Με το «no» κέρδισαν το… yes οι Σκωτσέζοι

Κερδίζει την ανεξαρτησία της σε μεγάλο βαθμό, πλέον, η Σκωτία παρά το «όχι» στο περιβόητο πια δημοψήφισμα. Και ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας μπορεί να ανασάνει προσωρινά, καθώς στην ιστορία θα μείνει ως εκείνος που διατάραξε μια ιστορία εκατοντάδων ετών. Σειρά παίρνουν οι υπόλοιπες χώρες που συναποτελούν τo Ηνωμένο Βασίλειο και που θα διεκδικήσουν τη δική τους αυτονομία.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Μπορεί ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, να μην υποχρεώθηκε να παραιτηθεί άμεσα, θα κληθεί όμως πλέον να διαχειριστεί μια κατάσταση που αποδυναμώνει το Λονδίνο και ενισχύει τις υπόλοιπες χώρες. Άμεσα θα πρέπει να δώσει αυξημένες αρμοδιότητες στη Σκωτία, ενώ το πιθανότερο είναι αντίστοιχα αιτήματα να φτάσουν τόσο από την Ουαλία όσο και από την Βόρεια Ιρλανδία.

Εν πολλοίς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν αναμενόμενο, όμως αυτό δεν αναιρεί την κρισιμότητα του ζητήματος καθώς απειλούσε τη συνοχή της Μ. Βρετανίας. Η προπαγάνδα καλά κράτησε το προηγούμενο διάστημα με ξεκάθαρα τρομοκρατική διάθεση, ώστε να περιοριστούν οι απώλειες στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.

Πλέον και σύμφωνα με το BBC, το πιθανότερο είναι ότι στο άμεσο μέλλον θα συμβούν τα εξής: τα τρία μεγαλύτερα κόμματα –Συντηρητικοί, Εργατικοί και Φιλελεύθεροι Δημοκράτες– θα συμφωνήσουν ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί περαιτέρω αποκέντρωση προς το Χόλιρουντ, το Κοινοβούλιο των Σκοτσέζων. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, είχαν δεσμευτεί γραπτώς ότι θα το έκαναν αν επικρατούσε το «Όχι».

Ο πρώην πρωθυπουργός και βουλευτής της Σκωτίας, Γκόρντον Μπράουν, έχει καταρτίσει ένα χρονοδιάγραμμα με το οποίο έχουν συμφωνήσει και τα τρία κόμματα. Αμέσως μετά την αποσαφήνιση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έσπευσε να δείξει ότι τηρεί τις υποσχέσεις του και ανακοίνωσε ότι ο Λόρδος Σμιθ του Κέλβιν, πρώην επικεφαλής του BBC, θα επιβλέψει την εφαρμογή περισσότερης αποκέντρωσης στη φορολογία, στις δαπάνες και στο κράτος πρόνοιας. Δήλωσε ότι το σχέδιο νόμου θα είναι έτοιμο ως τον Ιανουάριο – όπως ορίζει και το χρονοδιάγραμμα του Μπράουν.

Ως τα τέλη Οκτωβρίου, η κυβέρνηση θα έχει ετοιμάσει και δώσει στη δημοσιότητα έναν κατάλογο με όλες τις προτάσεις. Ως τα τέλη Νοεμβρίου, ύστερα από μια περίοδο διαβουλεύσεων, θα οριστικοποιηθούν οι προτεινόμενες εξουσίες προς αποκέντρωση. Ως τις 25 Ιανουαρίου, θα έχει δοθεί στη δημοσιότητα ένα σχέδιο νόμου έτοιμο προς κατάθεση στη Βουλή των Κοινοτήτων. Ωστόσο, λόγω των γενικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν τον Μάιο του 2015, το νομοσχέδιο θα ψηφιστεί από τη νέα Βουλή.

Οι κυριότερες διαφορές ανάμεσα στα τρία μεγάλα κόμματα αφορούν τη φορολογία, ενώ με κανένα τους δεν συμφωνεί το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP) του Σκωτσέζου πρωθυπουργού Άλεξ Σάλμοντ, ο οποίος, όσο και αν δεν του αρέσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, είναι αναγκασμένος να το αποδεχθεί και να φροντίσει ώστε να εφαρμοστεί η διευρυμένη αποκέντρωση.

