Ξανθή Ταβουλαρέα: «Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα»
Πόσοι δεν γνωρίζουμε τη χιλιοειπωμένη φράση «Ο βασιλιάς είναι γυμνός…». Πόσοι όμως γνωρίζουμε ότι τούτη η επίκαιρη ρήση ανήκει στον «αμόρφωτο» παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν… Τον παραμυθά που οι ιστορίες του μάγεψαν τόσες γενιές όπου γης. Μαγεύτηκε και η Ξανθή Ταβουλαρέα και αποφάσισε να σκηνοθετήσει το «Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα» στο θέατρο Αλκμήνη, ένα παραμύθι «με το υπέροχο μήνυμα του Αηδονιού: την ελευθερία, την επιλογή, την αγάπη», όπως μας επισημαίνει η ίδια στη συναρπαστική συνέντευξη που μας παραχώρησε.
Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου
√ Πώς θα συστήνατε με λίγα λόγια «Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα» και ποιο πιστεύετε ότι είναι το στίγμα της παράστασης;
«Και από εδώ… το αγαπημένο μας Αηδόνι!!! Κάπως έτσι θα ήθελα να ξεκινήσω να συστήνω την παράσταση. Ναι, ναι, το Αηδόνι μας που πετάει όπου το οδηγεί η καρδιά του. Το Αηδόνι που αφήνει τον υπέροχο κήπο του αυτοκράτορα της Κίνας, για να πετάει ελεύθερο. Το Αηδόνι που δεν φοβάται να επιλέξει αυτό που επιθυμεί. Το Αηδόνι, που η Αγάπη που γεμίζει την καρδιά του το κάνει πιο δυνατό κι από τον Θάνατο! Σε εμάς ο Θάνατος είναι ο Ρούλης-Χαρούλης, γλυκύτατος κι αγουροξυπνημένος… Και όπως καταλάβατε, το στίγμα της παράστασης είναι η επιλογή! Η ελευθερία να επιλέγω, η δύναμη να υποστηρίζω την επιλογή μου».
√ Τι σας γοήτευσε στο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ώστε να αποφασίσετε να το μεταφέρετε στο θέατρο, και ποια η σύνδεσή του με το σήμερα;
«Αυτή είναι ακριβώς η λέξη! “Γοήτευσε”! Τα παραμύθια του Άντερσεν, σε όποια ηλικία κι αν τα διαβάσεις, σε γοητεύουν! Καταγράφονται μέσα σου. Σε γεμίζουν. Έτσι και με “Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα”. Ενώ ξεκινάει η ιστορία μας με τον Κινέζο Αυτοκράτορα, με το παλάτι, τη μακρινή Ανατολή, ο πραγματικός ήρωας είναι η Ευγενική, Αποφασιστική, Ελεύθερη Ψυχή του Αηδονιού. Ε, πώς να μη γοητευτείς από αυτό το Πέταγμα στα Υψηλά; Και πόσω μάλλον σήμερα, που ο περισσότερος κόσμος έχει αποφασίσει να κλειστεί σε κλουβί φόβου. Κι ενώ η πόρτα είναι ανοιχτή, οι άνθρωποι επιλέγουν να μένουν φυλακισμένοι. Ήθελα να ξαναθυμίσω τι όμορφα που είναι να πιστεύουμε στον εαυτό μας, στα φτερά μας, να πετάμε προς το άγνωστο, με πίστη σε ό,τι καινούργιο είναι να μας φέρει».
√ Κούκλες, μάσκες, ένα κλουβί, Τάι Τσι, θεατρικό παιχνίδι. Πώς λειτουργούν όλα αυτά τα στοιχεία μέσα στην παράσταση;
«Μα όλα αυτά, μαζί με τους ηθοποιούς, είναι η παράσταση! Κάθε μας αντικείμενο είναι φτιαγμένο με ιδιαίτερη αγάπη. Και το καθένα έχει τον δικό του ρόλο μέσα στην παράσταση. Οι κούκλες –Κινέζοι Αυτοκράτορες– εντυπωσιάζουν τα μικρά παιδιά, και μας βοηθούν όλους να ταξιδέψουμε μέσα στο παραμύθι. Οι μάσκες των Ιαπώνων –εμπνευσμένες από το παραδοσιακό ιαπωνικό θέατρο Καμπούκι– δίνουν τον “αέρα” των αντιπάλων. Το κλουβί μας, το πιο σημαντικό μας αντικείμενο, μουσειακό αντικείμενο. Είναι το ίδιο κλουβί που χρησιμοποιούσε στις παραστάσεις του (στο ίδιο παραμύθι) ο Λάκης Αποστολίδης, ένας από τους ευρηματικότερους κουκλοπαίκτες της μεταπολεμικής Ελλάδας. Όσο για το Τάι Τσι… Η ροή στην κίνηση, η ενέργειά του, μας μυεί στην ανατολική φιλοσοφία. Ε, και το Θεατρικό Παιχνίδι δεν λείπει ποτέ από τις παραστάσεις μας! Τα παιδιά μετέχουν, δημιουργούν μαζί με τους ηθοποιούς την παράσταση. Όλα τα παιδιά. Και μαζί και οι συνοδοί τους. Το παιχνίδι αρέσει σε όλους μας! Εξάλλου, και το θέατρο παιχνίδι είναι…»
√ Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του θεάτρου και της τέχνης γενικότερα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού; Πιστεύετε ότι το παιδικό θέατρο θα πρέπει να έχει κάποιο διδακτικό χαρακτήρα;
«Ακόμα κι αν δεν θέλουμε, ο χαρακτήρας του Παιδικού Θεάτρου (γενικά του Θεάτρου) είναι και διδακτικός. Το θέατρο έχει τα πιο ισχυρά εργαλεία, είναι ο καλύτερος δάσκαλος. Μέσα από τις παραστάσεις, δίνει μηνύματα τα οποία σκέφτεται ο καθένας μόνος του. Και αποφασίζει πώς θέλει να πορεύεται στη ζωή του. Ταυτόχρονα, συζητάει ό,τι είδε, ανταλλάσσει γνώμες, κινείται η Ιδέα ανάμεσα στους ανθρώπους. Και ας μην ξεχνάμε πως το θέατρο συνδυάζει πολλές τέχνες μαζί. Σκηνικά, Κουστούμια, Λόγος, Κίνηση, Μουσική. Θα έλεγα είναι ένα “πλήρες πακέτο Τέχνης”. Η Τέχνη τώρα γενικότερα… Μα φανταστείτε τη ζωή μας χωρίς Τέχνη. Χωρίς τη μουσική, χωρίς τις όμορφες εικόνες στους τοίχους, τα ανάλαφρα ρούχα, τα όμορφα κτίρια… Όμορφους Ανθρώπους μάς κάνει η Τέχνη. Και αυτό είναι κέρδος για την κοινωνία, είναι η προσφορά μας προς το σύνολο».
√ Ποιες είναι οι αντιδράσεις που εισπράττετε από τους μικρούς θεατές; Υπάρχει κάτι που θυμάστε ή που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση;
«Αχ, στις περισσότερες παραστάσεις, τα παιδιά μόλις ακούν ότι ο Αυτοκράτορας διέταξε να φυλακίσουν το Αηδόνι (εκείνη την ώρα εμφανίζεται και το κλουβί) αναφωνούν όλα μαζί: “Άααααα…” Επίσης, ξετρελαίνονται με τους γιατρούς! Τους φωνάζουν: “Εμένα δεν με εξετάσατε…” Ακόμα, πολλές φορές στην υπόκλιση ακούμε: «Μπράβο, είστε οι καλύτεροι. Μαμά, η καλύτερη παράσταση». Και το πιο αστείο ήταν ένα κοριτσάκι, που όταν εμφανίστηκε ο Ρούλης-Χαρούλης (ο Θάνατος) στην αρχή φοβήθηκε, και μόλις έβγαλε το ύφασμα φωνάζει με ικανοποίηση: “Άαα, καλούλης είναι…”»
√ Γιατί καλείτε τα παιδιά να παρακολουθήσουν «Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα»;
«Επειδή σε αυτήν την παράσταση έχουμε πολλές εναλλαγές. Συγκίνηση, γέλιο, αγωνία, Κινέζους, Ιάπωνες, κάπου γίνεται μια τελετή τσαγιού και κάπου εμφανίζεται ένας κλόουν. Έχουμε πολλά παιχνίδια, υπέροχη μουσική, αντικείμενα που εμφανίζονται σε διάφορες στιγμές σε όλη τη διάρκεια της παράστασης. Κι έχουμε και το υπέροχο μήνυμα του Αηδονιού: την ελευθερία, την επιλογή, την αγάπη».
√ Πόσο δύσκολο είναι να μιλήσεις στη «γλώσσα» του παιδιού και να το κερδίσεις;
«Τα παιδιά ακούν. Αρκεί να τους πεις την αλήθεια. Τη δική σου αλήθεια. Αυτό που πραγματικά πιστεύεις. Έχουν αυτό το χάρισμα. Αντιλαμβάνονται, αισθάνονται, αφουγκράζονται τους αληθινούς ανθρώπους. Δεν έχουν προλάβει, βλέπεις, να μπουν στη συνθήκη της καθημερινότητας των “μεγάλων”. Αυτό είναι το μαγικό με τα παιδιά. Είναι ήδη μεγάλα στην Ψυχή τους. Κι εκεί μέσα υπάρχει ακόμα μαγεία. Και όσο μπορώ, με βοηθό πάντα το θέατρο, προσπαθώ αυτήν τη μαγεία να την τροφοδοτώ. Να τη βρίσκω σε μένα, και να τη μεταφέρω στις παραστάσεις. Για να μπορώ να μιλάω στη “γλώσσα” των παιδιών».
«Το Αηδόνι του Αυτοκράτορα»
Βασισμένο στο ομώνυμο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν
Θεατρική προσαρμογή-Σκηνοθεσία: Ξανθή Ταβουλαρέα
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Γιάννης Αγριόμαλλος, Ηλίας Γκογιάνος, Βαρβάρα Πεντζερίδου, Φίλη Μαρσώ
Μουσική παράστασης: Γιάννης Ζουγανέλης
Διδασκαλία Τάι Τσι: Studio 71- Βριλήσσια
Θέατρο Αλκμήνη, Αλκμήνης 8, Γκάζι, τηλ.: 210-3428650