Σκάνδαλα, φωνές στησίματα VARαίνουν το ποδόσφαιρο

Στην πρώτη γραμμή των θέσεων, των κρίσεων και των επικρίσεων του ποδοσφαιρικού οικοδομήματος βρίσκεται η διαιτησία. Πριν από λίγες ημέρες με τυμπανοκρουσίες ανακοινώθηκε πως από τη νέα σεζόν θα καθιερωθεί και στην Ελλάδα το VAR, το σύστημα βοήθειας του διαιτητή μέσω του βίντεο ριπλέι που θα κοστίσει κάτι παραπάνω, αλλά υπάρχει η αισιοδοξία ότι θα ενισχύσει την αξιοπιστία της ελληνικής διαιτησίας και κατ’ επέκταση του πρωταθλήματος. Θα είναι όμως έτσι; Κατά πόσον οι προσδοκίες των φορέων θ’ ανταποκριθούν στην πραγματικότητα;

Η FIFA το 2016 αποφάσισε να εγκρίνει τη χρήση του βίντεο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, ώστε να εξαλείψει τα τρανταχτά σφάλματα από το παιχνίδι. Για παράδειγμα, αν η συγκεκριμένη τεχνολογία ίσχυε το 1986, το γκολ του Ντιέγκο Μαραντόνα με το «χέρι του Θεού» δεν θα είχε μετρήσει ποτέ.

Η τεχνολογία του βίντεο θεωρείται σημαντική στην προσπάθεια εξάλειψης συμπεριφορών όπως το «θέατρο» των επιθετικών στα πέναλτι ή να μην ξεφεύγουν ατιμώρητες οι βίαιες εκδηλώσεις των ποδοσφαιριστών, όπως οι αγκωνιές και οι κλοτσιές όταν ο διαιτητής έχει στραμμένη αλλού την προσοχή του…

Το VAR θα επεκταθεί το καλοκαίρι στα γήπεδα της Ρωσίας, όπου θα φιλοξενηθεί η τελική του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τι είναι όμως αυτό το νέο φρούτο στο ποδόσφαιρο, πώς το έχουν υποδεχτεί οι ποδοσφαιριστές και πόσο έχει βοηθήσει στον περιορισμό των λαθών; Η χρήση της τεχνολογίας αναμφισβήτητα βοηθά, αλλά αλλοιώνει τον χαρακτήρα του ποδοσφαίρου και ως εκ τούτου περιορίζει μέρος της έντασης, της ομορφιάς και των συναισθημάτων που το περιβάλλουν.

Η FIFA είχε ορίσει, και οι ομοσπονδίες/λίγκες που εφαρμόζουν το μέτρο αποδέχθηκαν, ότι η χρήση του VAR θα γίνεται μόνο σε τέσσερις περιπτώσεις: γκολ, πέναλτι, απευθείας κόκκινες κάρτες, μπέρδεμα ως προς την ταυτότητα ενός παίκτη. Όμως μια πρόσφατη εξέλιξη στη Γερμανία ήρθε να ταράξει τα νερά.

Στην Μπουντεσλίγκα δεν υπάρχουν οθόνες έξω από τις γραμμές του γηπέδου όπου πηγαίνει ο διαιτητής να ξαναδεί τις φάσεις, όπως γίνεται σε άλλες χώρες. Έχει στηθεί το κέντρο VAR στην Κολονία (Replay Centre), όπου ένας άλλος διαιτητής βλέπει στην οθόνη τις φάσεις και ενημερώνει τον συνάδελφό του από τα ακουστικά. Όπως αποκάλυψε το περιοδικό «Kicker», οι διαιτητές βίντεο της Μπουντεσλίγκα πήραν μυστικές εντολές από την Επιτροπή Διαιτησίας να επικοινωνούν με τον ρέφερι στον αγωνιστικό χώρο για οτιδήποτε υποπίπτει στην αντίληψή τους και όχι μόνο για τις τέσσερις προαναφερθείσες περιπτώσεις. Ας μην ξεχνάμε πως και τα μηχανήματα άνθρωποι τα χειρίζονται. Τι συνεπάγεται αυτό; Πως όπου υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας, υπάρχουν από αμφισβητήσεις μέχρι… σκάνδαλα. Το πρώτο σκάνδαλο με πρωταγωνιστή το VAR έχει σφραγίδα made in Germany. Η γερμανική ομοσπονδία ποδοσφαίρου ξήλωσε από τη θέση του διευθυντή προγράμματος του VAR τον διάσημο άλλοτε διεθνή διαιτητή Χέλμουτ Κρουγκ. Αιτία της καθαίρεσης του ισχυρού άνδρα της γερμανικής διαιτησίας, ο οποίος παύθηκε και από τον ρόλο του εποπτεύοντα τη γερμανική λίγκα στο Κέντρο Ελέγχου της Κολονίας, ήταν το δημοσίευμα της «Bild am Sonntag», σύμφωνα με το οποίο ο Κρουγκ επηρέασε παράνομα δύο αποφάσεις του VAR ως επιβλέπων των βίντεο από το κέντρο που έχει εγκατασταθεί το σύστημα στην Κολονία!

Ο επίμαχος αγώνας ήταν η αναμέτρηση της Σάλκε με τη Βόλφσμπουργκ για τη 10η αγωνιστική της Μπουντεσλίγκα που έληξε ισόπαλος 1-1. Οι καταγγελίες αναφέρουν πως ο Κρουγκ, που κατάγεται από το Γκεζελκίρχεν και τα χρόνια που διαιτήτευε δεν του επιτρεπόταν να διευθύνει παιχνίδια της Σάλκε, επηρέασε τον Μάρκο Φριτς που ήταν ο υπεύθυνος του VAR για τον συγκεκριμένο αγώνα ευνοώντας σε δύο περιπτώσεις την… ομάδα του. Η ομοσπονδία δεν σχολίασε τις καταγγελίες, σημείωσε ωστόσο πως στο εξής «δεν θα υπάρχει απευθείας επικοινωνία με τους διαιτητές του VAR στη διάρκεια των αγώνων». Το πείραμα του VAR έχει διχάσει το γερμανικό ποδόσφαιρο.

Στο γερμανικό Σούπερ Καπ, η τεχνολογία του VAR δεν κατάφερε να καταγράψει αν ο μέσος της Μπάγερν Τζόσουα Κίμιχ ήταν σε θέση οφσάιντ όταν έδωσε την ασίστ στον Λεβαντόφσκι που έκανε το 1-1 κόντρα στην Ντόρτμουντ. Με κοινή ανακοίνωσή τους η ομοσπονδία και η λίγκα της Γερμανίας επεσήμαναν τη δυσλειτουργία του συστήματος. Το τρόπαιο κατέληξε για έκτη φορά στα χέρια των Βαυαρών, που επικράτησαν με 5-4 στα πέναλτι (2-2 το σκορ του αγώνα). 

Θάλασσα στην Ολλανδία

Στην Ολλανδία το VAR εξελίχθηκε σε αρνητικό πρωταγωνιστή του αγώνα Φέγενορντ – Φίτεσε για το Σούπερ Καπ. Ο διαιτητής Ντάνι Μακέλι τα έκανε θάλασσα, καθώς καθυστέρησε να συνεργαστεί με το VAR για τον καταλογισμό πέναλτι υπέρ της Φίτεσε, με αποτέλεσμα στην αντεπίθεση η ομάδα του Ρότερνταμ να πετύχει γκολ. Αφού χρειάστηκε να διακοπεί για αρκετή ώρα το παιχνίδι, ο Μακέλι έδειξε την άσπρη βούλα ακυρώνοντας το γκολ της Φέγενορντ. Η ομάδα του Άρνεμ ισοφάρισε σε 1-1, αλλά ηττήθηκε στα πέναλτι με 4-2.

Στην πράξη η εφαρμογή του VAR αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα και δεν έχει γίνει αποδεκτό με ανοιχτές αγκάλες από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές. Θα περίμενε κανείς πως οι παίκτες, αυτοί που περισσότερο απ’ όλους διαμαρτύρονται για διαιτητικές αδικίες, θα ήταν θετικοί στην εξέλιξη αυτή. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Μάλιστα η λέξη που περισσότερο επαναλαμβάνεται στις δηλώσεις τους για το θέμα είναι «σύγχυση».

Γιατί; Πρώτον, δεν γνωρίζουν όλοι σε ποιες φάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία βίντεο και σε ποιες όχι. Δεύτερον, δεν είναι σίγουροι για το χρονικό σημείο στο οποίο πρέπει να ξαναδεί ο διαιτητής μια φάση ή όχι. Αν η μπάλα έχει βγει εκτός αγωνιστικού χώρου ή υπάρχει φάουλ αμέσως μετά την προς διερεύνηση απόφαση, δεν υπάρχει πρόβλημα. Όμως τι γίνεται αν το παιχνίδι δεν σταματά για αρκετά λεπτά; Τρίτον, ποιος μπορεί να ζητήσει τη χρήση τεχνολογίας; Μπορούν οι παίκτες; Ή μόνο οι αρχηγοί των ομάδων και οι προπονητές; Ή τη σχετική απόφαση τη λαμβάνει μόνο ο διαιτητής;

Πέρα από τις απορίες που ακόμα έχουν παίκτες και προπονητές για το νέο βοήθημα, υπάρχει και έντονη δυσαρέσκεια για τη χρονοβόρα διακοπή στο παιχνίδι λόγω του VAR. Στο κάτω-κάτω, αν υπάρχει κάτι για το οποίο ξεχωρίζει το ποδόσφαιρο είναι η συνεχής δράση και η έλλειψη νεκρών χρόνων που παρατηρούνται σε άλλα σπορ.

Στην Αργεντινή, η Ρίβερ Πλέιτ ακόμα θεωρεί ότι αποκλείστηκε στα ημιτελικά του Κόπα Λιμπερταδόρες από τη Λανούς λόγω του VAR. Στην Ιταλία, οι άνθρωποι της Λάτσιο πνέουν μένεα κατά της νέας τεχνολογίας, την οποία θεωρούν υπεύθυνη για τις ήττες από τη Ρόμα και την Τορίνο και την ισοπαλία με τη Φιορεντίνα. Στη Γερμανία, έχει συμβεί να δοθούν πέναλτι μετά τη χρήση του VAR για φάουλ που έγιναν εκτός περιοχής!

Οι δύο μεγάλες διακοπές στην αναμέτρηση της Γιουβέντους με την Τζένοα για τη χρήση του VAR ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Τζιαλουίτζι Μπουφόν. Η Τζένοα ζήτησε πέναλτι στο 4΄40΄΄ του αγώνα με τη Γιουβέντους και τελικά δικαιώθηκε μέσω VAR. Η παράβαση εκτελέστηκε στο 6΄45΄΄  και το σκορ έγινε 2-0 υπέρ της. Αντίστοιχα στο 44΄48΄΄  υπήρξε υποψία για πέναλτι υπέρ της «γηραιάς κυρίας». Το VAR τη δικαίωσε και το 2-2 ήρθε στο 48΄01΄΄.

Ωστόσο, η χρήση του βίντεο που διέκοψε τον αγώνα στο πρώτο μέρος για πάνω από πέντε λεπτά, έφερε αντιδράσεις από τους πρωταγωνιστές. O κάπτεν Τζιαλουίτζι Μπουφόν ήταν εκνευρισμένος παρά την ανατροπή της ομάδας του (2-4).

«Μας είπαν ότι το VAR θα χρησιμοποιείται σε περιστατικά όπου υπάρχουν ξεκάθαρα λάθη, αλλά τώρα ελέγχουν σε ριπλέι αν πατήθηκε ένα δάκτυλο ποδοσφαιριστή ή αν κάποιον τον ακούμπησαν στο αυτί. Αυτό δεν είναι πια ποδόσφαιρο. Μετατρέπεται σε πόλο. Είναι πολύ άσχημο! Στο ποδόσφαιρο δεν είναι κάθε επαφή πέναλτι. Δεν γίνεται να σταματάς κάθε τρία λεπτά το παιχνίδι. Καθυστερεί τόσο πολύ. Δεν πανηγύρισα το γκολ στο πέναλτι γιατί πέρασαν έξι ολόκληρα λεπτά. Και μιλάω ως παίκτης ομάδας που επιτίθεται συνέχεια και είναι συχνά μέσα στην αντίπαλη περιοχή. Πέρσι πήραμε τρία πέναλτι, αλλά αν συνεχιστεί αυτό φέτος, θα πάρουμε 55! Και; Με ευχαριστεί αυτό ως παίκτη της Γιουβέντους αλλά καταστρέφει τον παράγοντα ψυχαγωγία από το ποδόσφαιρο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο «Τζίτζι» μετά το τέλος της αναμέτρησης.

Το VAR εφαρμόζεται ήδη σε Αυστραλία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γερμανία και Πορτογαλία. Είναι ειλημμένη η απόφαση να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, η οποία θα πάρει τεχνογνωσία τους επόμενους μήνες από την Πορτογαλία, με στόχο το VAR να μπει στη Super League, την περίοδο 2018/19.

