον Αλέξη Τσίπρα, ήταν ο ίδιος ο Σαμαράς που ζήτησε από τον Βενιζέλο να μπει μπροστά, να βάλει πλάτη ζητώντας του να μην υπολογίσει το πολιτικό κόστος. Σε εκείνη τη χρονική στιγμή κάποιος έπρεπε να «φάει τη σφαίρα», και ως γνωστόν ο βασιλιάς πέφτει τελευταίος. Λάτρης, άλλωστε, και πολύ καλός παίκτης στο σκάκι, ο Σαμαράς ήξερε ότι μπορούσε να ποντάρει πολλά στον… αξιωματικό του και τον άφησε να κάνει παιχνίδι.
Στα κηφισιώτικα ταβερνάκια που επισκέπτονταν οι δυο τους συχνά-πυκνά είχε πείσει ο ένας τον άλλον ότι δεν υπάρχουν πλέον διαχωριστικές γραμμές και έχουν αμβλυνθεί οι τεράστιες διαφορές ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.. Από την πλευρά του ο Ευ. Βενιζέλος, βλέποντας να πλησιάζει τόσο η δική του πτώση όσο και της δικομματικής κυβέρνησης, αναρωτήθηκε φωναχτά ποιο μπορεί να είναι το πολιτικό του μέλλον με ένα ΠΑΣΟΚ στα πρόθυρα της διάλυσης και με τον ίδιο να αισθάνεται ξένος στη Χαριλάου Τρικούπη.
Η απάντηση που πήρε από τον συνομιλητή του ήταν ότι μετά τις εκλογές θα τον έφερνε στη Νέα Δημοκρατία με τον τρόπο που προαναφέραμε και στον σωστό πολιτικό χρόνο που θα επέλεγαν από κοινού. Αυτό ήταν… Τα χέρια δόθηκαν. Αυτός όμως ο πολιτικός χρόνος, λόγω των συνεχόμενων πολιτικών εξελίξεων, δεν ήρθε ποτέ εξαιτίας των χειρισμών του Τσίπρα με την περιβόητη διαπραγμάτευση αλλά και με το δημοψήφισμα που προκάλεσε την παραίτηση Σαμαρά από την προεδρία του κόμματος.
Η επόμενη ημέρα και ο Καραμανλής…
Ο Μητσοτάκης γνωρίζει την τοξικότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος και γνωρίζει πολύ καλά τις αντιδράσεις που θα ακολουθήσουν, με μεγαλύτερες αυτές των «καραμανλικών». Από την άλλη γνωρίζει επίσης καλά ότι, σε περίπτωση αθέτησης του λόγου του, θα ξεσπάσει πόλεμος εναντίον του από το «σαμαρικό» στρατόπεδο αλλά και ότι θα χάσει την ευκαιρία μετεκλογικών συμμαχιών… Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα ή ευκαιρία για να στείλει μηνύματα προς άπαντες για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης;
Ο Κυριάκος κινείται με διπλωματία σε αυτό το κομμάτι και κερδίζει χρόνο. Πολιτικό χρόνο. Ο ίδιος έχει διαμηνύσει προς τις δύο κατευθύνσεις ότι αν γίνει κάτι τέτοιο τώρα θα ζημιωθεί περισσότερο ο ίδιος ο Βενιζέλος παρά η Ν.Δ., από τη στιγμή που οι διαβουλεύσεις στον μεσαίο χώρο είναι ιδιαίτερα έντονες.
Οι «καραμανλικοί» έχουν διαμηνύσει σε όλους τους τόνους να μην τολμήσουν «εκεί στο Μοσχάτο» –όπως λένε– να φέρουν τον Βενιζέλο στο κόμμα. Προσέξτε, οι «καραμανλικοί», όχι ο ίδιος ο Καραμανλής. Βεβαίως σε καμία των περιπτώσεων δεν τον βρίσκει σύμφωνο μια τέτοια προοπτική, διότι όπως λένε οι καθημερινοί συνομιλητές του «η έλευση όλων αυτών με επικεφαλής τον Βενιζέλο δεν σημαίνει διεύρυνση του κόμματος προς τον μεσαίο χώρο αλλά μπαστάρδεμα της κεντροδεξιάς. Τη μέθοδο της πολυσυλλεκτικότητας τη δοκιμάσαμε μία φορά και είχε επιτυχία διότι έγινε με τρόπο και όχι μαζικά χωρίς να χαθεί η ταυτότητα της Ν.Δ. Τους αφομοιώσαμε εύκολα και εύκολα μετά μπορέσαμε να απεγκλωβιστούμε από αυτούς. Τώρα με μια τέτοια μαζική “εισβολή” και με τόσο βαριά ονόματα κινδυνεύουμε να μας αφομοιώσουν αυτοί».
