Εξαϋλώθηκε η μεσαία τάξη

Συχνά ακούμε τους ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης να λένε ότι τα μέτρα που ψήφισε από τον Αύγουστο του 2015 μέχρι σήμερα η κυβέρνηση Τσίπρα κάνουν τον βίο αβίωτο στη λεγόμενη μεσαία τάξη. Ωστόσο με βάση τα επίσημα στοιχεία (ΤτΕ, ΓΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, κ.ά.) η αλήθεια είναι ακόμη πιο σκληρή μιας και η λεγόμενη μεσαία τάξη μοιάζει πλέον να μην υπάρχει!

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Οι Γιάννης Στουρνάρας και Κλάους Ρέγκλινγκ εκτίμησαν πρόσφατα ότι το 3ο μνημόνιο κόστισε από 86 έως 100 δισεκατομμύρια στην ελληνική οικονομία, αλλά δεν ανέλυσαν το κόστος για τα ελληνικά νοικοκυριά, ούτε φυσικά εξήγησαν πως με το 3ο πρόγραμμα επί της ουσίας εξαϋλώνεται η μεσαία τάξη. Το 3ο μνημόνιο είχε για τους πολίτες και κρυφό αλλά και φανερό κόστος. Το φανερό αποτυπώνεται από τα μέτρα ύψους 9 δισ. ευρώ που καταδεικνύουν τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών από τα διαδοχικά κύματα μέτρων στο φορολογικό και το ασφαλιστικό.

Το 2015 το κόστος έφτασε στο 1,5 δισ. ευρώ και είχαν υπολογιστεί τότε άλλα 3,2 δισ. ευρώ για το 2016. Τον Μάιο του 2016 με το κλείσιμο της πρώτης αξιολόγησης ήρθε το πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ, που επιμερίστηκε σε 1,8 δισ. ευρώ για έμμεσους φόρους, 1,8 δισ. σε έμμεσους φόρους και 1,8 δισ. ευρώ από τις εξοικονομήσεις του ασφαλιστικού. Τα συνολικά νέα μέτρα επιμερίστηκαν με τη σειρά τους σε επιπλέον μέτρα 1,4 δισ. ευρώ για το 2016 (φτάνοντας το σύνολο για το έτος στα 4,6 δισ. ευρώ) και άλλα 2,6 δισ. ευρώ για το 2017, φτάνοντας το λογαριασμό του Μνημονίου στα 9 δισ. ευρώ.

Η κρυφή επιβάρυνση προκύπτει από τη σκόπιμη υποτίμηση των φορολογικών μέτρων και το θαύμα του τεράστιου πρωτογενούς πλεονάσματος των φορολογικών εσόδων που φτάνει στα 1,7 δισ. στο τέλος του 2016, τη στιγμή μάλιστα που τα φορολογικά έσοδα είχαν αναθεωρεί προς τα πάνω από τον προϋπολογισμό του 2017 κατά 2 δισ. ευρώ και ενώ η φορολογική συμμόρφωση δεν ξεπερνά το 37%. Συνεπώς, κάποιοι πλήρωσαν ανεπίσημα πολύ περισσότερα. Περισσότερα θα πληρώσουν και το 2017, αφού και φέτος οι επίσημοι υπολογισμοί υπολείπονται των πραγματικών.

Οι απώλειες στην αξία της δημόσιας περιουσίας
Στο κόστος των πολιτών θα πρέπει να προστεθούν και οι απώλειες στην αξία της περιουσίας του Δημοσίου. Η πλέον μετρήσιμη από αυτές είναι η απώλεια σε αξία και σε ποσοστά από τις 4 συστημικές τράπεζες, που φτάνει κοντά στα 25 δισ. ευρώ. Το ελληνικό Δημόσιο μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2012 κατείχε το 66% της Alpha Bank, το 35% της Eurobank, το 57% της Τράπεζας Πειραιώς και το 67% της Εθνικής Τράπεζας. Μετά την ανακεφαλαιοποίηση επί κυβέρνησης Τσίπρα, το ελληνικό Δημόσιο κατέχει πλέον το 4,7% της Alpha, το 2,4% της Eurobank, το 23,7% της Πειραιώς και το 33,8% της Εθνικής.

Περνώντας σε αυτά που δεν μπορούν να υπολογιστούν, θα μπορούσαμε να αθροίσουμε την κατακόρυφη πτώση της εμπιστοσύνης των αγορών για την Ελλάδα. Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει πόσες ξένες επενδύσεις χάθηκαν.

