«Τα πρώτα ενθαρρυντικά σημάδια ανάκαμψης είναι πλέον ορατά»

Ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος παραβρέθηκε την Τρίτη ως βασικός ομιλητής στο συνέδριο «e-Skills for Jobs 2014 Grand Event: Mobilising to Support Job Creation and Upskilling of the Workforce», που διοργανώθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο Εθνικής Ασφαλιστικής στην Αθήνα, από το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΣΕΠΕ) και το DIGITALEUROPE. Η εκδήλωση ήταν υπό την αιγίδα της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας του κ. Αρβανιτόπουλου:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέρχεται σταδιακά από την κρίση με την εφαρμογή απαραίτητων μεταρρυθμίσεων και χάρη στις προσπάθειες και τις θυσίες των ευρωπαίων πολιτών. Τα πρώτα ενθαρρυντικά σημάδια ανάκαμψης είναι πλέον ορατά σε όλους, ωστόσο, πολλά απομένουν να γίνουν, ώστε να αναστραφούν πλήρως οι επιπτώσεις της κρίσης από και για όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη.Η ανεργία εξακολουθεί να παραμένει σε πρωτοφανή επίπεδα με τους νέους ανθρώπους να αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία του ενεργού πληθυσμού που έχει πληγεί καίρια από την κρίση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην Κοινή Έκθεση για την Απασχόληση, η ανεργία των νέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται στο 23,5%.

Μάλιστα το ποσοστό των νέων που είναι «εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης»  αυξάνεται διαρκώς, φτάνοντας πρόσφατα το 12,9% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το 17% στην Ελλάδα.  Ιδιαίτερα, τα άτομα με ελλιπείς δεξιότητες αποτελούν μια κατηγορία εργαζομένων που διατρέχει υψηλό κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπη με το φάσμα της ανεργίας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η αύξηση του ποσοστού ανεργίας των ατόμων με ελλιπείς δεξιότητες ήταν τρεις φορές μεγαλύτερη από την αύξηση που αντίστοιχα σημειώθηκε στην ανεργία των ατόμων με υψηλές δεξιότητες. Και εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι λίγα μόνο κράτη-μέλη διαθέτουν υψηλά ποσοστά ενεργού πληθυσμού με υψηλές δεξιότητες.

Μολονότι υπάρχουν προβλέψεις ότι, στο μέλλον, το 90% των θέσεων εργασίας θα απαιτούν κατ’ ελάχιστο κάποιες βασικές ψηφιακές δεξιότητες, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει προετοιμαστεί επαρκώς να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της παγκόσμιας ψηφιακής οικονομίας της γνώσης. Στην Ευρώπη, το 25% των ενήλικων δεν κάνει χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, ενώ άνω του 50% των μαθητών δεν κάνει καθόλου χρήση ψηφιακών εγχειριδίων ή άλλων ψηφιακών εκπαιδευτικών μέσων. Προκαλεί ανησυχία το γεγονός ότι μόλις το 25% των μαθητών ηλικίας εννέα ετών φοιτούν στις μέρες μας σε σχολεία με υψηλές ψηφιακές υποδομές και προδιαγραφές. Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία της γνώσης, που συναρτάται ολοένα και περισσότερο με την ανάπτυξη πολλαπλών δεξιοτήτων, η αδυναμία της Ευρώπης να προσφέρει αποτελεσματική εκπαίδευση αντίκειται στις προοπτικές, τόσο της ανάπτυξης, όσο και της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται, λοιπόν, αντιμέτωπη με τη διπλή πρόκληση της νεανικής ανεργίας και του ελλείμματος δεξιοτήτων τη στιγμή κατά την οποία αναμένεται από την εκπαίδευση και την κατάρτιση να διαδραματίσουν στρατηγικό ρόλο στη διαδικασία της ανάκαμψης.  Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει αναπτύξει σημαντικές πρωτοβουλίες τόσο στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και στο επίπεδο της εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής.

