Μόδα… ανάγκης οι αποποιήσεις κληρονομιάς

Η αποποίηση κληρονομιάς αποτελεί ένα ιδιότυπο όπλο των εκάστοτε απογόνων, ώστε να αποφύγουν τα υπέρογκα χρέη του κληροδότη και φυσικά τις περιπέτειες που έπονται. Η… πατέντα δεν είναι καινούργια, αλλά η αλήθεια είναι ότι από το 2011 που ξεκίνησε η επιπλέον φορολόγηση στα ακίνητα μέσω ΕΤΗΔΕ κι αργότερα ως αυτόνομο χαράτσι ως ΕΝΦΙΑ έχει γίνει καθημερινότητα.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Είναι χαρακτηριστικό ότι βάσει στοιχείων στα ειρηνοδικεία της χώρας αναμένεται έως το τέλος του έτους οι αποποιήσεις κληρονομιάς να αγγίξουν τις 150.000. Ποσοστιαία οι φοροτεχνικοί και οι νομικοί υπολογίζουν ότι οι αποποιήσεις παρουσιάζουν αύξηση 86%.

Με βάση τα στοιχεία από το 2013 που η τσέπη άρχισε να πονάει περισσότερο λόγω μνημονίων οι αυξήσεις στις αποποιήσεις κληρονομιών έχουν πάρει την ανηφόρα.

Το 2013 πραγματοποιήθηκαν 29.199 αποποιήσεις, το 2014 με την θέσπιση του ΕΝΦΙΑ έφτασαν τις 41.388. Το 2015 (ίσως επειδή ήλπιζαν στις εξαγγελίες του Τσίπρα) οι αποποιήσεις ήταν 45.628, όμως το 2016 που όλοι κατάλαβαν πως ο ΕΝΦΙΑ ήρθε για να παραμείνει οι αποποιήσεις ανήλθαν σε 54.422.

Ανάλογη είναι η εικόνα και στα δύο μεγαλύτερα Ειρηνοδικεία της χώρας, αυτά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Το 2015 ο αριθμός τους στην Αθήνα μόνο διαμορφώθηκε σε 9.566, ενώ το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιάς στην Αθήνα κυμαίνονταν περί τις 6.000, για να εκτοξευθούν το 2014 στις 8.798. Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιάς ήταν 3.298, το 2014 ανήλθαν σε 4.465 και το 2015 έφτασαν τις 5.068.

Παρόμοια, πάντως, είναι η κατάσταση και περιφερειακά της Αθήνας. Ενδεικτικά, το Ειρηνοδικείο Μαραθώνα είχε δεχτεί τους πρώτους 10 μήνες του 2016 περίπου 278 αιτήσεις αποποίησης κληρονομιάς, όταν για το σύνολο του 2015 οι αποποιήσεις διαμορφώθηκαν σε 288. Το 2014 ήταν 188 και το 2013 λιγότερες από 145.

Πολλοί θα εκφράσουν την απορία πώς είναι δυνατόν το τέλος του 2017 να εκτοξευθούν στις 150.000 αιτήσεις. Όμως αυτό το νούμερο ανέφερε η υφυπουργός Οικονομικών, Κατερίνα Παπανάτσιου, προσφάτως στην Βουλή, απαντώντας σε ερώτηση του ανεξάρτητου βουλευτή (προερχόμενου από την Χρυσή Αυγή) Δημήτρη Κουκούτση. Και μάλιστα η υφυπουργός έκανε την εκτίμηση για 150.000 αποποιήσεις, με βάση τα στοιχεία που είχε στα χέρια της κι αφορούσαν τις αποποιήσεις του πρώτου τριμήνου του 2017.

 Η διαδικασία

Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών, που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή (ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και τον λόγο της κληρονομιάς, διαφορετικά θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή.

Χαρακτηριστικό της δραματικότητας της κατάστασης είναι πως δύο στις τρεις κληρονομιές είναι με παθητικό, όπως προκύπτει από εκτιμήσεις συμβολαιογράφων, γεγονός που προκαλεί τεράστια οικονομικά βάρη σε όσους κληρονόμους αποφασίζουν να κάνουν αποδοχή

Όπως εκτιμούν δικαστικοί, ένα ποσοστό, περί το 30%, από εκείνους που αποποιούνται, το κάνουν διότι είτε δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες, είτε διότι κρίνουν ότι δεν τους συμφέρει, υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες, να «φορτωθούν» τα βάρη ακινήτων που κληρονομούν.

Ένα μεγάλο επίσης ποσοστό, υπολογίζεται στο 28%, όσων αποποιούνται κληρονομιών το κάνει διότι τα ακίνητα που κληρονομεί δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον. Σε αυτό το ποσοστό αποποιήσεων εντάσσονται και οι Έλληνες του εξωτερικού και βεβαίως εκείνοι που για χρόνια ζουν στα αστικά κέντρα αλλά έχουν καταγωγή από επαρχία.

Το μεγαλύτερο όμως ποσοστό των υποθέσεων που φθάνουν στα ειρηνοδικεία για αποποίηση κληρονομιών εκτιμάται ότι ανήκει σε εκείνους που μέσω αυτού του τρόπου επιλέγουν να γλιτώσουν φόρους για γονικές παροχές από την μεταβίβαση περιουσιών προς τα παιδιά τους, τις οποίες οι ίδιοι κληρονομούν από τους δικούς τους γονείς. Το φαινόμενο είναι εξαιρετικά συνηθισμένο, καθώς πατέρας και μητέρα, κυρίως ανήλικων παιδιών, αποποιούνται την κληρονομιά των δικών τους γονιών, ώστε η περιουσία –όποια κι αν είναι– να περάσει κατευθείαν στα εγγόνια και να μην χρειαστεί να πληρώσουν φόρους και άλλα έξοδα δύο φορές. Μία για να κληρονομήσουν, και άλλη μία για να μεταβιβάσουν στημ συνέχεια στα παιδιά τους. Πρόκειται ουσιαστικά για «εικονικές» αποποιήσεις κληρονομιάς.

Το μεγάλο ερώτημα είναι τι γίνεται με τα κληροδοτήματα τα οποία οι κληρονόμοι αποποιούνται. Τα ακίνητα που αποποιείται κάποιος δεν πηγαίνουν κατευθείαν στο Δημόσιο, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, καθώς το Δημόσιο κληρονομεί, έκτο κατά σειρά, όταν δεν υπάρχει κανένας συγγενής για να αποδεχθεί την κληρονομιά. Βεβαίως, δικαστικοί λειτουργοί εκφράζουν προβληματισμούς για την τύχη των ακινήτων τα οποία αποποιούνται χιλιάδες πλέον συμπολίτες μας, καθώς δεν υπάρχει μηχανισμός για άμεση ενημέρωση κάποιας δημόσιας υπηρεσίας.

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα