Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος: «Η δημιουργία είναι Μουσική»

«Μη ζώην μετ’ αμουσίας», δηλαδή «να μη ζεις χωρίς μουσική», παρακινούσε ο Ευριπίδης. Και ποιος μπορεί να αρνηθεί την προτροπή του. Από την εποχή του ωστόσο μέχρι σήμερα η μουσική αναγεννάται ανάλογα με τον μικρόκοσμο στον οποίο ενυπάρχει, οικονομικό-πολιτισμικό. Ο Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος είναι ένας νεαρός συνθέτης, για τον οποίο «η μουσική είναι μια πράξη ιερή, κατά την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον θάνατο μιας μουσικής ιδέας κάθε φορά που επέρχεται μια σιγή ή ένα έργο τελειώνει», όπως ο ίδιος μας επισημαίνει στη συνέντευξη που τόσο ευγενικά μας παραχώρησε. Πρόκειται για τη δική του σύγχρονη κλασική μουσική, τη «σύγχρονη τονική μουσική» όπως ο ίδιος μας λέει, την οποία θα παρουσιάσει  με το τρίο εγχόρδων των συνόλων Ιέραξ την Τετάρτη, 22 Φεβρουαρίου, στις 8.00 το βράδυ, στο «Ίδρυμα Άγγελου και Λυτώς Κατακουζηνού», με στόχο μέσα από αυτές τις μυστικές μελωδικές συναντήσεις να φέρει ξανά στο προσκήνιο τον θεσμό των συναυλιών δωματίου, δίνοντάς τους μια φρέσκια, σύγχρονη πνοή, κατανοητές και στο μη εξειδικευμένο κοινό, καθώς εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι «ένα λόγιο είδος που θα είναι προσιτό προς όλους».

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

√ Τι επιχειρείτε να εξερευνήσετε μέσα από τις συνθέσεις σας, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε καλλιτεχνικό επίπεδο;

«Μια σύντομη απάντηση θα ήταν τη Ζωή, το Σύμπαν και τα Πάντα, ως δάνειο από τον Douglas Adams. Μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο άνευ μουσικής; Αδύνατο! Η δημιουργία είναι Μουσική. Κάθε πακέτο ενέργειας αποτελεί και έναν εν δυνάμει μουσικό φθόγγο, ασχέτως του αν εμπίπτει στο ακουστικό μας φάσμα. Βλέπετε, η διανοητική μας ικανότητα ξεπερνά την λογική των αισθητήριων κέντρων μας και μπορούμε να αντιληφθούμε την παγκοσμιότητα της μουσικής αλήθειας. Χρέος μας είναι αυτές τις γνώσεις να τις φέρουμε στον κόσμο του αισθητού και να δημιουργήσουμε έργα, τα οποία θα συγκινούν όλη την επικράτεια του θυμικού μας. Σε προσωπικό επίπεδο εμπίπτει η επιλογή του τρόπου με τον οποίο καλούνται οι συνθέτες να αποδώσουν αυτόν τον σκοπό. Έχω επιλέξει τη συνεχή έρευνα, και έπειτα τη δοκιμή και εκτέλεση στον απλό ακροατή. Με ενδιαφέρει ένα λόγιο είδος που θα είναι προσιτό προς όλους. Όλοι μας κρύβουμε μέσα μας ένα φανταστικό εύρος συναισθημάτων, για το οποίο η μουσική μπορεί –και θα πρέπει– να αποτελεί εργαλείο ενεργοποίησής του».
√ Θα λέγατε πως οι συνθέσεις σας κατατάσσονται σ’ αυτό που χαρακτηρίζουμε κλασική μουσική; 

«Ο όρος “κλασική” είναι δύο ταχυτήτων. Κλασική μπορούμε να ονομάζουμε αυστηρά ακαδημαϊκά μια συγκεκριμένη  μουσική περίοδο της δυτικής μουσικής. Ελευθέρως τον χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε την λόγια μουσική, η οποία εκτελείται με όργανα ορχήστρας. Σίγουρα με την δεύτερη σημασία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έτσι, προσθέτοντας τον όρο “υπόγεια”, αφού πρόκειται για ένα μικρό ρεύμα, το οποίο ίσως κάποια στιγμή αναβλύσει και γίνει ένας χείμαρρος στο υψηλό βουνό της τέχνης. Όταν γίνει αυτό, θα λάβει και επίσημη ακαδημαϊκή ορολογία. Η δική μου πρόταση είναι το “Νέα Ιερότητα” ή αλλιώς “Sacre Nouveau”. Διότι η μουσική είναι μια πράξη ιερή, κατά την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον θάνατο μιας μουσικής ιδέας κάθε φορά που επέρχεται μια σιγή ή ένα έργο τελειώνει».
√ Είστε ο ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής των  Ιέραξ. Πώς αποφασίσετε να δημιουργήσετε τα συγκεκριμένα μουσικά σύνολα και ποιος είναι ο σκοπός τους;

«Ο ρόλος του συνθέτη πιστεύω πως αρχίζει μόνο με την σύνθεση ενός έργου. Αυτό αποτελεί το εργαλείο με το οποίο θα συνδεθούν μουσικοί και ακροατές. Η συγκεκριμένη σύνδεση συντελείται σε πολλά επίπεδα. Έως ότου όμως φτάσει σε αυτό σημείο, ο συνθέτης θα πρέπει να μεριμνήσει για την ορθή σύνθεση του μουσικού σχήματος, την ευημερία του, την ευτυχία των μουσικών του συνεργατών και εν γένει την αρμονική συνεργασία. Μετά από χρόνια σποραδικών εμφανίσεων με συνεργάτες που είχαν γίνει και φίλοι, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στον χώρο και καθώς αισθανόμουν την ευθύνη απέναντι στους κλασικούς μουσικούς, σχεδίασα μαζί τους τον τρόπο λειτουργίας και το όραμα των συνόλων αυτών».

