Οι τέσσερις κρίσεις που μπορούν να διαλύσουν την Ευρώπη
Σε τεντωμένο σχοινί ακροβατεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην έκρυθμη αυτή κατάσταση αλλά και στις τέσσερις κρίσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και που μπορούν να την διαλύσουν επικεντρώνονται σε δημοσίευμά τους οι “New York Times”.
Όπως χαρακτηριστικά σχολιάζουν στην εφημερίδα, πρόκειται για τα βαθιά υπαρξιακά προβλήματα που εξελίχθηκαν σε κρας τεστ για την «ενωμένη» Ευρώπη.
Η Βρετανία έκανε ένα ακόμα βήμα για το διαζύγιο με την ΕΕ, η Σκωτία αναζητά επίμονα την ανεξαρτησία της απειλώντας με νέο δημοψήφισμα, η ακροδεξιά στην Ολλανδία αναμένει αυξημένα ποσοστά στην αυριανή κάλπη και η Τουρκία οδηγείται σε μετωπική σύγκρουση με την Ευρώπη. Όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν για μια ακόμη φορά, ίσως με μεγαλύτερη ένταση, τις δυσκολίες αλλά και την αδυναμία της Ευρώπης να παραμείνει ενωμένη.
Η κάθε μια από αυτές τις κρίσεις δεν είναι ικανή από μόνη να διαλύσει την Ευρώπη. Όλες μαζί όμως αποτελούν ένα τεστ για την Ευρώπη. Μπορεί να ξεπεράσει και να διαχειριστεί το πρόβλημα ή θα οδηγηθεί στην μεγαλύτερη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κρίση;
Αναλυτικά
Γιατί είναι σημαντικές αυτές οι κρίσεις;
Η νίκη της Ολλανδικής ακροδεξιάς στην κάλπη
Η ολλανδική ακροδεξιά που σήμερα κατέχει 15 από τις 150 θέσεις του ολλανδικού κοινοβουλίου αναμένεται να έχει μια πολύ καλή επίδοση στην κάλπη. Οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο κόμμα του Γκέερτ Βίλντερς κέρδη 5 έως 15 επιπλέον εδρών, γεγονός που θα καταστήσει το ακροδεξιό κόμμα τη δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της Ολλανδίας.
Φαντάζει απίθανο να ηγηθεί ο Βίλντερς μιας κυβέρνησης συνασπισμού, με δεδομένο ότι θα χρειαστεί 76 έδρες και κανένα από τα κόμματα δεν είναι διατεθειμένο να συνεργαστεί μαζί του. Το ολλανδικό εκλογικό σύστημα μάλιστα επιτρέπει στα συστημικά κόμματα να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό χωρίς το Κόμμα της Ελευθερίας. Παρ’ όλα αυτά η επίδοση των Ολλανδών ακροδεξιών θα αποτελέσει «πυξίδα» για την πορεία των ακροδεξιών στη Γαλλία αλλά και τη Γερμανία.
Ακόμα κι αν ο Βίλντερς χάσει, ακόμα κι αν χάσει και η Μαρίν Λεπέν, η ενίσχυσή τους θα αποτελέσει μοχλό πίεσης για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Το τεστ λοιπόν στην περίπτωση της Ολλανδίας δεν είναι η κάλπη αλλά με ποιο τρόπο τα συστημικά κόμματα θα μπορέσουν να διαχειριστούν τη συρρίκνωση της δύναμής τους και την πίεση που θα δεχθούν από τη άνοδο της ακροδεξιάς. Οι ακροδεξιοί θα πιέσουν για λαϊκίστικες πολιτικές που θα έχουν ως αποτέλεσμα την στοχοποίηση των μεταναστών και βέβαια την αποδυνάμωση της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η μετωπική της Τουρκίας με την Ευρώπη
Η διαμάχη της Τουρκίας με την Ευρώπη και ο πόλεμος δηλώσεων εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Ερντογάν. Πράγματι, αλλά όχι μόνο. Ο Ερντογάν εμφανίζεται ως ο απόλυτος ηγέτης που δεν υπολογίζει τίποτα μπροστά στο εθνικό συμφέρον της χώρας του, όμως και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε εμφανίζεται ως πρωθυπουργός που τολμά να τα βάλει με τον πανίσχυρο ηγέτη της Τουρκίας.
Ευνοημένος από αυτή την διαμάχη είναι και ο Βίλντερς, ο οποίος άδραξε την ευκαιρία για να παρουσιάσει την τουρκική μειονότητα ως ένα ξένο και εχθρικό σώμα.
Οι πιθανότητες, παρά τον διπλωματικό πόλεμο, είναι ότι Ολλανδία και Τουρκία θα τα ξαναβρούν… όμως το επεισόδιο αποτελεί ένα τεστ για το εάν τελικά η Ευρώπη μπορεί να συνεχίσει σε ρεαλιστική βάση μια πορεία προσέγγισης με την Τουρκία. Αυτό στη θεωρία, γιατί στην πράξη το πρόβλημα είναι τεράστιο: Η Ευρώπη χρειάζεται την Τουρκία στο προσφυγικό και ο Ερντογάν, αν πιεστεί κι άλλο, δεν θα διστάσει να πλημμυρίσει την Ευρώπη με εκατομμύρια μετανάστες.
Είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης και της Τουρκίας να αποκλιμακώσουν την ένταση. Αν όμως καταρρεύσει η συμφωνία για το προσφυγικό, η περαιτέρω άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι προδιαγεγραμμένη.
Το Άρθρο 50 φέρνει πιο κοντά το Brexit
H έγκριση από το βρετανικό Κοινοβούλιο του νομοσχεδίου για το Brexit λύνει τα χέρια της Τερέζα Μέι. Η ενεργοποίηση του Άρθρου 50 θα ανοίξει τον δρόμο για μια διετία δύσκολων διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Τι θα συμβεί όμως εάν στα δύο αυτά χρόνια δεν καταστεί εφικτή μια συμφωνία; Το ενδεχόμενο ενός «άτακτου» Βrexit -αν και φαντάζει απίθανο- δεν αποκλείεται. Και στις δύο περιπτώσεις, με ή χωρίς συμφωνίες, το Brexit θα έχει ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην Βρετανία αλλά και την ΕΕ.
Ο πόθος της ανεξαρτησίας
Οι δηλώσεις της πρωθυπουργού της Σκοτίας περί νέου δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία πριν το Brexit πυροδοτεί έναν νέο κύκλο σφοδρής αντιπαράθεσης της Σκοτίας με το Λονδίνο με άγνωστο αποτέλεσμα. Η βόρεια Ιρλανδία θα μπορούσε να ακολουθήσει και το Ηνωμένο Βασίλειο θα οδηγούνταν σε κατακερματισμό. Τι σημαίνει αυτό για την Βρετανία και ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη; Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει.