Με τη βούλα Σόιμπλε το 4ο μνημόνιο

Με την τρόικα να αρνείται να κλείσει ραντεβού επιστροφής στην Αθήνα, προφανώς περιμένοντας και τις εξελίξεις στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η κυβέρνηση καλείται να αποδεχθεί πως ο Γενάρης χάθηκε οριστικά πια. Την ίδια ώρα όμως, μια δήλωση του σκληρού Βόφλανγκ Σόιμπλε έρχεται να θέσει νέα δεδομένα στο ελληνικό πρόγραμμα, περιγράφοντας την επόμενη μέρα.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Γίνεται πρόγραμμα χωρίς το ΔΝΤ; Προφανώς και ναι, αν μετρήσει κανείς την τελευταία δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, ο οποίος φαίνεται να ανακατεύει την τράπουλα φέρνοντας και για την Ελλάδα μπροστά σε νέα δεδομένα. Μπροστά στο αδιέξοδο που οδηγεί η συμμετοχή του ΔΝΤ και συνδυαστικά με την αλλαγή στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ, η Γερμανία καλείται να βρει άμεσα λύσεις προτού τεθούν τετελεσμένα ώστε να δείξει ότι το Βερολίνο είναι το κέντρο αποφάσεων της Ευρώπης.
Το ΔΝΤ έχει να διαχειριστεί ένα δίλημμα: να επαναλάβει λάθη του παρελθόντος που τα έχει δημόσια ομολογήσει και αποδεχθεί, ή να επιμείνει στις απόψεις του για περικοπές ακόμα και σε συντάξεις κάτι που η Αθήνα δύσκολα θα αποδεχθεί. Άλλωστε, το Ταμείο έχει πλέον νέο πολιτικό προϊστάμενο, τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν έχει ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του.
Εκτός των άλλων, για τη Γερμανία είναι και θέμα γοήτρου. Προς ώρας καλείται να περιμένει το Ταμείο να αποφασίσει αν θα συμμετάσχει ή όχι, οπότε η αξιολόγηση της Αθήνας εκ των πραγμάτων είναι αδύνατο να κλείσει όσο το Βερολίνο επιμένει από την πλευρά του στη συμμετοχή του ΔΝΤ.

Τέταρτο πρόγραμμα υπό την επίβλεψη του ESM
Η τοποθέτηση λοιπόν Σόιμπλε είναι ότι το πρόγραμμα, με την επισήμανση ότι θα πρέπει να είναι ένα νέο πρόγραμμα, μπορεί να συνεχιστεί και χωρίς το ΔΝΤ αλλά υπό την επίβλεψη του ESM. Εν ολίγοις, θα πρόκειται για ένα τέταρτο μνημόνιο που όμως θα έχει μόνο την εμπλοκή της Ευρώπης χωρίς εξωτερικούς παράγοντες. Και χωρίς απαιτήσεις για διαγραφή χρέους.
Η δήλωση αυτή μπορεί από τη μία να χαροποίησε το κυβερνητικό επιτελείο μιας και ο Αλέξης Τσίπρας κατ’ επανάληψη έχει εκφράσει την άποψη ότι δεν επιθυμεί τη συμμετοχή του Ταμείου, από την άλλη όμως διάχυτη είναι η ανησυχία μιας και ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος και ένα νέο πρόγραμμα θα απαιτούσε νέες διαπραγματεύσεις άγνωστης διάρκειας. Επιπλέον, κυβερνητικές πηγές δεν αποκλείουν η δήλωση Σόιμπλε να είναι εκβιαστικού χαρακτήρα. Το σημαντικότερο πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει μεσοπρόθεσμα πιεστικές και επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες, οπότε και από τους δανειστές δεν έχει τεθεί κάποια προθεσμία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Προειδοποιεί για τα χειρότερα η ΤτΕ
Αυτά ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος προειδοποιεί για τα χειρότερα. Η ΤτΕ χαρακτηρίζει κρίσιμο το επόμενο διάστημα για την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης των προαπαιτούμενων δράσεων, η ψήφιση του Μεσοπροθέσμου Προγραμματος 2017-2020 θα αποτελέσει σημαντικό βήμα χάραξης της δημοσιονομικής πολιτικής και γενικότερα της οικονομικής πολιτικής για τα επόμενα έτη.
