Ο Τζακ Λιου άνοιξε τα μάτια του Μαξίμου

Παράπλευρα οφέλη ευελπιστεί ότι θα αποκομίσει η Αθήνα από την κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη στη γείτονα χώρα. Το μίνι πραξικόπημα της προηγούμενης εβδομάδας έδωσε τη δυνατότητα στον Ταγίπ Ερντογάν να ξεκινήσει ξεκαθάρισμα, προβληματίζοντας όχι μόνο την Ευρώπη αλλά ακόμα και τις ΗΠΑ. Πολύ δε περισσότερο, που μέχρι ώρας δεν έχει ξεκαθαρίσει το παρασκήνιο των όσων συνέβησαν στην Τουρκία. Η αναστάτωση όμως που επικρατεί στην περιοχή εκλαμβάνεται ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Όταν το βράδυ της προηγούμενης Παρασκευής, περίπου στις 22.30, η ΕΥΠ ενημέρωσε τον Αλέξη Τσίπρα για τα όσα θα ακολουθούσαν στην Τουρκία, σε κυβερνητικό επίπεδο σήμανε συναγερμός. Όχι μόνο για λόγους εθνικής ασφάλειας, καθώς κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει τι ακριβώς στρατιωτικές συνέπειες θα είχε για την Ελλάδα ένα πραξικόπημα, αλλά κυρίως γιατί θεωρήθηκε βέβαιο ότι θα έβλαπτε τη χώρα οικονομικά (τουρισμός) αλλά και κοινωνικά.

Το δεύτερο, μάλιστα, ήταν και το σημαντικότερο, με δεδομένο πως στα τουρκικά εδάφη βρίσκονται εγκλωβισμένοι χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες μετά τη συμφωνία της Ε.Ε. με την Άγκυρα. Αν το κατεστημένο στην Τουρκία άλλαζε, ουδείς μπορούσε να εκτιμήσει τη στάση που θα τηρούσαν οι νέοι.

Στο Μέγαρο Μαξίμου παρακολουθούσαν λεπτό προς λεπτό τις εξελίξεις ώστε να είναι έτοιμοι να παρέμβουν, αλλά παρ’ όλα αυτά αποδείχθηκαν απροετοίμαστοι όταν το ελικόπτερο με 8 Τούρκους βρέθηκε σε ελληνικό έδαφος. Ξάφνου, η «αριστερή» κυβέρνηση ξέχασε –προς στιγμήν– τις καταβολές της, με τον αναπληρωτή υπουργό Άμυνας να κάνει μια ιστορική πλέον δήλωση: «Πρέπει να πω ότι το επιχείρημα υπέρ της έκδοσης από την πλευρά της Τουρκίας είναι αρκετά ισχυρό, θα έλεγα πολύ ισχυρό».

Οι δηλώσεις που ακολούθησαν όπως αυτή της Ελένης Αυλωνίτου, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ ζήτησε την έκδοσή τους, μπορούν να χαρακτηριστούν πταίσμα μετά την τοποθέτηση του Δημήτρη Βίτσα. Και αν εκείνος επεχείρησε να ανασκευάσει στη συνέχεια, η ζημιά είχε γίνει σε επίπεδο εντυπώσεων.

«Φροντιστήριο» από τον Αμερικανό ΥΠ.ΟΙΚ. 

Στα εικοσιτετράωρα που ακολούθησαν με τον Ταγίπ Ερντογάν να ακολουθεί τακτική ξεκαθαρίσματος, δεν αξιοποιήθηκαν κατάλληλα από την ελληνική πλευρά παρά μόνο όταν ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζακ Λιου, βρέθηκε στην Αθήνα βοηθώντας την κυβέρνηση να αντιληφθεί τη σημαντική ευκαιρία που της δίνεται.

