Γάλα ή… φαρμάκι;
Τι υποστηρίζουν στη μελέτη τους αυτή οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουψάλα; Ότι η μεγάλη κατανάλωση γάλατος αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος και πρόωρου θανάτου σε γυναίκες και άνδρες. Σύμφωνα με τους ερευνητές που είχαν ως επικεφαλής τον καθηγητή Καρλ Μικάελσον, ο αυξημένος κίνδυνος ενδέχεται να οφείλεται στα υψηλά επίπεδα γαλακτόζης, η οποία προέρχεται από διάσπαση της λακτόζης, δύο μορφών σακχάρου που περιέχονται στο γάλα και οι οποίες, όπως έχουν δείξει προηγούμενες μελέτες σε πειραματόζωα, αυξάνουν το οξειδωτικό στρες και τη χρόνια φλεγμονή στον οργανισμό.
Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης
Τα στοιχεία
Για να καταλήξουν στο παραπάνω συμπεράσματα, οι ερευνητές εξέτασαν και συνέλεξαν στοιχεία από δύο μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες. Συγκεκριμένα μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες και η κατανάλωση γάλατος, γιαουρτιού και τυριού αφενός μία ομάδας 61.433 γυναικών ηλικίας από 39 έως 74 ετών και αφετέρου μίας άλλης ομάδας 45.339 ανδρών ηλικίας 45-79 ετών. Σημειώνεται ότι οι γυναίκες του δείγματος παρακολουθήθηκαν επί 20 χρόνια και αντίστοιχα οι άνδρες παρακολουθούνταν επί 11 έτη, με τους επιστήμονες να καταγράφουν και στις δύο περιπτώσεις τον αριθμό των καταγμάτων αλλά και τον αριθμό των πρόωρων θανάτων που εμφανίστηκαν. Τα στατιστικά στοιχεία, λοιπόν, που προέκυψαν είναι αποκαλυπτικά, αν και όχι απόλυτα:
# Για τις γυναίκες η σουηδική έρευνα έδειξε ότι η αυξημένη κατανάλωση γάλατος όχι μόνο δεν μείωνε καθόλου τον κίνδυνο κατάγματος, αλλά μάλλον τον αύξανε. Μέσα σε μια δεκαετία, 42 στις 1.000 γυναίκες που έπιναν πολύ γάλα, έπαθαν κάταγμα, έναντι 35 στις 1.000 που ήταν ο μέσος όρος και 31 στις 1.000 μεταξύ όσων έπιναν λίγο γάλα ή καθόλου.
# Οι γυναίκες που έπιναν πάνω από 3 ποτήρια γάλα τη μέρα (κατά μέσο όρο 680 μιλιγκράμ), είχαν υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου (180 γυναίκες στις 1.000) μέσα σε μια δεκαετία, σε σχέση με όσες έπιναν λιγότερο από 1 ποτήρι (κατά μέσο όρο 60 μιλιγκράμ), από τις οποίες πέθαναν 110 στις 1.000 μέσα στην ίδια δεκαετία, ενώ ο μέσος όρος (ανεξάρτητα από την κατανάλωση γάλατος) ήταν 126 θάνατοι στις 1.000 γυναίκες.
Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Καρλ Μικάελσον, όσες γυναίκες έπιναν πάνω από 3 ποτήρια γάλα την ημέρα, είχαν 90% μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, 60% μεγαλύτερο κίνδυνο κατάγματος ισχύου και 15% οποιουδήποτε άλλου κατάγματος, σε σχέση με όσες έπιναν λιγότερο από ένα ποτήρι ημερησίως.
# Στους άνδρες παρατηρήθηκε, επίσης, ότι η αυξημένη κατανάλωση γάλακτος σχετιζόταν με αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, αν και σε μικρότερο βαθμό από ό,τι στις γυναίκες (περίπου 10% για 3 ποτήρια και πάνω). Η περαιτέρω ανάλυση επιβεβαίωσε ότι η μεγαλύτερη κατανάλωση γάλακτος συνδεόταν με αύξηση των βιοδεικτών οξειδωτικού στρες και φλεγμονής.
Ένα ποτήρι είναι αρκετό
Για όσους αναρωτιούνται αν τα παραπάνω στατιστικά διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τύπου του γάλακτος, η έρευνα των Σουηδών διαπιστώνει τον ίδιο –αυξημένο– κίνδυνο για όλα τα γάλατα, είτε αυτά έχουν πλήρη, λίγα ή καθόλου λιπαρά. Αντίθετα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως γιαούρτι, τυρί), που έχουν πολύ πιο χαμηλή περιεκτικότητα σε λακτόζη, συνδέονται με μειωμένη πρόωρη θνησιμότητα και λιγότερα κατάγματα, ιδίως μεταξύ των γυναικών.
Σε κάθε περίπτωση, αποδεικνύεται για άλλη μία φορά ότι η επιλογή τού «παν μέτρον άριστον» είναι η πλέον… υγιεινή, καθώς η κατανάλωση μόνο ενός ποτηριού γάλακτος την ημέρα δεν φαίνεται σύμφωνα με τη μελέτη να δημιουργεί οποιοδήποτε πρόβλημα. Και για να μην υπάρξει οποιουδήποτε είδους παρερμηνεία, οι ίδιοι οι Σουηδοί επιστήμονες διευκρίνισαν ότι η έρευνά τους διαπίστωσε μια συσχέτιση ανάμεσα στο πολύ γάλα και στον αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων και πρόωρου θανάτου, και όχι μια άμεση σχέση αιτίας-αποτελέσματος, γι’ αυτό τα απρόσμενα ευρήματά τους πρέπει να αντιμετωπιστούν με επιφύλαξη, τουλάχιστον προς το παρόν.