61 χρόνια Μαρινέλλα: Η φωνή που νίκησε τον χρόνο
Είναι τούτη η είδηση που σε ξαφνιάζει ευχάριστα: Η Μαρινέλλα, στα 79 της χρόνια, ηχογραφεί τον νέο της δίσκο! Απίστευτο! Ύστερα από 61 χρόνια συνεχόμενης καριέρας, παράλληλα με τις παραστάσεις της στο Παλλάς, ετοιμάζει νέο cd για μετά το Πάσχα σε μουσική ενός νέου ανθρώπου, του Γιάννη Χριστοδουλόπουλου.
⇒ Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου
Φαινόμενο! Και τα χείλη σχηματίζουν αυθόρμητα ένα μεγάλο θαυμαστικό «Ο»! Ο άνθρωπος που σου το μεταφέρει, ο καλός της φίλος Φρέντυ Πυτιλάκης χαμογελά γλυκά, καθώς από τα μικράτα του λατρεύει το σπουδαίο ίνδαλμά του. «Μα πώς… εσύ, τόσο νέος, άλλης γενιάς γέννημα, με ποιο ένστικτο πίστεψες σε τούτο τον μύθο;» αναρωτήθηκες ενδόμυχα.
Και η απάντηση ήρθε από τα παλιά, με τις εικόνες να στριφογυρίζουν στους διαδρόμους του μυαλού, ψάχνοντας παιδικές αναμνήσεις μιας άλλης, επίσης δύσκολης εποχής. «Τι ειρωνεία», σκέφτεσαι. Τότε που από την μπάντα των μεσαίων του παλιού ραδιοφώνου ο Στέλιος με σεκόντο τη Μαρινέλλα τραγουδούσαν «Φεύγω με πίκρα στα ξένα», με τους νέους να ξενιτεύονται για μια καλύτερη ζωή. Και τότε, όπως και τώρα.
Παίρνεις βαθιά ανάσα και κατεβάζεις από το πατάρι παλιά βινύλια. Ανάμεσό τους ξεχωρίζεις την «Καταχνιά». Καταγραφή ιστορική, και η φωνή του Στέλιου και της Μαρινέλλας σε εικόνες σφαγής, λεβεντιάς και θρήνου, εικόνες που δεν έπρεπε να είχαν αποτυπωθεί στον ματοβαμμένο καμβά της ιστορίας και που εύχεσαι με τρεμάμενη ψυχή να μην ξανατραγουδήσεις «Γιατί να γίνω μάνα», τώρα όπως και τότε.
Και συνεχίζεις το ψάξιμο… «Σ’ αγαπώ», «Ρεσιτάλ», «Για σένανε μπορώ», «Η Μαρινέλλα τραγουδά Χατζηνάσιο»… Δίσκοι χρυσοί, πλατινένιοι, ατελείωτα τραγούδια, ερωτικά, κοινωνικά, πολιτικά, λογοκριμένα, ατελείωτες συνεργασίες, με Κώστα Χατζή, Μίκη Θεοδωράκη, Μίμη Πλέσσα, Γιώργο Ζαμπέτα, Μάνο Χατζηδάκι, Χρήστο Λεοντή, Γιώργο Νταλάρα, Άκη Πάνου και τόσους άλλους σπουδαίους και σημαντικούς. Ζαλίζεσαι και μόνο στη σκέψη.
Κι ύστερα προσπαθείς να τη θυμηθείς σε ζωντανή παρουσία, Ηρώδειο, Μέγαρο Μουσικής, Καλλιμάρμαρο, Παλλάς… Πού να πρωτοκαθίσουν οι μνήμες… Κινηματογράφος, θέατρο, τηλεοπτικές εμφανίσεις… Ίλιγγος.
Και ψάχνεις τις ρίζες τούτης της μαγικής φωνής που νίκησε τον χρόνο, καθώς ήθελε και ήξερε να ελίσσεται και να εξελίσσεται.
⇒ Το τραγούδι ανακάλυψε τη Μαρινέλλα
Η Κυριακή Παπαδοπούλου, όπως είναι το κανονικό όνομά της, ξεκίνησε σε εποχές που τον καλλιτέχνη στιγμάτιζαν τα ταμπού ενός περήφανου αλλά αμόρφωτου λαού. Η οικογένεια φτωχή εκεί στη Θεσσαλονίκη, με αυστηρές αρχές από την Κωνσταντινούπολη και τον Πόντο, αν και με επιφυλάξεις, δεν έβαλε εμπόδια στο ταλέντο της – ένα ταλέντο για το οποίο δεν σπούδασε ποτέ. Απλώς στην περίπτωσή της ισχύει αυτό που είπε ο αρχαίος τραγικός Αγάθων: «Τέχνη τύχην έστερξε και τύχη τέχνην», καθώς το μόνο που έκανε ήταν ν’ ακολουθεί το ένστικτό της.
