Η επόμενη μέρα στην Ιταλία μετά το δημοψήφισμα

Την προσεχή Κυριακή 4 Δεκεμβρίου «κληρώνει» για την Ιταλία αφού διεξάγεται το δημοψήφισμα όπου θα κρίνει την αλλαγή και μεταρρύθμιση των εξουσιών του Κοινοβουλίου της χώρας καθώς και την κατάτμηση των αρμοδιοτήτων του κράτους, των περιφερειών και των διοικητικών οργάνων.

Ωστόσο τα σενάρια δίνουν και παίρνουν για το τι θα γίνει την επόμενη ημέρα στη χώρα, Τι θα επικρατήσει το “ναι”; Τι θα συμβεί στην περίπτωση που οι Ιταλοί ψηφίσουν “όχι”;

Οι απαντήσεις δίνονται στις παρακάτω γραμμές

Αναλυτικά τα σενάρια

Αυτά είναι τα κυριότερα:

Εάν επικρατήσει το «ναι»

Ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, ο οποίος διαπραγματεύτηκε αυτή τη μεταρρύθμιση και στη συνέχεια την έθεσε ενώπιον όλων των πολιτικών παρατάξεων, βγαίνει ενισχυμένος.

Αν και οι επόμενες βουλευτικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2018, ο Ματέο Ρέντσι θα μπορούσε να ζητήσει πρόωρες εκλογές στον απόηχο της νίκης του. Αλλά έχει υποσχεθεί ότι προηγουμένως θα αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Και μόνο ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα έχει την εξουσία να διαλύσει τη βουλή.

Εάν επικρατήσει το «όχι»

Η παραίτηση του Ρέντσι μοιάζει αναπόφευκτη. Αλλά στη συνέχεια όλα γίνονται πιο πολύπλοκα:

– Ο Ρέντσι παραμένει στην εξουσία

Ο Ματέο Ρέντσι υποβάλλει την παραίτησή του στον Σέρτζιο Ματαρέλα, αλλά εκείνος του ζητεί αμέσως τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης.

Είναι σε θέση να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη του Κοινοβουλίου, είτε με την παρούσα πλειοψηφία του, είτε με μία νέα πλειοψηφία στην οποία θα περιληφθεί και η Forza Italia του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπως αυτός το έχει αφήσει να εννοηθεί τις τελευταίες ημέρες.

Ο εκλογικός νόμος, ο οποίος στη σημερινή του μορφή προσφέρει ένα μεγάλο πριμ στην πλειοψηφία, τροποποιείται υπέρ ενός περισσότερο αναλογικού εκλογικού συστήματος και προκηρύσσονται πρόωρες εκλογές, το νωρίτερο για την άνοιξη του 2017.

Το κυριότερο εμπόδιο στο σενάριο αυτό είναι ο ίδιος ο Ρέντσι: έχει διατυπώσει σαφώς την άρνησή του να τεθεί επικεφαλής μίας κυβέρνησης που δεν θα έχει άλλη αποστολή από την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Αλλά έχει ακόμη τα περιθώρια να αλλάξει γνώμη.

– Ορισμός κυβέρνησης τεχνοκρατών

Είναι το πιθανότερο σενάριο, εάν ληφθούν κατά γράμμα υπ΄όψιν οι δηλώσεις του Ματέο Ρέντσι. Ο Σέρτζιο Ματαρέλα διορίζει πρωθυπουργό πρόσωπο που θα έχει την υποστήριξη της σημερινής πλειοψηφίας ή μίας νέας διευρυμένης πλειοψηφίας.

Πολλά ονόματα κυκλοφορούν στο πλαίσιο του σεναρίου αυτού: του σημερινού υπουργού Οικονομικών Πιερ Κάρλο Πάντοαν, του υπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης Κάρλο Καλέντα, του προέδρου της Γερουσίας Πιέτρο Γκράσο.

Η κυβέρνηση αυτή μπορεί να έχει ως αποστολή την τροποποίηση του εκλογικού νόμου εν όψει πρόωρων εκλογών ή να ασκήσει εξουσία μέχρι το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, το 2018, προς μεγάλη δυσαρέσκεια του λαϊκιστικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων.

