Τζένη Αρσένη: Η νεαρή αμαζόνα της Τέχνης στις διεθνείς θεατρικές σκηνές

Όταν ο Μπέρναρντ Σω έλεγε ότι «Η ποιότητα ενός θεατρικού έργου είναι η ποιότητα των ιδεών του», ίσως η φαντασία του να είχε δραπετεύσει στο όχι και τόσο μακρινό για το γήινο περίβλημά του μέλλον, σκιαγραφώντας τη μοναδική Τζένη Αρσένη. Πράγματι, η νεαρή αμαζόνα της Τέχνης έφτασε να διαφεντεύει τις μεγάλες διεθνείς θεατρικές σκηνές μέσω της μοναδικής δουλειάς της, μεστής από ποιότητα και ιδέες.

Δεν θέλεις να χάσεις τη μέθεξη που σου δίνει απλόχερα το έργο της. Πόσω μάλλον που αυτές τις ημέρες έχουμε τη χαρά να βρίσκεται στη χώρα μας, με την ευκαιρία της παράστασης «Ο Κουρέας της Σεβίλλης» του Τζοακίνο Ροσσίνι που ανεβαίνει στο Θέατρο Κνωσός σε δική της σκηνοθεσία. Μαγεμένοι από την απόλυτα πετυχημένη πρεμιέρα, καταφέραμε να ξεκλέψουμε λίγο από τον πολύτιμο χρόνο της λαμπερής Ελληνίδας, σε μια προσπάθεια να εντρυφήσουμε στα μικρά μυστικά μιας τεράστιας καριέρας!

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

Πώς μια Ελληνίδα βρέθηκε να σκηνοθετεί όπερες στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου;

«Στο Λονδίνο, μετά από ομιλία μου σε διεθνές συνέδριο για τη σκηνική αντιμετώπιση της “Αντιγόνης” του Μέντελσον, κλήθηκα από τον διευθυντή της ορχήστρας και έπειτα από τον διευθυντή του BBC Proms να κάνω ολοκληρωμένη την πρτότασή μου για το ανέβασμα του έργου στο Royal Albert Hall. Ήμουν 25 ετών, κάτι που δεν έπαιξε κανένα ρόλο, ούτε το ότι προερχόμουν από άλλη χώρα. Το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η πρότασή μου».

Θέλετε να πείτε πως στο εξωτερικό δεν υπάρχει πρόβλημα επικοινωνίας με τους εκάστοτε ιθύνοντες;

«Ακριβώς! Υπάρχει η δυνατότητα να επικοινωνήσει κάποιος με τον διευθυντή ενός μεγάλου φεστιβάλ χωρίς να χρειάζεται να τον γνωρίζει. Αρκεί το βιογραφικό του και το έργο του».

Και από το Λονδίνο στην Αμερική;

«Με αντίστοιχο τρόπο βρέθηκα στην Αμερική αργότερα, μαζί με καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, για τα 50 χρόνια του San Francisco Opera Center, για μία μόνο θέση σκηνοθέτη. Μεγάλη τιμή! Και πάλι καθαρή και ανοιχτή διαδικασία. Από εκεί ένας μαέστρος βλέποντας την παράσταση με κάλεσε για νέα σκηνοθεσία στην Καλιφόρνια και ύστερα με κάλεσαν στην όπερα στη Νέα Υόρκη, όπου η μαέστρος είχε ακούσει να μιλούν για εμένα στο San Francisco Opera Center. Από τότε συνεργάζομαι πλέον σε μόνιμη βάση με το Center for Contemporeray Opera της Νέας Υόρκης».

Έχετε δηλώσει ότι η όπερα δεν θέλει πλούτο, αλλά έμπνευση και καλούς συνεργάτες. Ποια είναι η πηγή έμπνευσής σας;

«Πρώτα από όλα η μουσική. Ακούγοντας τη μουσική δημιουργώ εικόνες, κίνηση, ιστορίες, σχεδόν χορεύω κάθε θέμα που ακούω. Με γοητεύει απίστευτα αυτό το ταξίδι. Την ίδια στιγμή, η δραματουργία, οι χαρακτήρες συμπληρώνουν το όραμα που διαμορφώνω για κάθε ιστορία. Λειτουργώ κινηματογραφικά αφού σκιτσάρω, ντεκουπάρω, κάθε όπερα. Οι παρτιτούρες μου στο τέλος μοιάζουν με τετράδια ζωγραφικής (διόλου αριστοτεχνικής, δυστυχώς!). Αντιστοίχως λειτουργώ και σε έργα πρόζας, διότι η μουσική ενυπάρχει σε κάθε μορφή τέχνης, αρκεί να μπορούμε να την ακούσουμε…»

Τι στοιχεία θα πρέπει να διαθέτει ο ιδανικός συνεργάτης σας;

