Με… Ριάνα και Άσιμο τα νέα Θρησκευτικά

Αποφασισμένος να ανοίξει μέτωπο και με την Εκκλησία της Ελλάδας εμφανίζεται ο Αλέξης Τσίπρας, με τον πρωθυπουργό να στηρίζει πλήρως τις επιλογές του υπουργού Παιδείας, Νίκου Φίλη, για τις αλλαγές στο μάθημα των Θρησκευτικών (σ.σ. που θα αλλάξει ύφος και θα γίνει Θρησκειολογία), στέλνοντας μήνυμα στον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ότι «οι τελικές αποφάσεις για το νέο σχολικό εγχειρίδιο θα ληφθούν από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής».

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαδόπουλος

Οι τόνοι ανέβηκαν για τα καλά και στην προ ημερησίας συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής για τα θέματα Παιδείας, καθώς ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας είχε αποστείλει στον πρωθυπουργό επιστολή-κόλαφο για τις προωθούμενες αλλαγές, ενώ την ίδια ημέρα συναντήθηκε με τον κυβερνητικό εταίρο, Πάνο Καμμένο, με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας να εκφράζει τη σύνταξη των Ανεξάρτητων Ελλήνων με τις θέσεις της Ιεράς Συνόδου. Με την επιστολή του ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος εκφράζει τη δυσφορία του για τις δηλώσεις και τις απόψεις που διατύπωσε ο κ. Φίλης για τον ρόλο της Εκκλησίας, ενώ με ιδιαίτερα αναλυτικά παραδείγματα στηλιτεύει τα ουκ ολίγα παράδοξα που συναντά κανείς στο νέο πρόγραμμα σπουδών της Θρησκειολογίας. Όπως τονίζει ο ιεράρχης, «το να πρέπει να έχουν οι νέοι θρησκευτική μόρφωση, δεν είναι κατάλοιπο σκοταδισμού ή κάποιας ξεπερασμένης συντηρητικής ιδεολογίας, αλλά μορφωτική επιλογή, με σαφή παιδαγωγική στοχοθεσία, η οποία δεσμεύει την Πολιτεία, ακόμα και εάν οι προσωπικές πολιτικές θέσεις των υπεύθυνων ή οι κομματικές αντιλήψεις οποιουδήποτε χώρου δεν συμφωνούν με αυτό».

Και Καζαντζίδης στο πρόγραμμα
Το υπουργείο Παιδείας δείχνει να αντιμετωπίζει μάλλον με… χιούμορ το θέμα, καθώς σημειώνει ότι τα νέα προγράμματα σπουδών δίνουν τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν την τέχνη και τη μουσική για να κάνουν το μάθημα ελκυστικότερο! Πιο συγκεκριμένα: Στο Δημοτικό και στο κεφάλαιο που αφορά στην αλληλεγγύη και στην αγάπη προς τον άνθρωπο προτείνεται η παρουσίαση σκηνών από το κείμενο του Όσκαρ Ουάιλντ με τίτλο «Ο εγωιστής γίγαντας». Στο Γυμνάσιο και στο κεφάλαιο με τίτλο «Όταν οι άνθρωποι προσεύχονται», ως ενδεικτικές δραστηριότητες προτείνονται η προβολή βίντεο με προσευχόμενους από όλο τον κόσμο και το ποίημα «Οι προσευχές των ναυτικών» του Νίκου Καββαδία. Όλα τα λεφτά βέβαια είναι στην πρόταση για το κεφάλαιο «Πού είναι ο Θεός», όπου ανάμεσα στις δραστηριότητες που προτείνονται είναι να ακουστεί στην τάξη το τραγούδι «Το μερτικό μου από τη χαρά» (Λευτέρης Παπαδόπουλος – Στέλιος Καζαντζίδης). Στο Λύκειο και στην ενότητα «Επικοινωνία» προτείνονται τραγούδια όπως «Ο μπαγάσας» του Νικόλα Άσιμου, η «Συννεφούλα» του Διονύση Σαββόπουλου, αλλά και το «Umbrella» της ποπ σταρ Ριάνα.

«Μετανάστης και δάσκαλος»
Επανερχόμενοι στο θέμα της νέας επιστολής του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου στον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, αξίζει να παραθέσουμε μία σειρά από παραδείγματα που παραθέτει ο προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας, στηλιτεύοντας τις επιλογές του Νίκου Φίλη και εκφράζοντας απορίες για το τι είδους μάθημα θα είναι η Θρησκειολογία που θα αντικαταστήσει τα Θρησκευτικά.