Η Ελληνική Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης έθεσε εξ αρχής ως βασική προτεραιότητα την ενίσχυση της αποτελεσματικής και καινοτόμου εκπαίδευσης και κατάρτισης. Υποστηρίζουμε, μεταξύ άλλων, τη θέσπιση του συστήματος U-Multiranking για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και προωθούμε θέματα που αφορούν την «Εγγύηση για τη Νεολαία», τη «Συμμαχία για τη Μαθητεία», την πρωτοβουλία για τη «Νεανική Απασχολησιμότητα», τη διεθνή αποτίμηση των ικανοτήτων των ενηλίκων βάσει του PIAAC και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συστημάτων βάσει της μελέτης PISA. Παράλληλα, προωθούμε τη στοχοθέτηση «δεικτών γλωσσομάθειας» για τη διευκόλυνση της κινητικότητας και βελτίωση της προσβασιμότητας των νέων στην αγορά εργασίας, ενώ τονίζουμε την ανάγκη ενίσχυσης της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας των νέων μέσω της αύξησης της προσβασιμότητας τους στις νέες τεχνολογίες και της ανταλλαγής καλών πρακτικών. Σε εθνικό επίπεδο, τα τελευταία δύο χρόνια επιδιώξαμε στο Υπουργείο Παιδείας μικρές και μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις με στόχο ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να παρέχει γνώση, δεξιότητες, ικανότητες και μαθησιακά αποτελέσματα εφόδια στη ζωή του πολίτη.

Εργαστήκαμε για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να υπηρετεί μια σταθερή και ανατροφοδοτούμενη σχέση εκπαίδευσης και εργασίας ώστε να προσδίδει η εκπαίδευση βασικές δεξιότητες και γνώσεις οι οποίες θα προσαρμόζονται και θα αναβαθμίζονται κατά τη διάρκεια  του εργασιακού βίου. Για να εξασφαλίσουμε την εύκολη πρόσβαση από το σχολείο στην εργασία συντάξαμε μαζί με το Υπουργείο Εργασίας (και επικυρώσαμε ως εθνική πολιτική) το Εθνικό Σχέδιο για την Μαθητεία, που έχει ως στόχο το 2020 το 30% των νέων μας να έχει περάσει από θέση μαθητείας.

Για την επίτευξη της σταθερής σύνδεσης εκπαίδευσης και εργασίας εδραιώσαμε μια δομική, μία δημιουργική σύζευξη της μαθησιακής διαδικασίας και της αγοράς εργασίας διαμέσου της συνεργατικότητας των φορέων της εκπαίδευσης, με τους φορείς της αγοράς, της εργασίας και της οικονομίας.

Προωθήσαμε και ολοκληρώσαμε το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, εδραιώσαμε τα αταξικά σχολεία αριστείας, τα Πρότυπα Πειραματικά και αξιολογούμε τους εκπαιδευτικούς μετά από 32 χρόνια.

Υλοποιήσαμε το Σχέδιο «Αθηνά» με στόχο τη ριζική αναδιάρθρωση του ακαδημαϊκού χάρτη της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Χώρας, ώστε να θεραπευθεί το φαινόμενο της υπερεξειδίκευσης και του κατακερματισμού των γνωστικών αντικειμένων που παρουσιαζόταν σε όλο το εύρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Τα τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ που προέκυψαν από τη μεταρρύθμιση είναι ακαδημαϊκές μονάδες, που υπηρετούν νέα επιστημονικά και τεχνικά πεδία ευρύτερου διεπιστημονικού χαρακτήρα, πεδία που ανταποκρίνονται στις αναπτυξιακές προοπτικές και τις παραγωγικές ανάγκες  της χώρας. Τα αναθεωρημένα προπτυχιακά προγράμματα Σπουδών των ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ώστε να προσφέρουν, πτυχία με αντίκρισμα, πτυχία που εξασφαλίζουν το μέλλον και τις προοπτικές των νέων της πατρίδας μας.

Επίσης, ολοκληρώσαμε την εξωτερική αξιολόγηση των ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας και τώρα προχωράμε στην  πιστοποίηση των ακαδημαϊκών προγραμμάτων τους. Παράλληλα, στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας, προωθήσαμε την ενσωμάτωση της πληροφορικής στην αποτελεσματική διαχείριση όλου του εκπαιδευτικού συστήματος.

