Η «Μεγάλη Ιδέα» του Ερντογάν ανάβει φωτιές

Με ιδιαίτερη προσοχή παρακολουθεί η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της χώρας τις κινήσεις-προκλήσεις του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος απομακρύνεται από τη Δημοκρατία και υψώνει όλο περισσότερο τους τόνους μιας ακραίας εθνικιστικής ρητορικής.

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαδόπουλος

Ο Τούρκος πρόεδρος, με όλο και πιο εκκωφαντικό τρόπο, δείχνει να αδιαφορεί πλέον για την προοπτική ένταξης της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ολισθαίνει στον αλυτρωτισμό. Κι όπως εξηγεί στην «Α» πολύ έμπειρος διπλωμάτης «το κλίμα των τελευταίων εβδομάδων δείχνει πως η Ελλάδα έρχεται όλο και πιο κοντά με μία επικίνδυνη κρίση – γονατισμένη οικονομικά και με την κοινωνία διχασμένη». Στην Άγκυρα ο «σουλτάνος» εκδηλώνει με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο αναθεωρητικές απόψεις που, μέχρι πριν λίγο καιρό, κανείς δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ότι θα έπεφταν στο τραπέζι. Την ίδια ώρα, μπορεί το Μέγαρο Μαξίμου να εκπέμπει μήνυμα ότι παρακολουθεί την κατάσταση με επισταμένη προσοχή και δεν συντρέχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας, μία σειρά γεγονότων όμως δείχνει πως η Αθήνα πρέπει να προετοιμάζεται για μία πολύ «θερμή» περίοδο.

Τα 4 «τροχιοδεικτικά» της Άγκυρας
Τα παρακάτω τέσσερα στοιχεία είναι ενδεικτικά των προθέσεων της Άγκυρας να κλιμακώσει τις προκλήσεις στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Ας τα δούμε ένα ένα:

1] Επίσκεψη Ομπάμα: Θα περίμενε κανείς ότι η άφιξη στην Ελλάδα τού –έστω και απερχόμενου– προέδρου των ΗΠΑ θα αποτελούσε αντίδοτο στην τουρκική προκλητικότητα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως στις 15/11 σημειώθηκαν 3 παραβάσεις και 2 παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου σε Β/Α και Ν/Α Αιγαίο, από 2 οπλισμένα τουρκικά F-16 και 2 ηλεκτρονικού πολέμου CN-235 , ενώ υπήρξαν και 3 εμπλοκές με μαχητικά της Πολεμικής Αεροπορίας. Την αμέσως επόμενη ημέρα, οι Τούρκοι (σ.σ. σαν να ήθελαν να αποχαιρετήσουν τον Ομπάμα με τον τρόπο τους) προχώρησαν σε 6 παραβάσεις και 7 παραβιάσεις του εθνικού εναερίου χώρου, χρησιμοποιώντας 10 F-16 (οπλισμένα τα 2) και ένα CN-235, πετώντας πάνω από το Β/Α και Κεντρικό Αιγαίο. Το γεγονός και μόνο ότι αδιαφόρησαν για την παρουσία του «πλανητάρχη» στη χώρα μας, δείχνει την πρόθεση της Άγκυρας να τεντώσει το σχοινί.

2] Κυπριακό: Μόλις στο προηγούμενο φύλλο της η «Α» είχε παρουσιάσει αναλυτικό ρεπορτάζ για τις διαβουλεύσεις ανάμεσα σε Νίκο Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί, κάνοντας λόγο για δύο «αγκάθια» και ένα «ρόδο». Τα όσα διημείφθησαν το διήμερο 20-21/11 έδειξαν ότι ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει καμία ουσιαστική πρόθεση για επίλυση του προβλήματος, χωρίς τουλάχιστον να αποκομίσει μεγάλα κέρδη για τη χώρα του. Και όταν αναφερόμαστε σε «μεγάλα κέρδη» εννοούμε τον έλεγχο στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που υπάρχουν γύρω από το «Νησί της Αφροδίτης» και κοστολογούνται με πολλά δισεκατομμύρια δολάρια. Γι’ αυτό και όταν κατάλαβε ότι είναι αρκετά πιθανό να επέλθει συμφωνία στο εδαφικό, έδωσε εντολή στον ηγέτη του κατοχικού καθεστώτος να αλλάξει στάση και να «παγώσει» τις διαπραγματεύσεις του Μοντ Πελεράν. Πολύ εύστοχα σε άρθρο του ο άριστος γνώστης των γεωπολιτικών, Μιχάλης Ιγνατίου, χαρακτήρισε τον Ακιντζί «υπάλληλο του Τούρκου προέδρου, που τον πληρώνει τον μισθό για να παριστάνει τον ηγέτη».