Στην πραγματικότητα, το τραγούδι ανακάλυψε τη Μαρινέλλα και όχι η Μαρινέλλα το τραγούδι. Εξάλλου, η ίδια ήθελε να γίνει ηθοποιός. Μόλις τεσσάρων χρόνων συμμετείχε σε παιδικό ραδιοφωνικό πρόγραμμα, κάνοντας τον κόσμο να μιλάει για ένα παιδί-θαύμα. Στα 17 της εντάχθηκε στον θίασο της Μαίρης Λωράνς ως ηθοποιός, μαζί με τους ανερχόμενους τότε Κώστα Βουτσά, Μάρθα Καραγιάννη κ.ά., ζώντας αυτό που έμεινε ως «μπουλούκι» στις ανά την Ελλάδα περιοδείες. Αλλά, ένα βράδυ που αρρώστησε η τραγουδίστρια του θιάσου, της ζητήθηκε να την αντικαταστήσει. Το κοινό σαγηνεύτηκε, ακούγοντας τη μικρή Κυριακή να τραγουδάει «Ο άνθρωπός μου» της αγαπημένης της Σοφίας Βέμπο και το κατοχικό «Μαλαγκένια». Το τραγούδι την είχε ανακαλύψει και αποκαλύψει πλέον, με πρώτο οδηγό προς τον δρόμο της επιτυχίας τον «νονό» του καλλιτεχνικού της ονόματος, τον Τόλη Χάρμα (Χαρμαντά), έμπνευση που προήλθε από ομότιτλο τραγούδι του.
⇒ Μαρινέλλα – Καζαντζίδης: η μεγάλη συνύπαρξη
Ήταν την ίδια χρονιά, το 1956, που γνώρισε τον μοιραίο άντρα της ζωής της, τον Στέλιο Καζαντζίδη. Η γνωριμία της και ο έρωτάς της με τον σπουδαίο ήδη Καζαντζίδη δεν είναι απλό σημείο αναφοράς για εκείνη, καθώς πρόκειται για κομμάτι-ογκόλιθο της ζωής της. Στα δώδεκα χρόνια που παρουσιάζονταν μαζί στο πάλκο έμαθε πολλά από εκείνον. Ξεκίνησε ως το σεκόντο του, έκαναν ντουέτο αλλά τραγούδησε και σόλο. Η επιτυχία τους ήταν διθυραμβική, τόσο δισκογραφικά όσο και σε εμφανίσεις σε μαγαζιά και συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παντρεύτηκαν το 1964 για να χωρίσουν δεκατρείς μήνες αργότερα. Στη δωδεκάχρονη κοινή τους διαδρομή η Μαρινέλλα διέκρινε την πρωτοπορία στον Στέλιο, ο οποίος ήθελε ό,τι καλύτερο για την εποχή. Κάποτε, π.χ., απαίτησε να έχει η Μαρινέλλα το δικό της καμαρίνι, καθώς τότε τα μαγαζιά δεν διέθεταν την πολυτέλεια αυτή και σ’ εκείνον δεν άρεσε να βλέπουν τη γυναίκα του άλλα μάτια την ώρα που άλλαζε.
⇒ Η Τζωρτίνα και ο Τόλης
Το 1973, εν μέσω χούντας και με μια κοινωνία τρομαγμένη πίσω από το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια», η Μαρινέλλα τολμά να γίνει ανύπαντρη μητέρα (όπως και η Έλενα Ναθανήλ), φέρνοντας στη ζωή τη μονάκριβη κόρη της Τζωρτίνα, καρπό της μυστικής σχέσης της με τον πρωταθλητή Ιππασίας Φρέντυ Σερπιέρη, που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, του οποίου την πρόταση γάμου αρνήθηκε, αν και τον είχε ερωτευθεί.