Ο Σάλμοντ αναμένεται να αγωνιστεί για τη «μάξιμουμ αποκέντρωση», δηλαδή για τον πλήρη έλεγχο της φορολογίας εισοδήματος, της φορολογίας επιχειρήσεων και του κράτους πρόνοιας.

Σε κάθε περίπτωση όμως, λόγω της ενίσχυσης της αποκέντρωσης της Σκωτίας, θα τεθεί εκ νέου ένα πάγιο ζήτημα: είναι δίκαιο οι Άγγλοι βουλευτές να μην έχουν λόγο στα ζητήματα που αφορούν τη Σκωτία τα οποία χειρίζεται το σκωτσέζικο Κοινοβούλιο, αλλά οι Σκωτσέζοι βουλευτές να έχουν λόγο για τα ίδια ζητήματα στο Ουεστμίνστερ παρόλο που αφορούν την Αγγλία; Πρόσφατη δημοσκόπηση του YouGov έδειξε ότι το 62% των Άγγλων πιστεύει ότι οι Σκωτσέζοι βουλευτές του Ουεστμίνστερ δεν πρέπει να ψηφίζουν για τα ζητήματα που αφορούν αποκλειστικά την Αγγλία.

Προβληματισμός… 

Εν τω μεταξύ προβληματισμός επικρατεί για τη στάση που θα τηρήσουν Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία. Ήδη η επικεφαλής του εθνικιστικού κόμματος της Ουαλίας, Λίαν Γουντ, εξηγεί πως το δημοψήφισμα στη Σκωτία πρέπει να είναι η απαρχή μιας γενικότερης συζήτησης για το πώς θα μπορούσε η Ουαλία να επωφεληθεί. «Θεωρώ πως είναι μία ευκαιρία να αποκεντρωθούν οι εξουσίες που έχει το Λονδίνο και να διασφαλίσουμε ότι όταν ξεκινήσει αυτή συζήτηση, αμέσως μετά το δημοψήφισμα στη Σκωτία, η Ουαλία θα είναι σε θέση να κάνει τους διακανονισμούς εκείνους, που θα αποβούν προς όφελός της».

Το Εθνικό Συμβούλιο της Ουαλίας απέκτησε την εξουσία να νομοθετεί, μετά από δημοψήφισμα που διεξήχθη το 1998. Το Συμβούλιο έχει δικαιοδοσία σε πολλούς τομείς, θέματα όμως που αφορούν στην εξωτερική πολιτική και την άμυνα αποφασίζονται από το Γουέστμινστερ.

Η Ουαλία έχει εξίσου έντονη εθνική ταυτότητα με τη Σκωτία. Δική της πολιτιστική παραγωγή, δικά της σύμβολα, ακόμη και δύο γλώσσες στις οδικές πινακίδες. Παρ’ όλα αυτά, αν και όλοι θα πίστευαν ότι και η Ουαλία θα θέλει τη δική της ανεξαρτησία, οι διαθέσεις υπέρ ενός δημοψηφίσματος είναι περιορισμένες.

Οι περισσότεροι Ουαλοί δεν θέλουν ένα ανεξάρτητο κράτος αλλά περισσότερες εξουσίες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του BBC, μόλις το 5% θέλει ένα ανεξάρτητο κράτος – με το ποσοστό να αυξάνεται στο 7% αν η Σκωτία φύγει από το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε άλλη δημοσκόπηση του ίδιου δικτύου, το ποσοστό αυτό κυμαινόταν μεταξύ 14% και 17%.

Οι διστακτικοί Ουαλοί, που είναι οι περισσότεροι και εξάλλου αισθάνονται πιο κοντά στην Αγγλία από ό,τι οι Σκωτσέζοι, υποστηρίζουν ότι «η Σκωτία έχει πετρέλαιο. Εμείς όχι. Δεν θα έχουμε κάτι σε περίπτωση ανεξαρτησίας». Αυτοί έχουν ζητήσει ήδη να αναδιαρθρωθεί το Κοινοβούλιο στα αμερικανικά πρότυπα, ώστε να έχει ίση αντιπροσώπευση από την Ουαλία, τη Βόρεια Ιρλανδία και την Αγγλία.