7 αλήθειες για να μη μας… ψήσει ο ήλιος

Μπορεί να βρισκόμαστε στο δεύτερο μισό του Αυγούστου, αλλά για αρκετούς από εμάς οι καλοκαιρινές διακοπές μόλις ξεκινούν. Κι επειδή στην Ελλάδα θερινές αποδράσεις σημαίνουν κατά τεκμήριο θάλασσα και ήλιο, καλό θα ήταν να έχουμε ξεκαθαρίσει στο μυαλό μας τι είναι αλήθεια και τι είναι μύθος σε ό,τι αφορά την ηλιοπροστασία.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Επιστημονικοφανείς ατάκες του τύπου «Η σκιά προστατεύει αποτελεσματικά από τον ήλιο» ή «αν είσαι μέσα στο νερό, δεν καίγεσαι» ακούμε πολλές, ωστόσο η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική αν κρίνουμε από όσα περιέγραψε σε σχετικό ρεπορτάζ που φιλοξένησε πρόσφατα το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης. Επί της ουσίας ο ειδικός επιστήμονας αποδόμησε μερικά κλασικά… παραμύθια εξηγώντας με απλό τρόπο ότι το δέρμα μας κινδυνεύει πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε. Ας δούμε λοιπόν τι μαθαίναμε όλα αυτά τα χρόνια και τι τελικά ισχύει…

1] Το κοκκίνισμα είναι απαραίτητο για να μαυρίσει το δέρμα
Το ροδαλό χρώμα που αποκτά αρχικά το δέρμα δεν είναι προϋπόθεση μαυρίσματος, αντιθέτως αποτελεί την πρώτη συνέπεια της υπερβολικής έκθεσης στην UV ακτινοβολία. Μάλιστα το μαύρισμα για το οποίο καμαρώνουμε λίγο αργότερα είναι ένδειξη βλάβης του δέρματος από τον ήλιο, με την ίδια λογική που μαυρίζει το κρέας όταν ψήνεται στον φούρνο!

2] Όταν βρίσκεται κάποιος μέσα στο νερό, δεν καίγεται
Πολλοί νομίζουν ότι ευρισκόμενοι εντός του νερού προστατεύονται από την υπεριώδη ακτινοβολία, ωστόσο αυτή είναι μία ψευδής αίσθηση επειδή αισθάνονται δροσερά και δεν αντιλαμβάνονται άμεσα το έγκαυμα. Η αλήθεια είναι ότι με την πάροδο 2 έως 6 ωρών (σ.σ. χρειάζεται χρόνος έως ότου ενεργοποιηθούν οι αισθητήριοι μηχανισμοί του δέρματος, που μας «ενημερώνουν» για τη βλάβη) οι παθόντες θα διαπιστώσουν ότι η επιδερμίδα τους έχει κοκκινίσει και θα τη νιώθουν ζεστή.

3] Ο ήλιος καίει μόνο από τις 12 έως τις 3 το μεσημέρι
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μιχελάκης, η υπεριώδης ακτινοβολία Α (UVA) ευθύνεται για τη φωτογήρανση (ρυτίδες, κηλίδες κ.λπ.) και είναι σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αντίθετα, η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB) συνδέεται με το κακoήθες μελάνωμα –την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος– και φτάνει το pick της έντασή της το μεσημέρι και νωρίς το απόγευμα. Σε κάθε περίπτωση το δέρμα χρειάζεται προστασία και από τους δύο τύπου ακτινοβολίας, γι’ αυτό συστήνεται αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο το μεσημέρι.

4] Το αντηλιακό δεν είναι απαραίτητο στη σκιά
Η ηλιακή ακτινοβολία αντανακλάται σε όλες τις λείες επιφάνειες (νερό, άμμος, τζάμια), με τα δέντρα και τις ομπρέλες να μην απορροφούν τελείως την ηλιακή ακτινοβολία. Ούτε τα σύννεφα λειτουργούν ως ασπίδα καθώς η υπεριώδης ακτινοβολία τα διαπερνά σε ποσοστό άνω του 80%. Επομένως είναι απαραίτητη η χρήση αντηλιακού από οποιονδήποτε βρίσκεται το καλοκαίρι σε υπαίθριους χώρους.

5] Τα καλύτερα αντηλιακά είναι όσα έχουν SPF 50
Οι διαφορές στην προστασία που παρέχουν τα αντηλιακά δεν είναι τόσο μεγάλες όσο νομίζουμε. Ένα καλό αντηλιακό με δείκτη προστασίας (SPF) 15 δεσμεύει το 93% της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας, ένα με SPF-30 το 97% και ένα με SPF-50 το 98%. Αυτά όμως ισχύουν με δύο προϋποθέσεις: α) θα χρησιμοποιείται επαρκής ποσότητα, και β) δεν θα κάθεται κάποιος με τις ώρες στον ήλιο.

6] Αντηλιακό χρειάζονται μόνο τα εκτεθειμένα σημεία του σώματος
Αυτό ισχύει μόνο όταν φοράει κάποιος ρούχα από ύφασμα με ειδικά αντηλιακά φίλτρα. Τα κοινά ρούχα απορροφούν την UV όσο και ένα αντηλιακό με δείκτη προστασίας κάτω από 10, δηλαδή αφήνουν μεγάλο μέρος της να περνάει στο δέρμα. Πιο απορροφητικά είναι τα σκούρα υφάσματα με σφιχτή πλέξη (όταν τα σηκώνετε ψηλά στο φως και τα κοιτάτε, δεν «φεγγίζουν» καθόλου) αλλά για μεγαλύτερη σιγουριά να απλώνετε αντηλιακό σε όλο το σώμα σας, ειδικά αν είστε υψηλού κινδύνου για ηλιακό έγκαυμα (λευκό δέρμα που εύκολα καίγεται ή δύσκολα μαυρίζει, με γαλάζια μάτια και/ή ξανθά ή κόκκινα μαλλιά).

7] Τα αδιάβροχα αντηλιακά αντέχουν όλη τη μέρα
Υπάρχουν αντηλιακά που είναι ανθεκτικά στο νερό (water-resistant) και τα οποία καθυστερούν να φύγουν από το δέρμα κατά την εφίδρωση ή το κολύμπι, αλλά εντελώς αδιάβροχα αντηλιακά ΔΕΝ υπάρχουν. Επομένως και τα ανθεκτικά αντηλιακά χρειάζονται ανανέωση. Ο γενικός κανόνας για τα απλά αντηλιακά είναι πως πρέπει να χρησιμοποιούνται μισή ώρα πριν βγούμε από το σπίτι και από ’κεί και πέρα να επαναλαμβάνεται η επάλειψη κάθε δύο ώρες, εκτός κι αν κάποιος κολυμπήσει ή ιδρώσει πάρα πολύ, οπότε πρέπει να γίνει νωρίτερα. Η επανάληψη της εφαρμογής στα water-resistant αντηλιακά μπορεί να γίνεται κάθε 3-4 ώρες, εκτός κι αν κάποιος κολυμπήσει ή ιδρώσει πολύ, οπότε θέλουν συντομότερα.