– Άμεση διάλυση του Κοινοβουλίου

Είναι το πιο απίθανο σενάριο: η πρόσφατη εκλογική μεταρρύθμιση προσφέρει μεγάλο πριμ στην πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων , ενώ η ματαίωση της συνταγματικής μεταρρύθμισης της Γερουσίας διατηρεί εκεί το αναλογικό σύστημα, καθιστώντας τα δύο σώματα του ιταλικού κοινοβουλίου ασύμβατα.

Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, το οποίο οι δημοσκοπήσεις δίνουν νικητή σε περίπτωση εκλογών με το ισχύον πλειοψηφικό σύστημα, επιδιώκει την προσφυγή στις κάλπες το συντομότερο δυνατόν. Ομως όλες οι άλλες πολιτικές παρατάξεις είναι αντίθετες με τη διεξαγωγή εκλογών πριν από την επιστροφή σε ένα αναλογικότερο εκλογικό σύστημα..

Τι λέει το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών για το δημοψήφισμα

Η Γερμανία είναι προετοιμασμένη για να αντιδράσει σε όποια επίπτωση μπορεί να έχει στις χρηματαγορές το δημοψήφισμα της Ιταλίας, που διενεργείται την Κυριακή, όπως δήλωσε η εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών.

“Πάντα είμαστε προετοιμασμένοι”, είπε η Friederike von Tiesenhausen.

Υπάρχουν ανησυχίες πως μια αρνητική ψήφος στο δημοψήφισμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολιτικό αδιέξοδο, να επηρεάσει τα δημόσια οικονομικά της Ιταλίας και να προκαλέσει αναταράξεις στις αγορές.

Η von Tiesenhausen αρνήθηκε να σχολιάσει την πιθανή κρατική διάσωση της ιταλικής τράπεζας Monte dei Paschi, σημειώνοντας πως πρέπει να γίνουν σεβαστοί οι κανόνες της ΕΕ που προβλέπουν ότι οι ιδιώτες επενδυτές πρέπει να επωμιστούν απώλειες, προτού προχωρήσει η διάσωση τραπεζών με χρήματα φορολογουμένων.

 

Για ποιά ζητήματα καλούνται να ψηφίσουν οι Ιταλοί

Για ποιά ζητήματα καλούνται να ψηφίσουν οι Ιταλοί την Κυριακή; Μια σειρά από πολύ σημαντικές αλλαγές στο ιταλικό πολιτικό σύστημα είναι η απάντηση.

Οι μεταρρυθμίσεις, οι οποίες επηρεάζουν το ένα τρίτο του ιταλικού Συντάγματος, έχουν ήδη εγκριθεί από το κοινοβούλιο, αλλά από μια μικρή πλειοψηφία, γεγονός που σε τέτοιες περιπτώσεις εναποθέτει την τελική κρίση στα «χέρια» του ιταλικού λαού.

Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, το οποίο εδραιώθηκε μέσω των διατάξεων του ιταλικού Συντάγματος το 1948, υπάρχουν δύο σώματα του κοινοβουλίου που αποτελούνται από άμεσα εκλεγμένους βουλευτές. Η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία. Και τα δύο σώματα διαθέτουν την ίδια δύναμη -το «τέλειο διθάλαμο σύστημα»- όμως και τα δύο πρέπει να συμφωνήσουν προκειμένου ένα νομοσχέδιο να γίνει νόμος. Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι σε περιπτώσεις αμφιλεγόμενων νομοθετικών προτάσεων η διαδικασία ενδέχεται να αποβεί εξαιρετικά χρονοβόρα. Για παράδειγμα, ένας νόμος που έδινε σε παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου, τα ίδια δικαιώματα με τα παιδιά των παντρεμένων ζευγαριών, χρειάσθηκε σχεδόν 1.300 ημέρες για να εγκριθεί.

Σύμφωνα με τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις, η Γερουσία θα χάσει σχεδόν όλη την εξουσία της, καθώς ο αριθμός των γερουσιαστών θα μειωθεί από 315 σε μόλις 100, αλλά ακόμη και αυτοί οι γερουσιαστές θα πάψουν να εκλέγονται άμεσα απ’ το εκλογικό σώμα. Αντ ‘αυτού, το σώμα των 100 γερουσιαστών θα απαρτίζεται από νομοθέτες που θα επιλέγονται από τις περιφερειακές συνελεύσεις, ενώ ορισμένοι δήμαρχοι θα έχουν διττό ρόλο επίσης ως γερουσιαστές και κάποιοι λίγοι θα επιλέγονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (74 περιφερειακοί σύμβουλοι, 21 δήμαρχοι και 5 διορισμένοι από τον ΠτΔ).

