Μαριάννα Τσαντίλη: Σαν ψίθυρος στην έρημο…

«Υπάρχουν δύο τρόποι για να λάμπεις: είτε να αντανακλάς το φως είτε να το δημιουργείς», έλεγε ο Πωλ Κλωντέλ. Ωστόσο, η Μαριάννα Τσαντίλη ξεπερνά τον Γάλλο ποιητή, καθώς αντανακλά το φως –και το σκοτάδι– που η ίδια έζησε παντρεμένη με Άραβα και το μετέφερε δημιουργικά στις σελίδες του βιβλίου της «Σαν ψίθυρος στην Έρημο» (εκδόσεις Καστανιώτη).

Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, αγκαλιάζει τον αναγνώστη και τον μεταφέρει σε ένα ταξίδι ζωής γεμάτο φόβο, πόλεμο, θρησκευτικό και όχι μόνο ρατσισμό, και μοιράζεται μαζί του κάθε συναίσθημα και εικόνα από έναν κόσμο διαφορετικό, μακρινό μας, σκληρό, αλλά και τόσο επίκαιρο λόγω του προσφυγικού προβλήματος. Υπέροχη αφηγηματική γραφή, διάλογοι λιτοί έως ποιητικοί… που κόβουν την ανάσα, μέχρι το φωτεινό και ευεργετικό τέλος του δραματικού αυτού ταξιδιού: «Σ’ ένα ρακοπότηρο αποστάζουμε τη ζωή μας και την πίνουμε στην υγειά μας…»

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

Κυρία Τσαντίλη, πόσο απέχει η ζωγραφική από τη συγγραφή;

«Και οι δύο Τέχνες, μαζί με τη μουσική αποτελούν το μέσον που χρησιμοποιεί ο δημιουργός για να αποδώσει τις σκέψεις του. Σε ένα σωστό κείμενο οι περιγραφές  πρέπει να έχουν τη δύναμη να μετατρέπονται στο μυαλό του αναγνώστη σε εικόνες, αλλά και οι λέξεις να έχουν διαλεχτεί έτσι, ώστε να δημιουργούν ένα αρμονικό σύνολο, όπως ακριβώς και οι νότες στη μουσική».

Το «Σαν ψίθυρος στην έρημο» είναι το πρώτο σας βιβλίο. Πώς αισθάνεστε μετά την έκδοσή του;

«Είναι το πρώτο μου μυθιστόρημα. Στο παρελθόν είχα συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις με ποιήματα και διηγήματα. Φυσικά αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση και είμαι ευγνώμων στον Καστανιώτη που με εμπιστεύτηκε».

Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε να το γράψετε;

«Το οδυνηρό φορτίο των συναισθημάτων που έφερα μαζί μου επιστρέφοντας στην Ελλάδα, καθώς και οι εμπειρίες που απέκτησα, ζώντας ένα μεγάλο διάστημα σε αραβικές χώρες και που για χρόνια αρνήθηκα να ασχοληθώ συγγραφικά μαζί τους. Κάποια στιγμή όμως, έγινε μια μεταβολή μέσα μου και συνειδητοποίησα ότι μια  βιογραφική επιστροφή στα περασμένα αναδομεί το παρελθόν και το επαναπροσδιορίζει μέσα από τη ματιά του χρόνου και της απόστασης. Η καταγραφή των γεγονότων φέρνει με τον δικό της τρόπο την κάθαρση που η ψυχή χρειάζεται. Ανακάλεσα λοιπόν από τη μνήμη μου γεγονότα, πρόσωπα, έρωτες, χώρες, τα κατέγραψα, τα αξιολόγησα και με τη βοήθεια της μυθοπλασίας τούς έδωσα νέα υπόσταση».

Εμπεριέχονται πολλά βιογραφικά στοιχεία. Θεωρείτε ότι οι συγγραφείς πάντα γράφουν βιωματικά, έστω και σε μικρό βαθμό;

«Πάντα. Ό,τι έχουν ζήσει, κάθε εμπειρία, κάθε γεγονός που έχει καταγραφεί μέσα τους, κυρίως αν τους έχει πονέσει, επιζητά κάποτε διέξοδο. Θα πρέπει όμως να αφήνουν τον χρόνο να το ωριμάσει, ώστε να μπορέσουν να αποστασιοποιηθούν από αυτό και να το εντάξουν σ’ ένα κείμενο γραμμένο με τέτοιο τρόπο που στο τέλος να μη διακρίνεται ποιο μέρος της διήγησης ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και ποιο αποτελεί μυθοπλασία».