3] Συνθήκη της Λωζάννης: Πότε με διαρροές στα τουρκικά ΜΜΕ και πότε με αναφορές στα σύνορα της… καρδιάς του, ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν έδειχνε να αμφισβητεί το Διεθνές Δίκαιο – όπως αυτό συμφωνήθηκε το 1923. Γι’ αυτό και οι καλά γνωρίζοντες τα τεκταινόμενα στην άλλη πλευρά του Αιγαίου δεν έπεσαν από τα σύννεφα ακούγοντας τον Τούρκο Πρόεδρο να λέει ότι «η Λωζάννη δεν είναι μια Συνθήκη που δεν μπορεί να συζητηθεί. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα ιερό κείμενο, δεν είναι ιερό βιβλίο. Και φυσικά θα τη συζητήσουμε. Θα εργαστούμε για να εξασφαλίσουμε κάτι καλύτερο. Είμαστε αποφασισμένοι να οδηγήσουμε την Τουρκία πιο πέρα». Τι θέλει να αλλάξει ο «σουλτάνος»; Το άρθρο 16 της Συνθήκης, το οποίο αναφέρει επί λέξει: «Η Τουρκία δηλοί ότι παραιτείται παντός τίτλου και δικαιώματος πάσης φύσεως επί των εδαφών ή εν σχέσει προς τα εδάφη άτινα κείνται πέραν των προβλεπομένων υπό της παρούσης Συνθήκης ορίων (σ.σ. 3 ναυτικά μίλια), ως και επί των νήσων, εκτός εκείνων ων η κυριαρχία έχει αναγνωρισθή αυτή διά της παρούσης Συνθήκης, της τύχης των εδαφών και των νήσων τούτων κανονισθείσης ή κανονισθησομένης μεταξύ των ενδιαφερομένων».

4] Στρατιωτική ενίσχυση: Πριν από λίγες ημέρες κυριάρχησε στα ελληνικά ΜΜΕ η απόφαση της Άγκυρας να προμηθευτεί επιπλέον μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς από τις ΗΠΑ. Πράγματι η ενίσχυση της Τουρκίας με F-35JSF είναι λόγος για να υπάρξει προβληματισμός στο Πεντάγωνο, όχι όμως και ανησυχία. Όχι ακόμα τουλάχιστον… Τα έξι πρώτα θα παραληφθούν το 2018 και το 2019, αλλά θα παραμείνουν στις ΗΠΑ προκειμένου να εκπαιδευτούν Τούρκοι πιλότοι σ’ αυτά. Έπειτα, αυτοί θα επιστρέψουν στη γειτονική χώρα το 2020 προκειμένου να αποτελέσουν τον πρώτο πυρήνα εκπαιδευτών για τα υπόλοιπα 24 F-35 που θα παραλάβει η Άγκυρα έως και το 2022 (οκτώ κάθε χρόνο το 2020, το 2021 και το 2022). Τα JSF όμως δεν είναι παρά ένα κομμάτι από το μεγαλεπήβολο εξοπλιστικό πρόγραμμα της Τουρκίας σε βάθος 7 ετών (σ.σ. το 2023 θα γίνει ο πανηγυρικός εορτασμός των 100 ετών δημοκρατίας), που περιλαμβάνει απόκτηση μίνι αεροπλανοφόρου, νέα άρματα μάχης, επιθετικά ελικόπτερα, υποβρύχια αναερόβιας πρόωσης, φρεγάτες, κορβέτες, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου κ.ά.