Αναπτύσσουμε στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση της χώρας μια κοινή εκπαιδευτική πλατφόρμα και ψηφιακό περιεχόμενό με την χρήση διαδραστικών μέσων στις αίθουσες διδασκαλίας, ενώ διασφαλίζουμε συνδέσεις υψηλής ταχύτητας με το διαδίκτυο για όλες τις σχολικές μονάδες και διαρκή υποστήριξη των ψηφιακών δράσεων και υποδομών.Στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, προωθούμε την εξοικείωση των φοιτητών και τις φοιτητριών με τις ψηφιακές τεχνολογίες, μεταξύ άλλων, μέσω της δημιουργίας ανοικτών ηλεκτρονικών μαθημάτων (e-courses) και ανοιχτών ηλεκτρονικών συγγραμμάτων (e-textbooks).

Επόμενοι σταθμοί εντός του 2014: τα Επαγγελματικά Περιγράμματα, τα Επαγγελματικά δικαιώματα, τα Προγράμματα Μαθητείας, τα Προγράμματα Πρακτικής Άσκησης, τα Τοπικά Σύμφωνα Μαθητείας και μια Εκπαιδευτική Γεωγραφία αντίστοιχη με την οικονομική γεωγραφία της χώρας.

Όλα αυτά συνιστούν θέματα προτεραιότητας που έχουμε ήδη δρομολογήσει και ολοκληρώνουμε εντός του 2014. Πρόκειται για μια δέσμη μέτρων και πολιτικών που, εκτός όλων των άλλων, θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη και θα δώσουν στους νέους την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Οι αλλαγές αυτές εδραιώνονται με το νέο επιχειρησιακό πρόγραμμα το οποίο μεταξύ άλλων επιδιώκει:

Τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, την αναβάθμιση της ποιότητας της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και την ενίσχυση της προσχολικής εκπαίδευσης. Την ενίσχυση του θεσμού της ΜΑΘΗΤΕΙΑΣ και τη διευκόλυνση των ευκαιριών στους νέους για ένταξη στην αγορά εργασίας. Την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των Ιδρυμάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, τη βελτίωση της σύνδεσης μεταξύ της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και της αγορά εργασίας και την υποστήριξη της προσπάθειας των φοιτητών για την έγκαιρη ολοκλήρωση των κύκλων σπουδών. Την ενίσχυση του  ερευνητικού δυναμικού της χώρας στο πλαίσιο της βασικής έρευνας αλλά και της ανάπτυξης καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών .

Και φυσικά την ιδιαίτερη μέριμνα για ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, εκεί όπου η εκπαίδευση και η δια βίου μάθηση δεν  έχουν μόνο μαθησιακά αποτελέσματα αλλά συμβάλλουν στην ίδια την ποιότητα της ζωής τους.

Το 2014 μας βρίσκει στην έξοδο της μεγαλύτερης δημοσιονομικής κρίσης. Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες θυσίασαν πολλά για την έξοδο από την κρίση.

Η ελληνική κυβέρνηση είχε και έχει την υποχρέωση όχι μόνο του σχεδιασμού και της εφαρμογής των πολιτικών εξόδου, που έλαβε και πέτυχε, αλλά πρωτίστως την άρση των δομικών χαρακτηριστικών, των διαχρονικών αιτιών υπανάπτυξης της χώρας.

Σε αυτή την προσπάθεια πορευόμαστε με την πεποίθηση ότι όταν σχεδιάζεις την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση μιας κοινωνίας και ενός λαού, ταυτόχρονα σχεδιάζεις και την εθνική οικονομία της επόμενης γενιάς. Γιατί η εκπαίδευση αποτελεί τη βάση για κάθε προσπάθεια μελλοντικής και βιώσιμης ανάπτυξης. Σχεδιάζοντας το μέλλον της μάθησης, η κυβέρνηση σχεδιάζει το μέλλον της χώρας και τις προοπτικές του έθνους.

Έχουμε δρόμο μπροστά μας για να προετοιμαστούμε κατάλληλα και να γίνουμε ανταγωνιστικοί στην αναδυόμενη παγκόσμια ψηφιακή οικονομία της γνώσης. Ας ενώσουμε δυνάμεις να διανύσουμε μαζί τα επόμενα βήματα προς την ανάκαμψη και την ευημερία.