Μειώσεις
Το γεγονός ότι η λεγόμενη μεσαία τάξη έχει φτωχοποιηθεί αποδεικνύει και η έρευνα του Ινστιτούτου της ΓΣΕΒΕΕ και που δείχνουν με τον πιο ανάγλυφο τρόπο την αποσύνθεση της οικονομίας και της μεσαίας τάξης. Η έρευνα υποστηρίζει πως το 75,3% των νοικοκυριών παρουσίασε μείωση των εισοδημάτων το 2016 σε σχέση με το 2015. Το 16% των νοικοκυριών δηλώνει ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούν για να καλύψουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες.

Σχεδόν τα 2/3 των νοικοκυριών (65,3%) αναγκάζονται να κάνουν περικοπές για να εξασφαλίσουν τα αναγκαία προς το ζην. Το 32,6% των νοικοκυριών, δηλαδή σχεδόν 1,1 εκατ. νοικοκυριά έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία. Το ποσοστό της μακροχρόνιας ανεργίας ανέρχεται στο 73,3% του συνολικού αριθμού των ανέργων. Από το σύνολο των άνεργων μελών των νοικοκυριών, μόνο το 9,5% λαμβάνει επίδομα ανεργίας. Το 9,7% των νοικοκυριών δηλώνει ότι είχε ένα τουλάχιστο μέλος που μετανάστευσε στο εξωτερικό για να βρει εργασία (αυτό αντιστοιχεί σε πάνω από 400,000 οικογένειες). Στις νεότερες ηλικίες 18-35 ετών, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 67,7%.

Το 21,3% των νοικοκυριών έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία, ενώ το 58,2% των οφειλετών έχει υπαχθεί σε κάποιου είδους ρύθμιση, ένδειξη της αδυναμίας τους να ανταποκριθούν στα υπέρογκα φορολογικά βάρη. Το 34% των νοικοκυριών εκτιμά ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις φορολογικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος.

Με κουπόνια
Ταυτόχρονα αυξάνονται ημέρα με την ημέρα οι καταγγελίες για εργασιακό μεσαίωνα, την ώρα που η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως δίνει μάχη στην διαπραγμάτευση για τα εργασιακά. Κι όμως οι καταγγελίες δείχνουν άλλα πράγματα. Κατ’ αρχάς οι μισθοί που δίνονται είναι πολύ κάτω του βασικού. Κατά δεύτερο οι καθυστερήσεις πληρωμών είναι κατά μέσο όρο στους τρεις μήνες. Επίσης οι περισσότερες επιχειρήσεις είτε δεν έδωσαν δώρο Χριστουγέννων, είτε έδωσαν μισό. Και τέλος το νέο φρούτο στην αγορά εργασίας είναι εργοδότες αντί μισθού να δίνουν κουπόνια και κάρτες. Μεγάλες εταιρίες αντικαθιστούν παρανόμως μέρος της μισθοδοσίας των εργαζομένων τους με διατακτικές γευμάτων και σούπερ μάρκετ. Μάλιστα διατείνονται ότι με τον τρόπο αυτό στοχεύουν τάχα «στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των εργαζομένων και την ενίσχυση της αποδοτικότητάς τους».

Στην πραγματικότητα υποκαθιστούν μέρος της μισθοδοσίας, κυρίως έκτακτες αποδοχές (νυχτερινά, αργίες, υπερωρίες, κλπ), υποχρεώνοντας τους εργαζομένους τους να λαμβάνουν αντί αποδοχών, για την πρόσθετη ή και την κανονική εργασία, τα εκπτωτικά κουπόνια που πλασάρουν συγκεκριμένες εταιρίες «κουπονιών».

Η νέα «μόδα» που συναντάμε ολοένα και περισσότερο τους τελευταίους μήνες, είναι οι προσλήψεις στη Βουλγαρία, αλλά για εργασία στην Ελλάδα, καθώς και οι βουλγάρικες και κυπριακές προπληρωμένες τραπεζικές κάρτες. Η μισθοδοσία έρχεται στην Ελλάδα με prepaid cards με αποτέλεσμα τα ασφαλιστικά ταμεία ζημιώνονται, αφού δεν εισπράττουν απολύτως τίποτα.