«Ψάχνεται» η Ελλάδα
Η χρονική συγκυρία που επιλέγει ο «σουλτάνος» να εντείνει την προκλητικότητά του μόνο τυχαία δεν είναι. Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, ιδιαίτερα άπειρη στον χειρισμό γεωπολιτικών κρίσεων, με τα κρατικά ταμεία άδεια, το διπλωματικό της κεφάλαιο σπαταλημένο από.. μαθητευόμενους μάγους όπως ο Γιάνης Βαρουφάκης, με δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και παράνομους μετανάστες σε κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας και μέσα σε ένα διεθνές σκηνικό ρευστό και με παγίδες, καλείται να ισορροπήσει σε τεντωμένο σκοινί. Από τη μία δεν μπορεί να αφήσει αναπάντητη την προκλητικότητα των γειτόνων και τις αναθεωρητικές βλέψεις του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά από την άλλη δεν μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε ένα «θερμό» επεισόδιο με πολλούς κινδύνους. Δεν είναι τυχαίο πως ιδιαίτερα τις τελευταίες ημέρες καταγράφεται έντονη κινητικότητα τόσο σε πολιτικό, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Ειδικότερα:

Συνάντηση στο ΥΠΕΘΑ: Η αιφνιδιαστική απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη να επισκεφτεί μαζί με τον Άδωνι Γεωργιάδη το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και να συνομιλήσει απευθείας με τον Πάνο Καμμένο, ξένισε πολύ κόσμο και αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στα δημοσιογραφικά και πολιτικά πηγαδάκια. Εάν όντως τα θέματα που συζητήθηκαν η υποχρεωτική στράτευση στα 18, η πιστοποίηση γνώσεων ηλεκτρονικού υπολογιστή για στρατιώτες, το μέλλον της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και το προσφυγικό, δεν αρκούσε η παρουσία του τομεάρχη Άμυνας της Νέας Δημοκρατίας; Γιατί την επόμενη κιόλας ημέρας ο κ. Μητσοτάκης στην ομιλία του στην Κ.Ο. της «γαλάζιας» παράταξης έκανε εκτενή αναφορά στα εθνικά θέματα; Γιατί ο τομεάρχης Εξωτερικών της Ν.Δ. ζήτησε την άμεση σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, λέγοντας επί λέξει ότι «συγκεντρώνονται πολλά σύννεφα στον ορίζοντα των εθνικών θεμάτων»; Η «Α» δεν αρέσκεται σε θεωρίες συνωμοσίας, αλλά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δείχνει ότι στο Πεντάγωνο συζητήθηκαν πολύ πιο «καυτά» θέματα από την υποχρεωτική στράτευση στα 18, που ούτως ή άλλως «κάηκε» μέσα σε 24 ώρες.

Στη Θράκη ο Τσίπρας: Σε μία κίνηση ιδιαίτερου συμβολισμού, ο πρωθυπουργός πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Θράκη. Αρχικά επισκέφτηκε το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, ενώ στη συνέχεια βρέθηκε στον μειονοτικό οικισμό της Φιλλύρας στη Ροδόπη, στο μειονοτικό γυμνάσιο Ξάνθης και στο Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά». Επίσης, προήδρευσε σε σύσκεψη φορέων της Θράκης, ενώ εκφώνησε πολιτική ομιλία σε κεντρικό ξενοδοχείο της Κομοτηνής. Είναι προφανές ότι ο Αλέξης Τσίπρας επιθυμεί, σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, να στείλει μήνυμα –εντός και εκτός συνόρων– ότι η Θράκη και η μουσουλμανική μειονότητα είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνισμού.