«Α] Στην Γ΄ Δημοτικού, που είναι η πρώτη τάξη διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών, το εκπαιδευτικό υλικό αναλύει θρησκευτικές έννοιες και το περιεχόμενό τους σε διάφορα θρησκεύματα:

i) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: Θρησκευτικές γιορτές: μέρες γεμάτες χαρά και σημασίες» ο μαθητής των 7-8 ετών διδάσκεται «Χαιρόμαστε γιορτάζοντας»: την Ρος Ασανά (Εβραϊκή Πρωτοχρονιά), την Ιντ αλ-φιτρ των μουσουλμάνων. Για τις ορθόδοξες εορτές υπάρχει μία μονοσέλιδη αναφορά για τα είδη τους.

v) στη «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός;» το εκπαιδευτικό υλικό προτείνει στον μαθητή για τον Χριστό τα εξής κεφαλαιώδη χαρακτηριστικά του Ιησού: «1. Ήρθε στον κόσμο σαν ξένος», «2.  Ο Μεσσίας που όλοι προσδοκούσαν», «3. Ένας δάσκαλος που όλοι θαύμαζαν», «4.  Κοντά σε όλους χωρίς διάκριση», «5.  Αρνήσεις και κατατρεγμοί» και μέχρις εκεί. Ο Χριστός δηλαδή για εμάς τους ορθοδόξους ήταν περίπου ένας φέρελπις, σοφός και κατατρεγμένος μετανάστης – δάσκαλος», σημειώνει ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και συνεχίζει:

«Β] Στην Δ΄ Δημοτικού:

ii) ακολουθεί η «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3: Σπουδαία παιδιά», όπου μεταξύ άλλων, δίδεται εκπαιδευτικό υλικό για τον Ισαάκ, τον Μωυσή, Δαβίδ και ακολουθεί «Ο διψασμένος κότσυφας», λαϊκό παραμύθι από το Μπαγκλαντές και «Ο Φαντασμένος» της Ζωρζ Σαρρή – όλα αυτά μαζί. Το βάρος πέφτει όχι στο παιδί ως έννοια μέσα στην θεολογία, αλλά στο πώς οι διάφορες θρησκευτικές παραδόσεις, λαϊκές παραδόσεις, λογοτεχνικά κείμενα κ.λπ. αντιμετωπίζουν το παιδί.

iii) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4: Όλοι ίσοι, όλοι διαφορετικοί» παρέχεται εκπαιδευτικό υλικό μεταξύ άλλων για το χριστιανικό Βάπτισμα, για το Βάπτισμα και Χρίσμα των Ρωμαιοκαθολικών, Βάπτισμα των Προτεσταντών, τις «Τελετές ενηλικίωσης στον Ιουδαϊσμό», τις «Τελετές ενηλικίωσης των Μουσουλμάνων». Είναι ξεκάθαρη η μη θεολογική, λαογραφική και εθνολογική οπτική της ανάλυσης.

iv) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: Ιεροί τόποι και ιερές πορείες» δίδεται εκπαιδευτικό υλικό με εναρκτήριο το κείμενο: «Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές της την ακούν και την ζηλεύουν: και πού δεν έχει πάει η Ζωή! Αυτά, όμως, μέχρι πέρσι· γιατί φέτος άλλαξε προορισμούς η Ζωή: πρώτα σε ένα κοντινό κέντρο φιλοξενίας προσφύγων, μετά στο νοσοκομείο της πόλης μας, στο τέλος σε μια φυλακή. Τρόμαξαν τα άλλα παιδιά μόλις άκουσαν τους νέους προορισμούς». Προφανώς το κείμενο αποβλέπει, πλην άλλων, να ευαισθητοποιήσει τα παιδάκια της Δ΄ Δημοτικού για το προσφυγικό πρόβλημα ως ανθρωπιστικό ζήτημα. Το κάνει όμως όχι απλώς με όρους απολύτως μη θεολογικούς και γενικά μη θρησκευτικούς. Το εκθέτει ως ζήτημα κοινωνικής ψυχολογίας ή ως ερέθισμα για αναθεώρηση της προσωπικής μας βιοθεωρίας – η θεολογική διάσταση απουσιάζει.

v) στην «ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: Χριστιανοί άγιοι και ιερά πρόσωπα άλλων θρησκειών» δίδεται εκπαιδευτικό υλικό για τον άγιο Φραγκίσκο και τα ζώα, την Αγία Λυδία την Φιλιππησία, Μωάμεθ, τον απεσταλμένος του Αλλάχ, Ραβίνο Ελεάζαρ, τον Bούδα τον «φωτισμένο δάσκαλο», όπως αποκαλείται, τον Κομφούκιο τον «φιλόσοφο της Ανατολής», τον Λάο-Τσε τον γεροδιδάσκαλο κ.λπ.».

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα που παραθέτει, στην περίπου 7.000 λέξεων επιστολή του, ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, με τον πρωθυπουργό να απαντά στη Βουλή ότι «το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία, ιδίως στις μέρες μας, όπου στα σχολειά μας δεν φοιτούν μονάχα παιδιά ενός δόγματος ή μιας θρησκείας, οφείλει να κάνει τους μαθητές πρωτίστως να κατανοήσουν τη θρησκευτικότητα ως πτυχή της κοινωνικής πραγματικότητας».