√ Η δημιουργία, τελικά, είναι ομαδική υπόθεση;

«Η έμπνευση μπορεί να είναι προσωπική, όμως η δημιουργία εξ ορισμού είναι ομαδική. Είναι το έργο που γίνεται για τον δήμο. Πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ανάγκες όλων των μερών που συντελούν τον δήμο, μουσικοί και κοινό σε απόλυτη ίση αξία. Ο εγωισμός είναι απόλυτα ξένος προς αυτή την πράξη».
√ Η μουσική μπορεί να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους; Να μας ανακουφίσει αλλά και να μας αφυπνίσει; Αν ναι, με ποιον τρόπο;

«Θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε την μουσική ως κάτι το ιδιαίτερα ενεργητικό επάνω μας. Ο κάθε παλμός της μας συντονίζει και είναι ικανός να επηρεάσει σημαντικά. Κάθε μουσικό είδος, διασκεδαστικό, ψυχαγωγικό, μυσταγωγικό, θεραπευτικό κ.λπ., δύναται να επιδράσει πάνω μας. Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε απλά πως το σύνολο της ψυχής εκφράζεται και ενεργεί μέσω της μουσικής».

√ Τι θα ακούσει το κοινό που θα επισκεφτεί την Οικία Κατακουζηνού στις 22 Φεβρουαρίου;

«Ο σκοπός μας είναι να πάμε την μουσική δωματίου μπροστά. Γι’ αυτόν τον λόγο επιλέξαμε έργα μου τα οποία ανήκουν στην κατηγορία της σύγχρονης τονικής μουσικής. Έμφαση δίνεται στην λιτότητα, το συναίσθημα, το οποίο δημιουργούν οι συνηχήσεις, τα μοτίβα και εν γένει η ονειρική αίσθηση και διάθεση που δημιουργείται. Είναι, λοιπόν, έργα τα οποία μπορεί να τα προσεγγίσει κάποιος χωρίς να απαιτείται κάποια μουσική παιδεία, καθώς απευθύνονται στον κόσμο των συναισθημάτων. Εκτελεί το τρίο εγχόρδων των συνόλων Ιέραξ, όπου στο πρώτο βιολί θα είναι ο Νίκος Παϊβανάς, στο δεύτερο ο Κώστας Κακάβας και στο τσέλο η Μυρτώ Ξηρουχάκη. Σε διάφορα όργανα, όπως άρπα και πνευστά συμπληρώνω εγώ. Μαζί μας, για μια φορά ακόμη, μας κάνει την τιμή να βρίσκεται η υψίφωνος Άννα Μορφίδου, στην οποία εμπιστεύομαι έργα μου που απαιτούν πάντα μια πολύ προσεγμένη και ιδιαίτερη ερμηνεία. Στο πιάνο την συνοδεύει η Σοφία Ροσμαράκη». 
«Mystical Home Sessions»

Σύνθεση, άρπα, πνευστά: Σωτήρης–Νικόλας Κάσσος
Υψίφωνος: Άννα Μορφίδου
Πιάνο: Σοφία Ροσμαράκη
Τρίο Εγχόρδων των Συνόλων Ιέραξ
1ο Βιολί: Νίκος Παϊβανάς
2ο Βιολί: Κώστας Κακάβας
Τσέλο: Μυρτώ Ξηρουχάκη

Ίδρυμα Άγγελου & Λητώς Κατακουζηνού, Αμαλίας 4, 5ος όροφος
Τετάρτη 22/2 στις 20.00
Είσοδος: 10 €
Τηλέφωνο κρατήσεων: 6936-159835

Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος

Τελειόφοιτος της σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ΕΜΠ). Μουσικά έργα του και ποίηση έχουν αναμεταδοθεί από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ. Η μουσική του έχει τις βάσεις της στην κλασική, το μπαρόκ καθώς και τη μινιμαλιστική μουσική. Ο ίδιος εξερευνά τις δυνατότητες μείξης πρώιμης δυτικής και βυζαντινής μουσικής με τα πιο μοντέρνα ιδιώματα. Έχει δημιουργήσει δύο νέες τεχνικές σύνθεσης, τις «Ψύξις» και «Ροή» για την τονική και ατονική μουσική αντίστοιχα. Ακόμη στα πεδία έρευνάς του βρίσκεται η εσωτερική μουσική –σύνθεση και πράξη–, όπως αυτή έχει εκφραστεί από την ελληνική παράδοση, καθώς και από την λόγια οθωμανική και παλαιά ευρωπαϊκή μουσική. Υπήρξε συνεργάτης του Μουσείου Μακρονήσου καθώς και του Αρχαιολογικού Μουσείου Καρδίτσας. Είναι μέλος του Ομίλου Φίλων της UNESCO και της Delian Society – Κοινότητα με σκοπό την προώθηση της τονικής μουσικής. Τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του «Μεγάλου Αλεξάνδρου» το 2012.