Ασκήσεις των Ε.Δ.: Η άσκηση «Ιαπετός 2016» αποτέλεσε μία καλή ευκαιρία για να… ξεσκουριάσει ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης, καθώς συνοδεία και άλλων ανώτερων και ανώτατων αξιωματικών πραγματοποίησε άλμα με αλεξίπτωτο στατικού ιμάντα και στη συνέχεια κατάδυση σε βάθος 30 μέτρων στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή των ν. Φλεβών στον Αργοσαρωνικό. Παλιός «βάτραχος» ο Α/ΓΕΕΘΑ θέλησε να δείξει ότι παραμένει μάχιμος και ο ίδιος και η φυσική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ παράλληλα έστειλε μήνυμα στους καταδρομείς ότι είναι δίπλα τους. Αυτή, βέβαια, είναι μόνο μία από τις ασκήσεις που πραγματοποιήθηκαν τις τελευταίες ημέρες, καθώς μεταξύ άλλων είχαμε βολές από την 80 ΑΔΤΕ στην Κω, γενική επιθεώρηση του Δ’ Σώματος Στρατού, άσκηση ηλεκτρονικού πολέμου «Ramstein Guard», βολές πυροβολικού από την 88 ΣΔΙ στη Λήμνο, βολές αρμάτων μάχης στο ΚΕΤΘ κ.ά.. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές της «Α», υπάρχει αυξημένη επιχειρησιακή ετοιμότητα των Ε.Δ. σε τρία διαφορετικά σημεία του ελλαδικού χώρου. Το ένα είναι το Καστελόριζο που οι Τούρκοι πολύ θα ήθελαν να…εξαφανίσουν από τον χάρτη, το άλλο είναι η ευρύτερη περιοχή της Χίου, στην οποία συμπεριλαμβάνονται η νήσος Παναγιά και οι Οινούσσες όπου η Άγκυρα επιδιώκει τους τελευταίους μήνες να στήσει κρίση, και το τρίτο ο Έβρος.

Δηλώσεις Καμμένου: Δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει ότι στην Ημερήσια Διαταγή του για την Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας τόνισε ότι «σήμερα η χώρα μας προκαλείται ανερυθρίαστα, όχι μόνο από τους εισβολείς της Κύπρου που αμφισβήτησαν απροκάλυπτα ακόμα και την συνθήκη της Λωζάννης, αλλά και από ανιστόρητες λεκτικές παρεμβάσεις διαφόρων ξένων επισήμων. Τα στελέχη μας και τα στρατευμένα παιδιά μας, πιστά στον όρκο που έχουν δώσει, να υπερασπίζονται την πατρίδα, αποτελούν την απάντηση σε οποιονδήποτε επιβουλεύεται τα όσια και ιερά του έθνους». Λίγες ώρες αργότερα, σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ, διαβεβαίωνε –όπως ο ίδιος σημείωσε– «τον ελληνικό λαό ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις, με το υψηλό ηθικό και τον επαγγελματισμό τους, δεν θα επιτρέψουν σε κανέναν να προσβάλει και να δημιουργήσει οποιοδήποτε πρόβλημα στην εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας». Ο «παγετός» δε που επικράτησε στη συνάντηση του υπουργού Εθνικής Άμυνας με τον νέο Τούρκο πρέσβη στην Αθήνα, είναι ένα ακόμη ενδεικτικό στοιχείο ότι ο Πάνος Καμμένος «βλέπει» ότι στήνεται σκηνικό θερμού επεισοδίου.

Η «Α» ήδη από τις αρχές Ιουνίου με πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της είχε προειδοποιήσει για «Παιχνίδια πολέμου» που στήνονται στα ανατολικά και βόρεια σύνορά μας. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι θα περάσουμε μία δυνητικά επικίνδυνη περίοδο στις σχέσεις μας με την Τουρκία, πολλώ δε μάλλον με τη συμφωνία για το προσφυγικό να είναι επί ξύλου κρεμάμενη. Η αυτοαποκαλούμενη «πρώτη φορά αριστερά» κυβέρνηση Τσίπρα, όσο κι αν αυτά δεν αρέσουν στο ακροατήριο του ΣΥΡΙΖΑ, οφείλει να στείλει ηχηρά μηνύματα στην Άγκυρα ότι τα σύνορά μας είναι αδιαπραγμάτευτα και να γνωρίζει ότι ο «σουλτάνος» δεν έχει κανένα πρόβλημα να τραβήξει στα άκρα το σκοινί, είτε στέλνοντας… καραβιές παράνομων μεταναστών, είτε στήνοντας νέα Ίμια. Τέλος, έχοντας την –όχι και τόσο– διακριτική στήριξη του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας ανασύρει εδώ και μήνες θέμα «τσάμηδων» και «Τσαμουριάς», επιχειρώντας  και αυτός να εκμεταλλευτεί τη δύσκολη οικονομική για την Ελλάδα, αλλά και τις αλλαγές στη γεωπολιτική σκακιέρα (νίκη Τραμπ, άνοδος ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη κ.ά.) προκειμένου να κερδίσει… κάτι και εκφωνώντας ένα σοβινιστικό αφήγημα.