Τονίζει όμως ότι, αν και οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι σαφώς ορισμένοι για τα έτη 2018 και μετέπειτα και αφορούν επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους 3,5% του ΑΕΠ κατ’ έτος, εντούτοις ο στόχος αυτός κρίνεται πολύ υψηλός για να είναι διατηρήσιμος σε βάθος χρόνου. Η μείωση του δημοσιονομικού στόχου σε πρωτογενές πλεόνασμα 2,0% του ΑΕΠ αποτελεί περισσότερο ρεαλιστική προσέγγιση της απαραίτητης δημοσιονομικής προσαρμογής χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Η μείωση αυτή, σε συνδυασμό με την προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που προαναφέρθηκαν, είναι δυνατόν να δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη σταδιακή μείωση της φορολογίας και την περαιτέρω ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων, που θα οδηγήσουν σε διατηρήσιμη ανάπτυξη την ελληνική οικονομία, τονίζεται στην Έκθεση.
Επί του πρακτέου τώρα, ευρωπαϊκές πηγές υποστηρίζουν ότι τις τελευταίες τρεις εβδομάδες δεν έχει συντελεστεί καμία απολύτως πρόοδος σε κανένα ανοικτό ζήτημα από αυτά που περιλαμβάνονται στη 2η αξιολόγηση και αποτελούν προϋπόθεση για τη συμφωνία σε επίπεδο προσωπικού.
Δημόσια, πάντως, τόσο ο υπουργός Οικονομικών, Ευκλείδης Τσακαλώτος, όσο και ο Επίτροπος οικονομικών υποθέσεων, Πιερ Μoσκοβισί, μετά τη συνάντηση που είχαν εξέφρασαν τη βούλησή τους να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος το συντομότερο δυνατό και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
«Βρισκόμαστε σε μια θετική συγκυρία, προς τη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο Ευκλ. Τσακαλώτος και πρόσθεσε πως όλες οι πλευρές αναζητούν τη λύση και κανείς δεν δημιουργεί πρόβλημα.
Ο Έλληνας υπουργός τόνισε πως όλες οι πλευρές βρίσκονται πολύ κοντά στο να βρεθεί συνολική λύση. Σχολίασε, ωστόσο, ότι αυτό δεν είναι και πολύ εύκολο γιατί «οι παίκτες» είναι πολλοί, τα θέματα προς συζήτηση αρκετά και επίκεινται εκλογές σε ευρωπαϊκές χώρες.
Ερωτηθείς αν η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης είναι εφικτή εντός του Ιανουαρίου, ο Ευ. Τσακαλώτος απάντησε ότι δεν γνωρίζει αν θα ολοκληρωθεί τον Ιανουάριο, ή αργότερα, αλλά συμφωνήθηκε πως όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο.
«Πολλά έχουν συμφωνηθεί, ελάχιστα εκκρεμούν για να ολοκληρωθεί η β΄ αξιολόγηση», είπε από την πλευρά του ο Ευρωπαίος Επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί.
«Επιθυμούμε μια κατάσταση win-win και για τις δυο πλευρές», τόνισε, επισημαίνοντας ότι «βρισκόμαστε σε πολύ καλή πορεία. Πιστεύουμε ότι η ολοκλήρωση της β΄ αξιολόγησης είναι εφικτή και θεμιτή το ταχύτερο δυνατόν», κατέληξε.
Θα πρέπει εδώ πάντως να σημειωθεί πως από το διοικητή της ΕΚΤ έχει σαφώς υποστηριχθεί ότι σε περίπτωση που έχουμε κλείσιμο της β΄ αξιολόγησης, τότε ανοίγει ο δρόμος για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, καθώς το βασικό ζήτημα είναι η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Δηλαδή, αν το ελληνικό χρέος κρίνεται βιώσιμο, τότε ο δρόμος για την ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ανοίγει πράγματι. Αυτό όμως θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2017.