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε με το μυθιστόρημά σας αυτό;

«Πιστεύω ότι ο συγγραφέας δεν πρέπει ούτε να κάνει υποδείξεις ούτε να στέλνει μηνύματα. Απλά να αναπτύσσει με ειλικρίνεια και ευκρίνεια το θέμα του και να αφήνει τον αναγνώστη να αποκομίζει μόνος του το όποιο μήνυμα απορρέει από το κείμενο».

Ένα βιβλίο μέσα από τις σελίδες του οποίου η ανθρώπινη αγάπη, ανυπέρβλητη, αδάμαστη αλλά και ιαματική, έρχεται να μας δείξει τον δρόμο που πρέπει να πάρουμε για να βρούμε και πάλι σωστά τη ζωή μας. Πόσο επίκαιρο βρίσκετε το βιβλίο σας ενόψει του προσφυγικού θέματος που προέκυψε τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

«Θεωρώ ότι είναι άκρως επίκαιρο, γιατί μέσα από τη σχέση ενός Άραβα με μια Ελληνίδα παρουσιάζεται ο τρόπος ζωής των Αράβων, η νοοτροπία τους, τα ήθη, τα έθιμά τους και κυρίως η επήρεια που επιφέρει η θρησκεία στον τρόπο που ζουν και αντιμετωπίζουν κάθε ξένο και αλλόθρησκο. Επιπλέον, είναι κι ένα οδοιπορικό στις περιοχές της Συρίας, του Ιράκ, της Παλαιστίνης και του Ισραήλ την εποχή που φλέγονται από τους πολέμους».

Ποιος ο ρόλος των ανθρώπων της Τέχνης στους πέτρινους καιρούς που βιώνουμε ως Έλληνες;

«Διακρίνω ένα “μούδιασμα”, αν μου επιτραπεί να χρησιμοποιήσω τη λέξη, ίσως γιατί σαν άνθρωποι πάνω απ’ όλα βιώνουν και οι ίδιοι καταστάσεις πρωτοφανείς για τη χώρα και δεν έχουν ακόμα κατασταλάξει στο τι είναι αυτό που θα άλλαζε τα τόσο δυσάρεστα πέτρινα δεδομένα. Αλλά πιστεύω ότι στο τέλος όλοι μαζί σαν ένα σώμα και μια Η αναζήτηση, ωστόσο, της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας της ηρωίδας αναπαριστά μεταφορικά και την επίπονη πορεία  κάθε ανθρώπινης ύπαρξης, όταν μάχεται  για ό,τι πολύτιμο την έχουν αποστερήσει, ελπίζοντας να το επαναφέρει, όπως είναι νόμιμο και δίκαιο κι αποκαθιστώντας την εσώτερη τάξη και  δικαιοσύνη των πραγμάτων.  φωνή θα κάνουν αυτό που έκαναν πάντα στα δύσκολα χρόνια. Θα αντιδράσουν δηλαδή, θα ξεσηκωθούν και θα δείξουν τον δρόμο. Βέβαια, το κατά πόσο ο κόσμος θα τους ακολουθήσει είναι κάτι που φοβάμαι να το σκεφτώ, γιατί διακρίνω μια απάθεια κι ένα λύγισμα στους περισσότερους».

Το επόμενο βήμα σας: ζωγραφική ή βιβλίο;

«Η ζωγραφική είναι πάντα μέσα στη σκέψη μου και στην ψυχή μου. Αλλά δεν κάνω ποτέ δύο πράγματα συγχρόνως. Αυτήν τη στιγμή προέχει η ολοκλήρωση του δεύτερου βιβλίου μου και η συγγραφή ενός ποιητικού πεζογραφήματος, που το έχω ήδη ξεκινήσει».

Πολίτης του κόσμου…

Η Μαριάννα Τσαντίλη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης, Commercial Art και Ζωγραφική στην Washington School of Arts, όπου παρακολούθησε επίσης μαθήματα Αρχαιολογίας. Από τον γάμο της με Άραβα απέκτησε μία κόρη, που τώρα ζει ανάμεσα στην Πράγα και στη Σαουδική Αραβία. Για είκοσι πέντε χρόνια έζησε στην Αμερική, στις αραβικές χώρες και στο Λονδίνο. Έχει ασχοληθεί με την ποίηση και το διήγημα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ολοκλήρωσε το πρώτο της μυθιστόρημα.