Οι τελευταίοι, δεν θα είναι γερουσιαστές με ισόβια εξουσία, αλλά θα υπηρετούν το σώμα για επταετή περίοδο με δυνατότητα ανανέωσης, ενώ σε περίπτωση που προκύψει η αναγκαιότητα ψήφου εμπιστοσύνης η ιταλική κυβέρνηση δεν θα χρειάζεται την ψήφο και της Γερουσίας, καθώς θα αρκεί εκείνη της ιταλικής βουλής.

Αν η πολιτική καμπάνια υπέρ του «Ναι» υπερισχύσει και οι εν λόγω μεταρρυθμίσεις περάσουν, οι εξουσίες της εκάστοτε κυβέρνησης θα ενισχυθούν για πολλούς σε υπερβολικό βαθμό, έχοντας προκαλέσει ήδη έντονες αντιδράσεις, καθώς οι περισσότεροι νόμοι, συμπεριλαμβανομένου του ιταλικού προϋπολογισμού, θα μπορούν να περνάνε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, χωρίς διαβουλεύσεις από την πλευρά της Γερουσίας.

Επί της ουσίας, η Γερουσία θα έχει μόνο τη δύναμη να επεμβαίνει σε ζητήματα που αφορούν σε άλλες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και την επικύρωση των συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αδειάζουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς

Στο μεταξύ, σύμφωνα με το γερμανικό οικονομικό περιοδικό WirtschaftsWoche (WiWo) οι Ιταλοί αδειάζουν τους λογαριασμούς τους και αγοράζουν χρυσό και στην Ελβετία. Ο λόγος είναι η ανασφάλεια που υπάρχει για την έκβαση του δημοψηφίσματος της προσεχούς Κυριακής και οι συνέπειες τις οποίες μπορεί να έχει ως προς την παραμονή ή μη της Ιταλίας στην ευρωζώνη.

Στο υποκατάστημα εμπορίας πολύτιμων μετάλλων Pro Aurum της πόλης Λουγκάνο, το οποίο βρίσκεται στο ιταλόφωνο καντόνι Τεσσίνο της νότιας Ελβετίας, εδώ και βδομάδες Ιταλοί παραγγέλουν σε αυξανόμενο βαθμό ράβδους χρυσού και χρυσά νομίσματα. «Συνήθως έχουμε 80% Ελβετούς πελάτες και 29% Ιταλούς, αλλά τώρα τα ποσοστά έχουν σχεδόν αντιστραφεί», όπως είπε ο Ρόμπερτ Χάρτμαν, ο διευθυντής της Pro-Aurum στο περιοδικό WiWo. Οι περισσότεροι φυλάσσουν το χρυσό σε θυρίδες της ελεύθερη τελωνειακής ζώνης των γερμανών εμπόρων πολύτιμων μετάλλων της Ζυρίχης.

Το πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζουν oi Ιταλοί είναι ότι ποσά άνω τον 10.000 ευρώ σε μετρητά πρέπει να δηλώνονται εγγράφως κατά την είσοδό τους στην Ελβετία. Όποιος συλλαμβάνεται να παρανομεί εισάγοντας μεγαλύτερα ποσά βρίσκεται αντιμέτωπος με τις δρακόντειες ποινές, τις οποίες προβλέπει ο ελβετικός νόμος, όπου και περιλαμβάνεται και η ειδοποίηση των ιταλικών αρχών κατά της φοροδιαφυγής. Προς το παρόν οι Ιταλοί μπορούν, όμως, απλώς να εμβάσουν νομότυπα μεγαλύτερα ποσά στην Pro AUrum του Λουγκάνο και στη συνέχεια να αγοράσουν χρυσό χωρίς κανένα πρόβλημα.

Στο μεταξύ μειώνονται και οι καταθέσεις των ιταλικών τραπεζών. Οι αναλήψεις από την ευρισκόμενη σε βαθειά κρίση ιστορική τράπεζα Monte dei Paschi ανέρχονται ήδη στο 14% των συνολικών καταθέσεων.