Ζητήσαμε από έναν από τους στενούς συνεργάτες του Κώστα Καραμανλή να εξηγήσει στην «Α» αυτούς τους προβληματισμούς: «Μα δεν βλέπετε;» μας ρώτησε αφοπλιστικά, «έκανε ανασχηματισμό ο Τσίπρας και ακολούθησε και ο Μητσοτάκης. Όταν ακολουθείς είσαι υποχρεωμένος να φτιάξεις μια “σκιώδη” κυβέρνηση που να περνάει δυνατά, ξεκάθαρα μηνύματα και όχι κρυπτογραφημένα μηνύματα. Δεν είναι εποχές που θα καθίσει κανείς να αποκρυπτογραφήσει την τάδε ή τη δείνα επιλογή. Η “σκιώδης” κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι μια φοβισμένη σύνθεση».
Η «Α» ρώτησε ευθέως τον συνομιλητή της για τις σχέσεις Καραμανλή – Σαμαρά και Καραμανλή – Μητσοτάκη. Ιδού η απάντηση που πήραμε: «Ο Καραμανλής παρακολουθεί και ενημερώνεται για τα πάντα. Όποιος τον παίρνει τηλέφωνο, του απαντάει. Ο ίδιος δεν παίρνει κανέναν. Γιατί να το κάνει άλλωστε; Για να του βάζουν λόγια στο στόμα; Για να τον κάνουν συνένοχο στα λάθη;»
«Θυμάμαι», συνεχίζει, «που όταν ήταν πρωθυπουργός ο Σαμαράς και τον έπαιρνε συχνά τηλέφωνο. Ποτέ ο Καραμανλής δεν του αρνήθηκε την παραμικρή βοήθεια. Τώρα δεν έχει στείλει ούτε τηλεγράφημα. Γιατί λοιπόν να του μιλήσει ο Καραμανλής στην Κ.Ο.; Για να “πουλάνε” τα φωτογραφικά ενσταντανέ σε πολιτικούς φίλους και εχθρούς και σε επιχειρηματίες; Έχει βαρεθεί να τον χρησιμοποιούν με αυτό τον τρόπο».
Μήπως όμως ο Καραμανλής από εμβληματική μορφή της παράταξης τείνει να γίνει ουραγός της κεντροδεξιάς; «O Καραμανλής δεν θέλησε ποτέ να πάρει τον ρόλο του εμβληματικού ηγέτη της παράταξης. Τον ενδιαφέρει να είναι χρήσιμος για τον τόπο. Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο. Ο κόσμος και τα στελέχη που τον αγαπούν του προσδίδουν αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Δεν τους επεδίωξε ποτέ. Δεν θα κάνει ποτέ αυτό που κάνει ο Σαμαράς, που προσπαθεί σώνει και καλά να γίνει ο άνθρωπος που θα σώσει τη χώρα. Φαίνεται το άγχος του να αποδείξει ότι όλα τα κάνει για το καλό της πατρίδας. Για τον εαυτό του τα κάνει και για την υστεροφημία του. Μα καλά, δεν καταλαβαίνει ότι δεν τον θέλουν οι νεοδημοκράτες;» αναρωτήθηκε ο συνομιλητής μας, για να δώσει μόνο του την απάντηση: «Tο καταλαβαίνει, και γι’ αυτό προσπαθεί να πείσει τον Κυριάκο να ολοκληρώσει αυτό που δεν πρόλαβε ο ίδιος, να αλλάξει το κόμμα και αυτούς που το ψηφίζουν».
Για τις σχέσεις με τον Κυριάκο δεν ειπώθηκαν πολλά. Τετριμμένα πράγματα καθώς είναι ο νυν πρόεδρος… Ο Μητσοτάκης θέλει να τα έχει καλά με τον Καραμανλή και για τον λόγο αυτό πρότεινε στον junior Κώστα Καραμανλή να αναλάβει ακόμα πιο δυνατό τομέα από αυτόν των μεταφορών και υποδομών. Ο ίδιος αρνήθηκε ευγενικά. Δάχτυλος της Μαβίλη; «Όχι, ο Καραμανλής δεν ασχολήθηκε καθόλου με τον ανασχηματισμό. Δεν ρωτήθηκε, δεν παρενέβη, δεν τον ενδιέφερε. Απλά βλέπει, παρακολουθεί, ενημερώνεται», καταλήγει ο στενός συνεργάτης τού πρώην πρωθυπουργού.