Στο επίκεντρο της συνάντησής του με τον Αλέξη Τσίπρα, βρέθηκαν η πορεία της ελληνικής οικονομίας προς την ανάπτυξη, οι επενδύσεις, καθώς και το ζήτημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους. Παράλληλα, από τον Αμερικανό υπουργό τονίστηκε η σημασία της Ελλάδας για τη σταθερότητα τόσο στην ευρύτερη περιοχή όσο και στην Ευρώπη έπειτα από τις τελευταίες εξελίξεις, και παρά την κρίση που η ελληνική κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν.

Ο Τζακ Λιου είχε προετοιμάσει το έδαφος πριν φτάσει στην ελληνική πρωτεύουσα με συνέντευξή του στους «Financial Times». Μιλώντας στη γνωστή εφημερίδα, ο κ. Λιου υπογράμμισε ότι η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους είναι αναγκαία, λόγω της πολιτικής αναταραχής στη γείτονα, προκειμένου η χώρα μας να μπορεί να λειτουργεί ως πυλώνας περιφερειακής σταθερότητας.

«Θα ήλπιζα πως (η πρόσφατη αναταραχή) θα άλλαζε το κλίμα, υπό το οποίο διεξάγονται οι συνομιλίες για την ελάφρυνση του χρέους – και επειδή είναι ούτως ή άλλως το σωστό να γίνει, αλλά και επειδή, σε μια στιγμή που η Ελλάδα είναι σε θέση γεωπολιτικής σημασίας, είναι καλή στιγμή να ενισχυθεί η δημοσιονομική της δομή», αναφέρει στη συνέντευξή του ο κ. Λιου.

Ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών σημειώνει ότι, ακόμα και πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, ο κεντρικός ρόλος της Ελλάδας ως χώρας στη διαδρομή των προσφύγων από τη Συρία, το Ιράκ και αλλού προς την Ευρώπη είχε ανανεώσει την έμφαση στη γεωπολιτική σημασία της χώρας.

«Πρέπει να επιδιορθώσεις τα θεμέλια για να έχεις μία ισχυρή Ελλάδα», λέει ο κ. Λιου, ο οποίος καλεί τους Έλληνες ηγέτες να αναλάβουν μεγαλύτερη πρωτοβουλία ως προς την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, παραλλήλως με το όποιο πρόγραμμα αναδιάρθρωσης χρέους. Τα ίδια επανέλαβε και από ελληνικά εδάφη δείχνοντας την αλλαγή πολιτικής στην ατζέντα των ΗΠΑ η οποία άμεσα συνδέεται με τη στάση που έχει ακολουθήσει ο Τούρκος Πρόεδρος.

Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί πως για να υλοποιηθούν τα όσα ο κ. Λιου προτείνει (πρόταση των ΗΠΑ είναι επί της ουσίας η τοποθέτησή του) θα πρέπει να κλείσει έστω και με αίμα η δεύτερη αξιολόγηση και όσο δυνατόν νωρίτερα. Έστειλε δηλαδή μήνυμα στην κυβέρνηση να κινηθεί ταχύτατα και μάλιστα σύμφωνα με τις επιταγές του ΔΝΤ το οποίο θυμίζεται πως στο θέμα των εργασιακών ζητά επί της ουσίας τα πάντα.

Προβληματισμός…

Όσον αφορά τους οκτώ Τούρκους που βρίσκονται στην Ελλάδα και ενόψει των διαδικασιών εξέτασης του αιτήματός τους για παροχή ασύλου, κυβερνητικά στελέχη δεν κρύβουν την ανησυχία τους για τον ενδεχόμενο επιδείνωσης των διμερών σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας, καθώς όπως αναφέρει αρμόδια πηγή: «Πράγματι τον τελευταίο καιρό οι σχέσεις μας ήταν εξαιρετικά καλές και δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να υπάρξει πλήγμα».

Μόνιμο άγχος, τέλος, είναι οι προσφυγικές ροές να διατηρηθούν τουλάχιστον στα σημερινά επίπεδα, και να μη διαταραχθεί η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, διότι σε μια τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση θα έχει να διαχειριστεί μια κατάσταση ακόμα δυσκολότερη.

