Γιατί ισοπεδώθηκαν τα ιταλικά χωριά

Με τον αριθμό των νεκρών να αυξάνει κάθε ώρα (αργά το βράδυ της Παρασκευής προσέγγιζαν τους 300), με τα σωστικά συνεργεία να συνεχίζουν το σκάψιμο κάτω από τα ερείπια των χωριών Αματρίτσε, Ακουμόλι και Πεσκάρα ντελ Τρόντο, με τους κατοίκους να προσπαθούν να συνέλθουν ψυχολογικά και την κυβέρνηση να προσπαθεί να γιατρέψει τις πληγές που άνοιξε ο φονικός σεισμός των 6,2 Ρίχτερ, τα ερωτήματα και οι επικρίσεις του ιταλικού Τύπου πολλαπλασιάζονται.

Ηλεκτρονικά και έντυπα ΜΜΕ κάνουν λόγο για εικόνες πολέμου και οι ανταποκριτές στον τόπο της καταστροφής συγκρίνουν τα σεισμόπληκτα χωριά με βομβαρδισμένες πόλεις. Τέτοια είναι η καταστροφή που δείχνουν τα βίντεο και οι φωτογραφίες, με τα τρία χωριά να έχουν σχεδόν σβηστεί από τον χάρτη. Τι κι αν κανείς μέχρι σήμερα δεν μπορεί να προβλέψει έγκαιρα και έγκυρα τέτοιου είδους καταστροφές, η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι δέχεται τα πυρά του ιταλικού Τύπου και την αγανάκτηση όσων επέζησαν και καλούνται να κηδέψουν τους δικούς τους ανθρώπους. Στα κύρια άρθρα των εφημερίδων, τους τίτλους των άρθρων και τις συνεντεύξεις των ειδικών, διακρίνεται μια αναμφισβήτητη αγανάκτηση, ιδιαίτερα για τον μεγάλο αριθμό των νεκρών.

Μάλιστα, ο Ιταλός πρωθυπουργός κλήθηκε να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, με τον ίδιο να σημειώνει ότι τα γραφικά χωριά που πλήγηκαν από τον εγκέλαδο συγκεντρώνουν έναν μεγάλο τουριστών αυτή την εποχή του χρόνου. Ιδιαίτερα στο Αματρίτσε όλα κινούνταν στους ρυθμούς του 50ού φεστιβάλ γαστρονομίας (σ.σ. από το συγκεκριμένο χωριό πήρε το όνομά της η ομώνυμη συνταγή για σπαγγέτι). Ο Ρέντσι τόνισε ακόμα –κάτι που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει– ότι «τα χωριά αυτά, που είναι κτισμένα γύρω από ιστορικά κέντρα περασμένων αιώνων, κινδύνευαν πολύ περισσότερο να καταρρεύσουν από έναν μεγάλο σεισμό», κάτι που δυστυχώς συνέβη.

Τι γράφουν τα ΜΜΕ
Για πολλούς σχολιαστές, οι φτωχές αυτές εξηγήσεις δεν αρκούν και ο πολύ βαρύς απολογισμός ήταν κάτι που μπορούσε να προβλεφθεί, αντίθετα από τον ίδιο τον σεισμό. Η Ιταλία είναι μία από τις πιο σεισμογενείς χώρες της Ευρώπης και αυτή η ιδιαιτερότητά της είναι πασίγνωστη. «Η Ιταλία είναι κατά κάποιον τρόπο προορισμένη να έχει σεισμούς και αυτό το ξέραμε ανέκαθεν», γράφει η ηλεκτρονική εφημερίδα Linkiesta. «Περισσότεροι από το ένα τρίτο των 1.300 πιο καταστροφικών σεισμών που έχουν σημειωθεί κατά τη δεύτερη χιλιετία στη Μεσόγειο έχουν καταγραφεί στην Ιταλία», συνεχίζει ο ενημερωτικός ιστότοπος. «Το ζήτημα δεν είναι να γίνουμε μοιρολάτρες», εξηγεί, «αλλά να επισημάνουμε το γεγονός ότι διαδοχικές κυβερνήσεις απέτυχαν να εμφυσήσουν στη χώρα μια αληθινή κουλτούρα για την πρόληψη των καταστροφών από τους σεισμούς. Απέχουμε πολύ ακόμη απ’ αυτό», επιβεβαίωσε ο Φραντσέσκο Περντούτο, ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ιταλών Γεωλόγων.

Τι δεν πήγε καλά
Σεισμολόγοι απ’ όλο τον κόσμο εξηγούν ότι ο συνδυασμός του επιφανειακού σεισμικού επίκεντρου και των απαρχαιωμένων λιθόκτιστων κτιρίων ευθύνονται για την εκτεταμένη καταστροφή. Όπως και πολλά άλλα χωριά και κωμοπόλεις στην ορεινή περιοχή της κεντρικής Ιταλίας, το Αματρίτσε, του οποίου ο δήμαρχος δήλωσε ότι η μισή πόλη δεν υπάρχει πια, έχει πέτρινες εκκλησίες και κτίρια, κατασκευασμένα αιώνες πριν, όταν ελάχιστα ήταν γνωστά για τη σεισμική θωράκισή τους.

Χωρίς την απαραίτητη ενίσχυση τα τελευταία χρόνια, τέτοιου είδους κατασκευές είναι εύκολο να υποστούν ζημιές ή να καταστραφούν ολοσχερώς από τις δονήσεις. «Ακόμη και πριν από 100 χρόνια δεν ήξεραν πώς να χτίζουν κτίρια τα οποία να μπορούν να αντιστέκονται στους σεισμούς», εξηγεί ο Ντέιβιντ Α. Ρόθερι, καθηγητής πλανητικών γεωεπιστημών στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Μίλτον Κέινς της Αγγλίας. Ο σεισμός στην Ιταλία όμως ήταν πολύ επιφανειακός. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο, σημειώθηκε σε απόσταση 9,7 χλμ. «Οι επιφανειακοί σεισμοί προκαλούν πολύ μεγαλύτερη καταστροφή από εκείνους που σημειώνονται σε μεγαλύτερο βάθος, επειδή η επιφανειακότητα του επικέντρου προκαλεί πολύ χειρότερη δόνηση του εδάφους στην επιφάνεια», υπογραμμίζει ο καθηγητής Ρόθερι.

Αξίζει, τέλος, να σημειώσουμε ότι σε ολόκληρη τη γειτονική χώρα το 80% των κτιρίων είναι ιστορικές κατασκευές που χρονολογούνται πριν από το 1981. Το 1981 ήταν μια σημαντική χρονιά διότι τότε, μετά τον καταστροφικό σεισμό της Ιρπίνια, τον Νοέμβριο του 1980, που είχε στοιχίσει τη ζωή σχεδόν 3.000 ανθρώπων στην Καμπανία, ήταν που επιβλήθηκαν υποχρεωτικά οι αντισεισμικές προδιαγραφές σε όλες τις κατασκευές. Κατά συνέπεια σήμερα κινδυνεύουν πολλά δημόσια κτίρια, όπως σχολεία ή νοσοκομεία, καθώς το 50% εξ αυτών έχει κατασκευαστεί πριν από το 1981.
Παπ.