Επίκαιρο όσο ποτέ…

Η αρχή της δεκαετίας του ’60 δεν ήταν εύκολη για τη χώρα μας. Οι μνήμες αλλά και οι συνέπειες του Εμφυλίου ήταν νωπές και πονούσαν έναν λαό που μόλις είχε βγει από έναν παγκόσμιο πόλεμο με τις επιπτώσεις που όλοι γνωρίζουμε.

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

ixnilatontas2Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν είναι από εκείνους που θα άφηνε όλο αυτό το δράμα να περάσει στην αμνησία. Έτσι, με τον δικό του τρόπο, ως καλλιτέχνης, έβγαλε προς τα έξω τα συναισθήματα που του προξένησε όλο αυτό, κοιτάζοντας στα μάτια τους πονεμένους της εποχής σε μια βαθιά τραυματισμένη Ελλάδα.

«Με το Τραγούδι του νεκρού αδελφού ταυτίζομαι περισσότερο απ’ ό,τι με οποιοδήποτε άλλο έργο μου, από κάθε άποψη: μουσική, ανθρώπινη, βιωματική, αγωνιστική και προπαντός “ελληνική”, μιας και ο Εμφύλιος βύθισε την Ελλάδα στα δάκρυα, στο αίμα και στη δίχως τέλος δοκιμασία», αναφέρει ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης.

Γραμμένο το 1961, το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» είναι ένα από τα κορυφαία έργα του μεγάλου Έλληνα δημιουργού. Το έργο είναι μια λαϊκή τραγωδία εμπνευσμένη από τον εμφύλιο αλληλοσπαραγμό που ξέσπασε μετά από την εθνική εποποιία κατά του φασισμού. Το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» περιλαμβάνει οκτώ ανυπέρβλητα λαϊκά τραγούδια, σε μουσική και στίχους του συνθέτη (πλην ενός, τους στίχους του οποίου έγραψε ο Κώστας Βίρβος). Το έργο, που διαπνέεται από μια συγκίνηση αρχετυπική –σχεδόν θρησκευτική–, είναι ένας ύμνος στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στη συλλογική ανάγκη για μνήμη. Ταυτόχρονα, αποτελεί ένα γενναίο κάλεσμα σε εθνική ομοψυχία, σκύβοντας με συγκλονιστική ωριμότητα πάνω στις πληγές του Εμφυλίου, οι οποίες την εποχή που γράφτηκε ήταν ακόμα ανοιχτές.

ixnilatontas7Αυτό το έργο έρχεται το Θέατρο Badminton να ανεβάσει προς τιμήν του συνθέτη, σε μια ανανεωμένη εκδοχή, που επεξεργάστηκε ο ίδιος ο συνθέτης σε σκηνοθεσία  Θανάση Παπαγεωργίου.

Συγκεκριμένα, για τη νέα, μεγάλη παραγωγή του Θεάτρου Badminton, ο Μίκης Θεοδωράκης δημιούργησε μια εντελώς καινούρια εκδοχή, επιχειρώντας μια συνομιλία με το παρόν και προσθέτοντας μια ολόκληρη πράξη. Η πρώτη πράξη ασχολείται με τη σκοτεινή περίοδο, πριν και μετά τα Δεκεμβριανά και ο συνθέτης ενσωματώνει τα 10 τραγούδια από «Τα Λυρικά» σε στίχους  του Τάσου Λειβαδίτη.

Σε ένα θίασο 50 ηθοποιών, τραγουδιστών, χορευτών και μουσικών τους βασικούς ρόλους ερμηνεύουν η Λήδα Πρωτοψάλτη, ο Κώστας Αρζόγλου, ο Νίκος Αρβανίτης, ο Χρήστος Κάλοου, ο Χρήστος Πλαΐνης, η Εύα Καμινάρη, ο Ηλίας Κατέβας, η Στέλλα Γκίκα κ.ά. Η Λαϊκή Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης αποδίδει τη μουσική της παράστασης, «Τα Λυρικά» ερμηνεύουν οι Κώστας Θωμαΐδης, Μπέττυ Χαρλαύτη και η Καλλιόπη Βέττα,  ενώ τον εξέχοντα ρόλο του λαϊκού τραγουδιστή στο «Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού»  έχει ο Κώστας Μακεδόνας. Το σκηνικό της παράστασης υπογράφει ο Γιώργος Πάτσας, τις ενορχηστρώσεις ο Γιάννης Μπελώνης, τα κοστούμια η Λέα Κούση, τις χορογραφίες η Αποστολία Παπαδαμάκη και την παραγωγή ο Μιχάλης Αδάμ.

ixnilatontas4Μία αυθεντική προσωπική μαρτυρία του Μίκη Θεοδωράκη 70 χρόνια μετά, ένα έργο βαθιάς συγκίνησης και πνοής, «Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού» επαναφέρει στο προσκήνιο τα θεμελιώδη αιτήματα για μνήμη, αξιοπρέπεια και εθνική ομοψυχία.

Το τραγικό δε είναι ότι, σήμερα, το έργο είναι επίκαιρο από όποια πλευρά και αν το δει κανείς.

ixnilatontas6Στόχος του Θανάση Παπαγεωργίου είναι να αναδείξει την επικαιρότητα του έργου σε μια εποχή αναδυόμενης πόλωσης, που έχει επιτακτική ανάγκη –όσο καμία άλλη στο πρόσφατο παρελθόν– την εθνική ενότητα.

«Το Τραγούδι του νεκρού αδελφού δεν τραγουδιέται από εκείνους που αδιαφορούν για το τραγικό παρελθόν της χώρας, δεν τραγουδιέται από εκείνους που έχασαν τη μνήμη τους γυρίζοντας την πλάτη στον εφιάλτη που έζησε η πατρίδα. Τραγουδιέται μόνο από εκείνους που εύχονται να μην υπάρξει άλλος αλληλοσπαραγμός», δηλώνει ο σκηνοθέτης, του οποίου η προσέγγιση δικαιώνει τη σκέψη του ίδιου του Μίκη Θεοδωράκη. Γραμμένα στις αρχές της δεκαετίας του ’60 με αφορμή την πρώτη παρουσίαση του έργου, τα λόγια του συνθέτη ηχούν σήμερα απολύτως επίκαιρα:

«Σε στιγμές τόσο κρίσιμες για το έθνος και το λαό, πιστεύω πως ο ζωντανός καλλιτέχνης πρέπει να καταπιάνεται με έργα και με ενέργειες που θα βοηθήσουν άμεσα για να λυθεί η κρίση, για να βρεθεί διέξοδος. Πιστεύω πως ο μοναδικός δρόμος για να κερδίσουμε τη μάχη μπροστά στην ιστορία και στον πολιτισμό, είναι αυτή τη στιγμή η αληθινή ενότητα. Όχι ενότητα συμβατική, σκόπιμη, ενότητα τακτική –αλλά ενότητα ουσιαστική όλων των Ελλήνων».

Στο Θέατρο Badminton, λοιπόν, και μέχρι τις  5 Απριλίου, «Το Τραγούδι του νεκρού αδελφού» επαναφέρει στο προσκήνιο τα θεμελιώδη αιτήματα για μνήμη, αξιοπρέπεια και ομοψυχία. Μια ιστορική παράσταση, για την ιστορία που, δυστυχώς, ξαναγράφεται…

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα