Σοφία Φώτεινα: «Μόνο η άγνοια είναι επικίνδυνη»

Ποια εικόνα έρχεται στο μυαλό μας, όταν ψελλίζουμε την λέξη γιόγκα; Τι σημαίνει και τι εκπροσωπεί; Αληθεύει ότι μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε σημαντικά προβλήματα ψυχολογικής και σωματικής υγείας; Αληθεύει πως μας οδηγεί να γνωρίσουμε και ν’ αγαπήσουμε τον Εαυτό μας, αναδεικνύοντας έτσι τον υπέροχο Άνθρωπο που βρίσκεται μέσα μας καταπιεσμένος ίσως; Για όλα αυτά και για πολλά άλλα μιλήσαμε με την κα Σοφία Φώτεινα, δασκάλα γιόγκα, η οποία μάλιστα διδάσκει στο Καφέ Σχολειό.

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

⇒ Κυρία Φώτεινα, είστε δασκάλα γιόγκα. Συγκεκριμένα διδάσκετε Γιόγκα των Ιμαλαΐων. Τι σας κέρδισε στην συγκεκριμένη πρακτική, επιλέγοντάς την ανάμεσα από τόσες άλλες;

«Είχα γνωρίσει, πριν ξεκινήσω την γιόγκα, έναν μεγάλο Έλληνα Δάσκαλο και Άνθρωπο, που ήταν ο ίδιος αυτό που δίδασκε. Έτσι μπόρεσα να αναγνωρίσω ακόμα έναν αυθεντικό Δάσκαλο στην Παράδοση των Ιμαλαΐων, στην πραγματικότητα δύο, ο ένας μαθητής του άλλου. Τον Swami Rama και τον Swami Veda Bharati. Και τι σύμπτωση! Αυτή ήταν η συνέχεια των όσων είχα διδαχθεί μέχρι τότε, στον ίδιο πνευματικό δρόμο, με βασικό χαρακτηριστικό την αγάπη για τον Άνθρωπο, την πίστη ότι η αλήθεια είναι μία, αλλά οι δρόμοι προς αυτήν χιλιάδες. Δεν επέλεξα, με την έννοια ότι δεν δοκίμασα πολλά και διάλεξα αυτό. Όταν όμως μου μίλησε μια φίλη για τους δασκάλους αυτούς, κάτι σκίρτησε μέσα μου και είπα: “Χμ, ας πάω να ρίξω μια ματιά…” Αυτό που με κερδίζει συνεχώς, ακόμα και σήμερα, είναι η εντιμότητά τους, η αγάπη που αποπνέουν όλοι οι δάσκαλοι-μαθητές τους, και το γεγονός ότι αποδέχονται τον κάθε έναν που πλησιάζει με τις δικές του πεποιθήσεις και την συμβουλή που δίνουν: “Mην πιστεύεις τι σου λέω εγώ. Δοκίμασέ το και άφησε τον σοφό εαυτό σου να σου πει αν συμφωνείς ή όχι”».

⇒ H γιόγκα, εκτός από άσκηση, είναι ολόκληρη φιλοσοφία ζωής. Ποιες βασικές αρχές της μπορούμε να εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά μας;

«Όλες. Οι βασικές αρχές είναι δέκα. Ενδεικτικά θα αναφέρω μόνο δύο. Η πιο βασική αξία είναι η μη βία, που όμως δεν σημαίνει μόνο να μη χτυπήσω κάποιον. Σημαίνει και να μην πονέσω κανέναν με τα λόγια μου, να μην προσδοκώ ντε και καλά μια ορισμένη συμπεριφορά από έναν άλλο, γιατί αν δεν πραγματοποιηθεί αυτό που περιμένω, θα πονέσω τον εαυτό  μου. Και όταν ασκηθώ σε αυτά, σταματώ και να σκέφτομαι οτιδήποτε αρνητικό για τους άλλους. Και ίσως αυτό να είναι το πιο σημαντικό, γιατί όλοι νιώθουμε αν διάκειται κάποιος αρνητικά απέναντί μας, οπότε, αν δεν το έχει ονομάσει, δυσκολευόμαστε καμιά φορά να πάρουμε θέση ή να απομακρυνθούμε γιατί δεν έβαλε σε λόγια την σκέψη του. Έτσι, βιάζουμε τους άλλους με την σκέψη μας. Και τα παιδιά, όταν οι γονείς δεν τα εμπιστεύονται, το ξέρουν, και σκέφτονται πως “αν ο πατέρας ή η μάνα μου δεν με εμπιστεύονται, εκείνοι ξέρουν πιο πολλά από μένα, έχουν δίκιο ότι δεν είμαι άξιος της εμπιστοσύνης τους”. Aκόμα κι αν δεν ήταν στ’ αλήθεια, τότε γίνονται αυτό που πιστεύουν οι γονείς τους ότι είναι».

⇒ Αυτά ως προς την μη βία. Η δεύτερη αρχή;

«Πρόκειται για την φιλαλήθεια, που πάλι δεν σημαίνει μόνο να μην πω κάτι ανακριβές, ή να μην επαναλάβω μια πληροφορία που μου έδωσε κάποιος αν δεν μπορώ να την επαληθεύσω, αλλά και να γνωρίζω ποιος πραγματικά είμαι και να είμαι σύμφωνος με αυτό, αληθινός με μένα. Όπως καταλαβαίνετε, έχουμε πολλή δουλειά, αλλά όμορφη δουλειά, να κάνουμε στο υπέροχο ταξίδι προς τον Εαυτό. Γι’ αυτό κάνουμε συναντήσεις μία φορά τον μήνα με ελεύθερη είσοδο, σε κάθε πανσέληνο, και μετά την κουβέντα μας κάνουμε διαλογισμό μαζί με χιλιάδες ανθρώπους παγκόσμια που διαλογίζονται την ίδια ώρα».

⇒ Και ποια τα οφέλη που θα έχουμε;

«Άπειρα τα οφέλη. Και για να αναφέρω μόνο μερικά: λιγότερες αρρώστιες, ειρήνη με τον εαυτό μας, ειρήνη στον κόσμο, περισσότερη χαρά, συντροφικότητα, συναρχία, μαθαίνουμε να δεχόμαστε με την ίδια αγάπη οτιδήποτε έχουμε ή δεν έχουμε».

 ⇒ Ταιριάζει σε όλους τους ανθρώπους η γιόγκα;

«Δεν βλέπω τον λόγο γιατί να μην ταιριάζει σε όλους, δεν μπορώ να εξαιρέσω κάποια ομάδα, ηλικιακή ή άλλη. Ίσως όμως θα μπορούσα να πω ότι αν κάποιος επιθυμεί γρήγορη εξωτερική κίνηση, ίσως καλό είναι να στραφεί αλλού. Και τονίζω ότι δεν έχει γρήγορη εξωτερική κίνηση, επειδή συγχρόνως η εσωτερική κίνηση είναι τεράστια. Βέβαια, είναι σημαντικό να θέλει κανείς να τον έλκει η γιόγκα, και ας μην ξέρει γιατί. Αυτό είναι το κυρίως κριτήριο για να την επιλέξει κάποιος. Κι αυτό που τον κάνει να διατηρήσει την απόφασή του είναι οι διαφορές που βλέπει στην υγεία του, στην διάθεσή του, στην ευφυΐα του, στο σώμα του, και άπειρες άλλες μικρές ή μεγαλύτερες αλλαγές που εμφανίζονται με ανεπαίσθητο τρόπο».

⇒ Στο Καφέ Σχολειό έχετε μαθήματα γιόγκα για πολύ μικρά παιδιά και τους γονείς τους. Τι κερδίζουν μικροί και μεγάλοι από αυτή την κοινή εμπειρία;

«Πρώτο και κύριο, το “μαζί”. Είναι πολύ λίγες οι ευκαιρίες που έχουμε να κάνουμε κάτι ουσιαστικό μαζί με τους ανθρώπους που αγαπάμε. Ξέρετε τι δυναμική αναπτύσσεται ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά, όταν με αφορμή την ομάδα της γιόγκα αναπτύσσουν στο μέγιστο την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους; Εξάλλου, αναπτύσσουν στο μέγιστο τις εμπειρίες τους, με αποτέλεσμα να γίνονται φυσικά αποδεκτοί κυρίως από τον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτό το “είμαστε μαζί”, “είμαστε ένα”, ενώ ο καθένας διατηρεί τα προσωπικά του χαρακτηριστικά, συνεχίζει και έξω από την ομάδα και μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε τα γεγονότα της ζωής με δύναμη και με σιγουριά ότι θα τα καταφέρουμε».

⇒ Έχετε, όμως, και μαθήματα για υποψήφιες μητέρες. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να τα παρακολουθήσει κανείς; Ελλοχεύουν κίνδυνοι;

«Οι μεγάλοι Δάσκαλοι των παιδιών είναι οι μητέρες. Οι μεγάλοι Δάσκαλοι της ανθρωπότητας είναι οι μητέρες. Μόνο που χρειαζόμαστε να μας γνωρίσουμε, γιατί προς το παρόν, μπερδεμένες κι εμείς όπως οι περισσότεροι, έχουμε μιμηθεί πρότυπα που θαυμάστηκαν σε διάφορες εποχές που δεν εκφράζουν αυτό που πραγματικά είμαστε. Προϋπόθεση για να εκπαιδευτεί μια μέλλουσα μητέρα κοντά μας, είναι πάντα η επιθυμία της μέλλουσας μάνας που θέλει να βιώσει ως το βάθος της την ιερή αυτή περίοδο της ζωής της και του δημιουργήματός της που θα πλάσει  μέσα στο σώμα της.  Όταν γνωρίζουμε, δεν υπάρχουν κίνδυνοι. Μόνο η άγνοια είναι επικίνδυνη».

 ⇒ Παράλληλα, είστε ειδικευμένη στην μέθοδο του Καφέ Σχολειού. Ποιος είναι ο πυρήνας της φιλοσοφίας της και πώς αυτή συνδέεται με τα μαθήματα γιόγκα;

«Το εκπληκτικό και συνάμα φυσικό είναι ότι και ο πυρήνας της φιλοσοφίας του Καφέ Σχολειού είναι η αγάπη, γι’ αυτό το σύμβολό μας είναι η μαργαρίτα που την ρωτάμε “μ’ αγαπά, δεν μ’ αγαπά”. Και αν τη ρωτήσουμε σωστά, μας απαντά πάντα πως μας αγαπά, έλεγε ο Κώστας Φωτεινός, ο εμπνευστής της μεθόδου “Καφέ Σχολειό”. Γι’ αυτό έχει πάντα μονά φύλλα. Και το μότο της Himalayan Yoga Meditation είναι “LOVE, SERVE, REMEMBER”. Δηλαδή, “να αγαπάς, να υπηρετείς, να θυμάσαι” ποιος πραγματικά είσαι. Η αγάπη, και στις δύο φιλοσοφίες είναι ο κοινός παρονομαστής. Και να μη νομίζουμε πως είναι κάτι απλό. Για να γίνω πιο κατανοητή, θα ονομάσω μερικά από τα μεγάλα μαθήματα που πήρα από αυτήν την αγάπη –και από το Καφέ Σχολειό και από την Himalayan Yoga Tradition–  που είναι “κατ’ εικόνα και ομοίωση” της Θεϊκής Αγάπης, και διερωτήθηκα:

*είναι αγάπη όταν επιβραβεύω ή ανταμείβω το παιδί μου;

*είναι αγάπη όταν αρρωσταίνει ο αγαπημένος μου άνθρωπος, και εγώ ασχολούμαι για να θεραπευτεί μόνο το σώμα του;

*είναι αγάπη όταν περιμένω από τον σύντροφό μου να μου ικανοποιεί τις ανάγκες μου κι εγώ τις δικές του;

*είναι αγάπη όταν πιστεύω ότι δεν μπορώ να κάνω οικογένεια επειδή δεν έχω χρήματα;

*είναι αγάπη αν πιστεύω ότι η δική μου οικογένεια είναι η καλύτερη, η δική μου θρησκεία, η δική μου πατρίδα, η δική μου γειτονιά;»

Το Καφέ Σχολειό (Café Ecole)

Από το 1979 έως και σήμερα η Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Καφέ Σχολειό μένει πιστή στον στόχο και το όραμά της: Να διευκολύνει τον άνθρωπο να λειτουργεί ευτυχισμένος, χρησιμοποιώντας το σύνολο του δυναμικού του. Γι’ αυτό και εστιάζει στα τρία του επίπεδα-σωματικό, ψυχοδιανοητικό και πνευματικό. Ο εμπνευστής και ιδρυτής του, Κώστας Φωτεινός, το ονόμασε έτσι επειδή (σ’ ένα Καφέ) ανταλλάσσουν απόψεις χαλαρά, χωρίς φόβο αλλά με πάθος, και ταυτόχρονα μαθαίνουν (Σχολειό). Η μέθοδός του εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στους φοιτητές του στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ με θαυμαστά αποτελέσματα. Δεν είναι τυχαίο πως στην συνέχεια λειτούργησαν εργαστήρια «Café Ecole» σε πολλά πανεπιστήμια, ανάμεσά τους και του Μπέρκλεϋ (ΗΠΑ). Επίσης, τόσο ο ιδρυτής της μεθόδου του «Café Ecole» όσο και οι συνεχιστές του έχουν συγγράψει πολλά βιβλία σχετικά με την παιδεία και την αυτογνωσία για ανάπτυξη στα τρία επίπεδα του ανθρώπου (φυσικό-σωματικό, ψυχοδιανοητικό, πνευματικό-μεταφυσικό).