Αντίθετα, την ίδια χρονιά παντρεύτηκε με τον Τόλη Βοσκόπουλο, ταράζοντας για άλλη μια φορά τα νερά με τον ασυμβίβαστο χαρακτήρα της, και κυκλοφορώντας μαζί του δύο δίσκους. Αυτός ήταν και ο τελευταίος μεγάλος δεσμός της ζωής της, που κράτησε μέχρι το 1981, όχι γιατί δεν μπορούσε σε κάτι καινούργιο, αλλά γιατί δεν το χρειαζόταν, τόσο γεμάτη από συναισθήματα…
⇒ Πρωτιές
Η καριέρα της Μαρινέλλας είναι αυτόνομη, μοναχική, που βασίστηκε στην αδαμάντινη φωνή της. Δεν έμεινε όμως εκεί. Ήθελε να εξελίσσεται. Ο πρωτοποριακός χαρακτήρας της την ωθούσε σε πρωτιές που ακούγονταν «περίεργες» κάθε φορά, με αρωγό τις γνώσεις που κατέκτησε από τις πολυάριθμες εμφανίσεις της στο εξωτερικό.
Την εποχή που τραγουδούσε με τον Καζαντζίδη, όπως συνηθιζόταν, καθόταν δίπλα του, σημειώνοντας παράλληλα τις «παραγγελιές» των πελατών. Ήταν η περίοδος που… απαγορευόταν να χορέψει κάποιος τρίτος την «παραγγελιά» συγκεκριμένου πελάτη. Σε αντίθετη περίπτωση έφταναν σε φόνο, όπως συνέβη με τον Νίκο Κοεμτζή το 1973.
Η Μαρινέλλα, λοιπόν, ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που σηκώθηκε από την καρέκλα, και τραγουδούσε όρθια μπροστά στους θαμώνες.
Έκοψε αγορίστικα τα μαλλιά της.
Φόρεσε παντελόνι.
Έφερε ασύρματο μικρόφωνο από το εξωτερικό, αν και ακριβά για την εποχή, προκειμένου να κυκλοφορεί ανάμεσα στο κοινό, όπως και τουαλέτες από διάσημους οίκους της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Καθιέρωσε σποτάκια και ντίσκο-μπάλες στα μαγαζιά, δίνοντάς τους λάμψη άγνωστη μέχρι τότε, όπως και τραπεζομάντιλα στα τραπέζια.
Καθιέρωσε τα καμαρίνια.
Αντικατέστησε το σπάσιμο των πιάτων με το πέταγμα λουλουδιών, και συγκεκριμένα γαρδένιες.
Απαίτησε και πέτυχε ρεπό στους μουσικούς, και μάλιστα επ’ αμοιβή.
Ήταν η πρώτη Ελληνίδα τραγουδίστρια που πήγε στην Αλβανία, το 1977, με το άνοιγμα των συνόρων, και η πρώτη που πήγε στην Κύπρο, και μάλιστα πριν από το πραξικόπημα.
Ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που από τις λαμπερές πίστες πέρασε στις μπουάτ της Πλάκας, διεκδικώντας και κερδίζοντας με μεγάλη επιτυχία ένα άλλο είδος τραγουδιού.
Και πάνω απ’ όλα, είναι η πρώτη Ελληνίδα τραγουδίστρια που επί 61 ολόκληρα χρόνια δεν διέκοψε τη δισκογραφία και τις εμφανίσεις, σε μια πορεία ενεργή, συνεχόμενη, ποιοτική, μεταπηδώντας από το ένα είδος τραγουδιού στο άλλο, χωρίς να φοβάται τις αλλαγές, αντιθέτως προκαλώντας τες, αρνούμενη τα κλισέ.
⇒ Μαρινέλλα – Νταλάρας
Η Μαρινέλλα αγαπούσε και βοηθούσε ανέκαθεν τους νέους καλλιτέχνες. Ο Γιώργος Νταλάρας είναι ένας από εκείνους που η Μαρινέλλα σύστησε στο ευρύ κοινό. Είχε ήδη βγάλει τον πρώτο του δίσκο, με τα εκπληκτικά τραγούδια «Ο ουρανός φεύγει βαρύς» και «Πού ’ναι τα χρόνια». Μα δεν μπορούσε να κάνει εμφανίσεις και να προωθήσει τον δίσκο του επειδή ήταν… φαντάρος. Η Μαρινέλλα κανόνισε τη μετάθεσή του στην Αθήνα και τον πήρε μαζί της στο Στορκ, όπου εμφανιζόταν η ίδια. Η συνεργασία αυτή κράτησε τριάμισι χρόνια. «Ήξερε και πότε θα μ’ αφήσει», έχει δηλώσει ο Νταλάρας.
⇒ Τραγουδίστρια-φαινόμενο
«Κι ακόμη δεν είδες τίποτε…» σκέφτεσαι. Ο όγκος των πληροφοριών για τούτη τη γυναίκα-φαινόμενο που έμελλε να λάμψει με τη συνεχή, ενεργή παρουσία της επί 61 χρόνια στο ελληνικό τραγούδι χρειάζεται εγκυκλοπαίδεια ολόκληρη. Και πώς να χωρέσει σε τούτες τις λίγες ταπεινές αράδες…
Η καλλιτεχνική της πορεία δεν έχει σταθμούς. Είναι η ίδια ολάκερη ένας τεράστιος λαμπερός σταθμός, που μέσα του χωράνε τα τρένα των άλλων.
Το πληθωρικό της ταλέντο, η απλότητά της, η αγάπη για τους συνανθρώπους της, η αγωνία για τους συνεργάτες της είναι χαρακτηριστικά δικά της και μόνο – ίδιον ατόφιου καλλιτέχνη. Πρώτη πηγαίνει στη δουλειά και τελευταία φεύγει. Θέλει να ελέγχει τα πάντα, ήχο, φωτισμό κ.λπ. Στις πρόβες εμφανίζεται ντυμένη με φόρμες, φέρνει πάντα μαζί της τυροπιτάκια για τα «παιδιά», τα οποία την αποκαλούν «μάνα» – τόσο το ενδιαφέρον της για τους συνεργάτες της μουσικούς, τόση η αγάπη τους για εκείνη.
Ανθρώπινη, αεικίνητη, ακούραστη, τελειομανής. Πώς να μην τη θαυμάζεις… Μια καλλιτέχνις που δεν επαναπαύθηκε ποτέ στις δάφνες της. Που εξακολουθεί να τραγουδάει με την ίδια αδαμάντινη φωνή εδώ και έξι ολόκληρες δεκαετίες! Ένα παγκόσμιο φαινόμενο! Και έτσι θέλει να φύγει. Στην πίστα…
⇒ Μαρινέλλα – Ζαχαράτος
«Στον Καθρέφτη του Παλλάς»
Ένα μεγάλο μουσικό υπερθέαμα, όπου η μεγάλη κυρία του τραγουδιού, η Μαρινέλλα, συναντά τον showman με τα χίλια πρόσωπα, τον Τάκη Ζαχαράτο, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή και κείμενα Γιάννη Ξανθούλη.
Τη μουσική της παράστασης έγραψε και ενορχήστρωσε ο Γιάννης Χριστοδουλόπουλος, τις χορογραφίες ετοίμασε ο Δημήτρης Παπάζογλου, τα σκηνικά ο Μανόλης Παντελιδάκης, τα κοστούμια η Ντένη Βαχλιώτη και τους φωτισμούς η Ελευθερία Ντεκώ.
Τη Μαρινέλλα και τον Ζαχαράτο πλαισιώνουν 10 νέα ταλαντούχα παιδιά, που χορεύουν και τραγουδούν, καθώς και ζωντανή ορχήστρα.
Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή έως την Κυριακή των Βαΐων 9 Απριλίου.
- «Ευποιίας ης έτυχες, μνημόνευε», έλεγε ο Κλεόβουλος ο Ρόδιος, ένας από τους επτά σοφούς της Αρχαίας Ελλάδος τον 6ο π.Χ. αιώνα. «Να μνημονεύεις τις ευεργεσίες που έλαβες». Με αυτό το ρητό θέλω να ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου τον Φρέντυ Πυτιλάκη, τον αγαπημένο φίλο και θαυμαστή της Μαρινέλλας, για το σπάνιο φωτογραφικό υλικό αλλά και τις άγνωστες πληροφορίες που μας παραχώρησε για το αφιέρωμα της εφημερίδας μας στη βασίλισσα του ελληνικού τραγουδιού. Τον νέο εκείνο άνθρωπο που όνειρο της ζωής του έχει τη δημιουργία «Κέντρου Έρευνας, Τέχνης και Πολιτισμού», αφιερωμένο στη ζωή και την καριέρα της λατρεμένης του Μαρινέλλας. Όμως, σχετικά με αυτό, θα επανέλθουμε εν ευθέτω χρόνω. (Kαίτη Νικολοπούλου)