Η καθιέρωση για το σύστημα υποβοήθησης των διαιτητικών αποφάσεων μέσω βίντεο στους αγώνες του ελληνικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, ανακοινώθηκε μετά τη συνάντηση του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Νίκου Παππά, του υφυπουργού Αθλητισμού, Γιώργου Βασιλειάδη, του προέδρου της ΕΠΟ, Βαγγέλη Γραμμένου, και του γενικού γραμματέα Ψηφιακής Πολιτικής, Στέλιου Ράλλη.

Το έργο θα ενταχθεί στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ανοίγοντας και τον δρόμο για την προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού. Ο ανάδοχος  θα αναλάβει τόσο την εγκατάσταση του συστήματος, όσο και τη διαρκή προσαρμογή του σε νέες τεχνολογίες και σε τυχόν νέες επιταγές της FIFA. Θα προσφέρει τις υπηρεσίες του συστήματος VAR επί πέντε έτη για τους επαγγελματικούς αγώνες Ποδοσφαίρου Α΄ Εθνικής Κατηγορίας και τους διαβαθμισμένους αγώνες του Κυπέλλου.

Το συνολικό κόστος ανέρχεται στα 8.000.000 ευρώ, εν ολίγοις στο 1.600.000 ευρώ για κάθε χρόνο λειτουργίας του, όμως το θέμα είναι ότι δεν θα χρειαστεί να βάλουν το χέρι στην τσέπη είτε η Ομοσπονδία, είτε η Λίγκα.

Το κέντρο δεδομένων του συστήματος VAR θα εγκατασταθεί στην ΕΠΟ και θα συνδέεται με όλα τα γήπεδα μέσω οπτικών ινών.

«Καλωσορίζουμε το σύστημα VAR. Είμαι βέβαιος ότι από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο το σύστημα θα βρίσκεται στα ελληνικά γήπεδα. Θα αναπτύξουμε μια υπηρεσία-κόσμημα για το αγαπημένο παιχνίδι του Έλληνα φίλαθλου, η οποία θα αυξήσει την αξιοπιστία του και θα μας επιτρέψει να επικεντρωθούμε στη χαρά τού πλέον λαοφιλούς αθλήματος σε όλη την υφήλιο. Με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, είναι η ώρα να ασχολούμαστε λιγότερο με τις αποφάσεις των διαιτητών και περισσότερο με το ίδιο το ποδόσφαιρο», δήλωσε ο Ν. Παππάς.

«Το σύστημα VAR είναι για εμάς ένας πολύ μεγάλος στόχος που γίνεται πραγματικότητα. Θα φέρει διαφάνεια στο ελληνικό ποδόσφαιρο και θα σταματήσει ο δημόσιος λόγος να εξαντλείται γύρω από μια σφυρίχτρα και ένα σημαιάκι. Δεν είναι αυτό το ποδόσφαιρο. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που η κυβέρνηση συντάσσεται μαζί μας σε αυτό», δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΠΟ, Βαγγέλης Γραμμένος.

Θα σταματάει το παιχνίδι σε κάθε ανάποδο φάουλ ή κάθε διαμαρτυρία για να γίνει έλεγχος με τη χρήση του βίντεο από τον διαιτητή; Τι λέει το πρωτόκολλο, βάσει του οποίου θα εφαρμοστεί και στην Ελλάδα το «VAR»; Η σημαντικότερη φράση είναι μία. «Ξεκάθαρο λάθος»…

Τι σημαίνει αυτό; Σε φάσεις που είναι αμφισβητούμενες και χρειάζονται δύο και τρία ριπλέι για να φανεί αν είναι πέναλτι ή όχι, δεν γίνεται η χρήση του βίντεο κι εφαρμόζεται η απόφαση που έχει πάρει ο διαιτητής.

Ποιος είναι ο βασικός σκοπός; Να σταματήσουν οι διαιτητές «να κρέμονται στα μανταλάκια»! Να πάψει πια δηλαδή να είναι ο διαιτητής στο επίκεντρο, με την αποφυγή τουλάχιστον των σημαντικών λαθών, που μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την εξέλιξη ενός αγώνα.

Αλέγκρι: «Το κάνουν… αμερικάνικο ποδόσφαιρο»

Με την απεριόριστη χρήση του VAR τα έβαλε ο Μασιμιλιάνο Αλέγκρι στις δηλώσεις του μετά το ισόπαλο 2-2 ανάμεσα σε Γιουβέντους και Αταλάντα στο Μπέργκαμο την 1η Οκτωβρίου 2017. Η Γιούβε βρισκόταν 1-2 μπροστά στο σκορ και πέτυχε και τρίτο τέρμα αλλά, μετά τη χρήση του VAR, το γκολ ακυρώθηκε για οφσάιντ στην αρχή της φάσης. Επίσης, στο 81′ ο διαιτητής υπέδειξε πέναλτι σε χέρι υπέρ της Γιουβέντους, αλλά η εκτέλεση καθυστέρησε αφού ο διαιτητής έπρεπε να συμβουλευτεί ξανά το VAR. Τα συγκεκριμένα περιστατικά δεν άφησαν ασυγκίνητο τον τεχνικό της Γιουβέντους, ο οποίος επιτέθηκε στη συγκεκριμένη τεχνολογική βοήθεια.

«Για το ματς δεν έχω να πω πολλά. Όσον αφορά το VAR, αν θέλουμε το ποδόσφαιρο να παραμείνει παιχνίδι, τότε δεν είμαστε σε καλό δρόμο. Δεν γίνεται να χρησιμοποιείται το VAR σε κάθε φάση. Με αυτό τον ρυθμό ένα παιχνίδι θα φτάσει να διαρκεί 3 και 4 ώρες. Κατά τη γνώμη μου, η τεχνολογία αυτή πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε αντικειμενικές φάσεις, οφσάιντ, μέσα ή έξω από τη γραμμή του γκολ, μέσα ή έξω από την περιοχή κ.λπ. Δεν μπορεί να χρησιμοποιείται σε φάσεις που χρήζουν υποκειμενικής άποψης όπως ένα πέναλτι. Το πέναλτι είναι καθαρά απόφαση του διαιτητή. Αν βάζουμε το VAR σε κάθε φάση, το ποδόσφαιρο θα μοιάζει με το Αμερικάνικο ποδόσφαιρο, όπου ο αγώνας σταμάτα κάθε λίγο με αποτέλεσμα να ολοκληρωθεί τα μεσάνυχτα».

Άλλα οι βοηθοί, άλλα το VAR

Στον ημιτελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου Συλλόγων μεταξύ Αλ Τζαζίρα και Ρεάλ Μαδρίτης, έγιναν σημεία και… τέρατα. Ειδικά στην περίπτωση του γκολ του Κασεμίρο που ακυρώθηκε, όταν ακόμα οι δύο ομάδες βρίσκονταν στο 0-0, μπορεί να γίνει μεγάλη συζήτηση για το αν η τεχνολογία βοηθάει ή καταστρέφει το παιχνίδι.

Στο 30΄, ο Βραζιλιάνος αμυντικός μέσος της Ρεάλ σκόραρε με κεφαλιά μέσα από την περιοχή. Ο –συμπατριώτης του– διαιτητής Σάντρο Μέιρα ακύρωσε το γκολ για επιθετικό φάουλ. Ήταν τόσο έντονες οι διαμαρτυρίες των «μερένγκες», που ο ρέφερι ζήτησε μέσω ενδοσυνεννόησης τη γνώμη των βοηθών του.

Αυτοί του είπαν ότι έπρεπε να μετρήσει το τέρμα. Και έδειξε σέντρα. Όμως, ενώ ο Κασεμίρο και οι συμπαίκτες του πανηγύριζαν το 1-0, ο διαιτητής ζήτησε από όλους να ηρεμήσουν και σταμάτησε το παιχνίδι. Είχε περάσει ήδη αρκετός χρόνος από τη φάση και κανείς δεν γνώριζε τι συμβαίνει. Ο Μέιρα έδειξε με χειρονομία ότι θα συμβουλευτεί το βίντεο και έτρεξε σε μια από τις οθόνες περιμετρικά του αγωνιστικού χώρου.

Τέσσερα(!) λεπτά μετά την επίτευξη του γκολ, τελικά το ακύρωσε, όχι για το επιθετικό φάουλ που είχε αρχικά υποστηρίξει, αλλά για… οφσάιντ του Καρίμ Μπενζεμά, που σύμφωνα με την άποψή του επηρέαζε τη φάση. Οπότε, στον χαμένο χρόνο, προσθέστε άλλη μια απόφαση ανοιχτή σε ερμηνεία. Οι τέσσερις στους πέντε Ευρωπαίους διαιτητές δεν θα θεωρούσαν ότι ο Γάλλος επιθετικός έχει εμποδίσει αντίπαλο ή έχει πάρει πλεονέκτημα ή ακουμπάει την μπάλα ενώ είναι οφσάιντ… Άρα, στην προκειμένη περίπτωση, υπήρξε ελαττωματική χρήση του VAR.