Μεγαλύτερος προβληματισμός υπάρχει για την πιθανότητα στη χώρα να περάσουν νέοι Τούρκοι οι οποίοι θα προσπαθήσουν να ξεφύγουν από τις εκκαθαρίσεις του Τ. Ερντογάν. Η γραμμή που έχει δοθεί είναι να αποτραπεί με κάθε κόστος μια τέτοια εξέλιξη, καθώς τότε η χώρα θα πρέπει να τοποθετηθεί επίσημα κατά του Τούρκου προέδρου. Κάτι που δεν είναι δυνατόν όσο δεν υπάρχουν αντίστοιχες τοποθετήσεις από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Πόσω δε όταν πριν από λίγες μέρες ρεπορτάζ του αυστραλιανού δικτύου ΑBC έκανε λόγο για μυστικό σχέδιο για επίθεση στην Ελλάδα και μάλιστα άμεσα και γρήγορα.

Πλέον την Αθήνα δεν την προβληματίζουν οι στρατιωτικοί αλλά η επίσημη ηγεσία της Τουρκίας, μιας και ασκούν έντονες πιέσεις όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και στις ΗΠΑ.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν χρειάζονται χρόνια για την έκδοση του Φετουλάχ Γκιουλέν, του ιεροκήρυκα που η Άγκυρα κατηγορεί ως εγκέφαλο της απόπειρας πραξικοπήματος, δήλωσε χθες ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

«Εάν θέλει κανείς να καθυστερήσει την υπόθεση της έκδοσης του Γκιουλέν, αυτό μπορεί να πάρει χρόνια, αλλά, εάν υπάρχει αποφασιστικότητα, μπορεί να ολοκηλρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών στο δίκτυο TRT Haber.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προτείνει τη σύσταση επιτροπής που θα συζητήσει το θέμα της έκδοσης του Γκιουλέν, δήλωσε ο Τσαβούσογλου προσθέτοντας ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε αυτήν και προειδοποιώντας ότι στο μεταξύ δεν πρέπει να επιτραπεί στον Φετουλάχ Γκιουλέν να διαφύγει σε άλλη χώρα.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κάλεσε επίσης την Αθήνα να απελάσει τους Τούρκους στρατιωτικούς που διέφυγαν στην Ελλάδα.

Έρχονται άλλες μέρες κι άλλες εποχές…

«Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε το “ντεμέκ” πραξικόπημα ως άλλοθι για να προβεί σε διώξεις κατά δικαίων και αδίκων», εκτιμά ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, μιλώντας στο «Πρακτορείο 104,9 FM», μία εβδομάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στη γείτονα.

«Την απόπειρα πραξικοπήματος, ή κάτι σαν πραξικόπημα που επιχειρήθηκε την περασμένη Παρασκευή, ακολουθεί ένα “πραξικόπημα” από τον ίδιο τον Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος επιχειρεί ουσιαστικά να καταφέρει ό,τι δεν κατόρθωσε το περασμένο διάστημα, δηλαδή ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τον Γκιουλέν σε μία σειρά από θεσμούς, όπου ο Γκιουλέν και το κίνημά του έχουν –ή είχαν μέχρι τις προηγούμενες ημέρες– κάποια επιρροή και διείσδυση. Κατά δεύτερον, με την κήρυξη της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης επί της ουσίας παίρνει ο ίδιος όλο το “χαρτί”. Είναι ο ίδιος που με Προεδρικά Διατάγματα, ακόμη και περιφρονώντας το κοινοβούλιο μπορεί να αποφασίζει μία σειρά από πολιτικές», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Φίλης.