Θεωρούν τον Βενιζέλο φιλελεύθερο μεταρρυθμιστή που τον έχει ανάγκη η Ν.Δ.
Το ερώτημα που πλανάται είναι γιατί τόσο μεγάλη η πρεμούρα του Σαμαρά προκειμένου να συνεργαστεί η Ν.Δ. με τον Βενιζέλο. «Δεν έχουμε πρεμούρα για κάτι τέτοιο», θα πει στην «Α» στενός συνεργάτης τού πρώην πρωθυπουργού. «Έχουμε πρεμούρα να μη χαθεί ικανό και πολιτικό δυναμικό της χώρας. Ο Βενιζέλος και η ομάδα του είναι από τους λίγους φιλελεύθερους μεταρρυθμιστές που έχει αυτή η χώρα. Τους χρειαζόμαστε όχι μόνο ως κόμμα, καθώς η Ν.Δ. έχει ελάχιστους, αλλά τους χρειαζόμαστε και ως Ελλάδα».
Ο Αντ. Σαμαράς όλο αυτό το διάστημα αναλύει τα πάντα με τους στενούς του συνεργάτες και έχει χαράξει στρατηγική για όλα τα πιθανά σενάρια. Θεωρούν δεδομένο ότι ο Τσίπρας δεν θα αντέξει και θα καταρρεύσει αν δεν κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση ή, αν κλείσει, θα καταρρεύσει αμέσως μετά με την αποτίμηση του ΔΝΤ που θα είναι κόλαφος για την ελληνική οικονομία. Την επόμενη, λοιπόν, ημέρα οι φιλελεύθεροι μεταρρυθμιστές χρειάζονται τον Σαμαρά για τη διακυβέρνηση της χώρας προκειμένου να τους έχει δίπλα στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο ίδιος ως father figure θέλει να είναι εκεί, παρών και να φυλάει τα νότα του Κυρ. Μητσοτάκη, ατενίζοντας το μέλλον στην Ευρώπη και βοηθώντας τη χώρα. Θέλει, λοιπόν, ανθρώπους με το πολιτικό authority του Ευ. Βενιζέλου καθώς και την υπόλοιπη ομάδα του. Τα δυόμισι χρόνια που διακυβέρνησε τη χώρα κατάλαβε πολύ καλά ότι οι μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται με οριακές πλειοψηφίες αλλά με συναίνεση όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτικών δυνάμεων. Ο Σαμαράς ήταν πάντα κατά των ήπιων μεταρρυθμίσεων καθώς θεωρούσε –και το αποτέλεσμα τον δικαιώνει– ότι με ήπια προσαρμογή χάνεται πολύτιμος χρόνος και εγκλωβίζεσαι περισσότερο. Δεσμεύεσαι. Αυτό λοιπόν που χρειάζεται η χώρα είναι γρήγορες φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις από πολιτικούς που μπορούν να τις πραγματοποιήσουν και με τις λιγότερες δεσμεύσεις.
«Ο Σαμαράς θέλει τις συναινέσεις, αλλά ένας πρωθυπουργός δεν μπορεί να είναι αιχμάλωτος κανενός άλλου σχηματισμού ή άλλων συμφερόντων», τονίζει εμφατικά ο στενός συνεργάτης του Αντ. Σαμαρά και συνεχίζει λέγοντας: «Ο Βενιζέλος έχει αποδείξει ότι ξέρει τι πρέπει να κάνει σε δύσκολες στιγμές για τη χώρα και για αυτό πρέπει να μείνει στο προσκήνιο και να μη χαθεί. Τώρα, αν μείνει στη Δημοκρατική συμπαράταξη, θεωρούμε ότι θα υπάρξει ευρύτερη συνεργασία χάρη στον Βενιζέλο. Αν φύγει ή αν δημιουργήσει δικό του φορέα είναι δεδομένη η μετεκλογική συνεργασία μαζί του. Είναι θέση του Σαμαρά την οποία υιοθετούν και στην οδό Πειραιώς, καθώς τέτοιοι βουλευτές δεν πρέπει να χαθούν και δεν θα χαθούν», καταλήγει