«Είναι απολύτως μέρος της έμπνευσης και της δημιουργίας. Το θέατρο είναι συλλογική δουλειά. Αρκεί ένας άνθρωπος όχι μόνο για να καταστρέψει μία παράσταση –αυτό μπορεί να είναι και το λιγότερο– αλλά κυρίως να διαλύσει την αγάπη μιας ομάδας και κάθε καλλιτέχνη ξεχωριστά για το αντικείμενο. Είναι πολύ εύκολο και εξαιρετικά επικίνδυνο. Λέω συχνά πως το ήθος φαίνεται στη σκηνή, και αυτό είναι για εμένα κριτήριο επιλογής συνεργατών».

Να υποθέσω πως είναι αντίστοιχες και οι οικονομικές απολαβές;

«Δεν θα το έλεγα! Η καλλιτεχνική δημιουργία έχει απίστευτη γοητεία αλλά και τεράστιες δυσκολίες. Όμως, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μοιράζονται οι άνθρωποι ένα κοινό όραμα με ευαισθησία και πάθος για να το κάνουν πράξη. Θέλει ευγένεια και χαμόγελο η τέχνη. Δεν έχει νόημα διαφορετικά».

Πρόκειται να σκηνοθετήσετε στην Αμερική δύο νέες όπερες;

«Ναι, και με συγκινεί βαθιά αυτό. Είναι τιμητικό που ο διευθυντής της Όπερας στη Ν. Υόρκη με ενημέρωσε πως συνθέτες που ζουν εκεί, γνωρίζοντας άλλες μου δουλειές, ζητούν να σκηνοθετήσω τα έργα τους. Είναι παγκόσμια πρεμιέρα και για τις δύο όπερες, δύο εξαίρετα πολιτικά έργα, το ένα από τα οποία βασίστηκε σε βιβλίο που ήταν υποψήφιο για Pulitzer».

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο άνθρωπο που θα ήθελε να ασχοληθεί με την όπερα στην Ελλάδα της κρίσης;

«Μιλώντας ως άνθρωπος που έζησα από τα 18 μου χρόνια στο εξωτερικό, σπούδασα, εργάστηκα και εργάζομαι εκεί, δεν θα μπορούσα παρά να ενθαρρύνω νέους συναδέλφους να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν είναι θέμα πολυτέλειας αλλά ουσίας. Η κρίση είναι παγκόσμια, αλλά η έλλειψη δομών και ανώτατης καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στη χώρα μας είναι πολύ σοβαρή. Οι τρόποι υπάρχουν μέσα από υποτροφίες, τέτοιο δρόμο ακολούθησα και εγώ».

Εάν όμως δεν θέλει να εγκαταλείψει την Ελλάδα;

«Μπορεί να πηγαινοέρχεται, δεν χρειάζεται να έχει ως βάση του το εξωτερικό. Εγώ ενθαρρύνω νέους ή και λιγότερο νέους καλλιτέχνες να συνταχθούν, και μαζί, με κοινό στόχο και κοινές αξίες, να δημιουργήσουν σε αυτήν τη χώρα. Τέτοιο παράδειγμα είναι η παράστασή μας “Ο Κουρέας της Σεβίλλης” που ανεβάζουμε με τους H2Opera αυτές τις ημέρες στο Θέατρο Κνωσός, με συνεργάτες που πιστεύω και εκτιμώ ιδιαιτέρως».

  

«Ο Κουρέας της Σεβίλλης»

 Παραγωγή: Η2Οpera
Σκηνοθεσία – Κινησιολογία: Τζένη Αρσένη

Σκηνογραφία: Γεράσιμος Αβλάμης 

Ψηφιακές Προβολές: Βέρα Κομνηνού 

Ενδυματολογική Επιμέλεια: Ioannisko 

Ενορχήστρωση: Jonathan Lyness

Φωτογραφίες: Μάνος Γαρυφάλλου

Χορωδία ΟΤΕ Αθηνών, Διδασκαλία: Δημήτρης Μπουζάνης
Ορχηστρικό Σύνολο Η2Orchestra, Μουσική Διεύθυνση: Στάθης Σούλης
Μουσική Προετοιμασία-Πιάνο: Μανώλης Παπασιφάκις, Μάριος Καζάς

 

Mε τους: Γιάννη Κάβουρα, Γιώργο Ματθαιακάκη, Σοφία Μιχαηλίδου, Δημοσθένη Χρ. Σταυριανό, Γαβριήλ Αντωνέλο, Μιράντα Γεωργάκη, Γιάννη Μανιατόπουλο.

Θέατρο Κνωσός, για δύο ακόμη παραστάσεις: σήμερα Σάββατο, 9/4, και την Τετάρτη 13/4.