«Ο Ερντογάν έχει ενισχυθεί και θα ενισχυθεί περαιτέρω. Ωστόσο, η ενίσχυση του Τούρκου Προέδρου φέρνει αποδυνάμωση της ίδιας του της χώρας, γιατί γίνεται με τέτοιον τρόπο ώστε πρώτον επιτείνει τη διαίρεση στο εσωτερικό, δεύτερον απομακρύνει την Τουρκία από τη Δύση και τρίτον δημιουργεί συνθήκες οιονεί αστάθειας μέσα στην ίδια την Τουρκία», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Φίλης εκτιμά πως η διαμορφωθείσα κατάσταση στην Τουρκία «επηρεάζει πάρα πολύ τον τουρισμό της χώρας και η οικονομία με τη σειρά της κλονίζεται κι αυτή» κι αυτό ενδέχεται να επηρεάσει και τον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο. «Εδώ», εξήγησε, «υπάρχει ένα πρόβλημα που έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο Ερντογάν εδραίωσε την επιρροή του και τον έλεγχο της χώρας και την πολιτική του κυριαρχία τα προηγούμενα χρόνια, βασιζόμενος πάνω στο οικονομικό θαύμα […] Αν λοιπόν η οικονομία αρχίσει με κάποιον τρόπο να κλονίζεται, αυτό περίπου αυτομάτως υπονομεύει τη θέση και του ίδιου του Τούρκου Προέδρου – πέρα από τα άλλα ζητήματα Δημοκρατίας, κράτους δικαίου κι όλα αυτά τα οποία νομίζω ότι ορθά η Δύση έχει αποφασίσει να αναδείξει έναντι του Ερντογάν, ώστε να μην του επιτρέψει αυτό το οποίο επιχειρεί. Κι εδώ είναι το μεγάλο πρόβλημα για τον Τούρκο Πρόεδρο, ότι θα πρέπει να συνδυάσει από τη μία την πρόθεσή του να καθαρίσει εντελώς το τοπίο στο εσωτερικό από τη μία, και από την άλλη να μην πλήξει καίρια τις σχέσεις του με τους δυτικούς του εταίρους. Ο Ερντογάν αυτό που θέλει είναι να έχει κλειστά μέτωπα στο εξωτερικό για να μπορεί να έχει την πολυτέλεια χρόνου και χώρου να διαχειρίζεται τις εσωτερικές προκλήσεις».

Την ίδια ώρα, συνεχίζονται οι σφοδρές επικρίσεις υψηλόβαθμων Γερμανών πολιτικών κατά της Τουρκίας. Ο πρόεδρος του γερμανικού Kοινοβουλίου Νόρμπερτ Λάμερτ δήλωσε ότι ο, προσχεδιασμένος, περιορισμός των δημοκρατικών ελευθεριών απομακρύνει τη χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ο αντιπρόεδρος της Μπούντεστακκ Γιοχάνες Ζινγκχάμερ επέμεινε ότι πρέπει να παγώσει η λεγόμενη «προενταξιακή» οικονομική βοήθεια της Ε.Ε.

Σημειωτέον ότι εκ των 4,8 δισ. ευρώ της λεγόμενης «προενταξιακής» οικονομικής βοήθειας την οποία έχει λάβει η Τουρκία από την Ε.Ε., η Γερμανία κατέβαλε το 1 δισεκατομμύριο. Μέχρι το 2020, έχει προγραμματιστεί η καταβολή άλλων 4,45 δισ. ευρώ τής εν λόγω βοήθειας.

Εν τω μεταξύ, ο Μπάμπης Τζιγκουνάκης, αντιστράτηγος ε.α., με άρθρο του εκτιμά πως «Αν ολοκληρωθεί η στροφή της εσωτερικής αλλαγής που επιχειρείται ήδη μετά το πραξικόπημα από τον νεο-σουλτανο και δημιουργηθεί το σουνιτικό μουσουλμανικό κράτος της Τουρκίας που στήνεται ήδη από τον Ερντογάν και ολοκληρωθεί το έργο του με την έξοδό του από την Ατλαντική συμμαχία, έρχονται άλλες μέρες και άλλες εποχές…

»Η αβεβαιότητα και η αστάθεια θα κυριαρχήσουν. Η Νέα τουρκική δημοκρατία σουνιτικής κατεύθυνσης δεν ξέρουμε τι προσανατολισμό θα έχει, ποιες συμμαχίες θα επιδιώξει, πώς θα λειτουργεί και τι θα επιδιώκει…».