Μονομαχία στη… φαρμακοχώρα

 Η τροπολογία για τα φάρμακα ψηφίστηκε, αλλά μέσα στις κοινοβουλευτικές κραυγές λίγα έγιναν κατανοητά για το τι περιμένει τους ασθενείς την επόμενη ημέρα. Οι κίνδυνοι που παραμονεύουν; Ελλείψεις σε φάρμακα λόγω χαμηλού κέρδους και απολύσεις σε εταιρείες, με παράλληλη εισβολή ξένων πολυεθνικών στη χώρα.

 

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

Αναζητώντας τα θετικά, μάλλον δεν προκύπτει θέμα με την ποιότητα των γενοσήμων. Αλλά πέραν τούτου ουδέν, μιας και επί της ουσίας οι ασθενείς θα συνεχίσουν να πληρώνουν ό,τι πλήρωναν ως συμμετοχή. Το οξύμωρο πάντως είναι πως η Ελλάδα πωλούσε φθηνά τα πρωτότυπα…

Σύμφωνα με έρευνα της παγκόσμιας εταιρείας μετρήσεων της αγοράς φαρμάκου IMS στην Ελλάδα, αφενός οι τιμές των γενοσήμων στην Ελλάδα είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη, αφετέρου οι τιμές των πρωτότυπων, των νέων δηλαδή σκευασμάτων, είναι οι χαμηλότερες. Οι μειωμένοι όγκοι πωλήσεων γενόσημων στην Ελλάδα οφείλονται στην αυξημένη τους τιμή, κοντά στα 0,21 ευρώ για κάθε χάπι, την ώρα που ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι μόλις 0,13 ευρώ. Την ίδια ώρα κάθε χάπι πρωτότυπου φαρμάκου τιμολογείται στην Ελλάδα πολύ κάτω του ενός ευρώ, ενώ στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 1,52 ευρώ!

Τι αλλάζει

Προκειμένου να επιτευχθεί η μείωση στην τιμή των γενοσήμων και άρα να αυξηθούν οι πωλήσεις τους, με τη νέα τροπολογία που ψηφίστηκε, η μέγιστη τιμή των γενοσήμων φαρμάκων ορίζεται στο 65% της τιμής του αντίστοιχου φαρμάκου αναφοράς (από 80% που ίσχυε), του οποίου έχει λήξει η περίοδος προστασίας. Όταν περισσότερα από ένα γενόσημα προϊόντα λαμβάνουν άδεια κυκλοφορίας, εφαρμόζεται δυναμική τιμολόγηση βάσει του όγκου των πωλήσεων.

Σχετικά με την περιστολή της φαρμακευτικής δαπάνης, η έρευνα της IMS εμπεριέχει και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για την αγορά της Ελλάδας. Όπως αποδεικνύεται, τα πρωτότυπα προϊόντα που έχει λήξει η περίοδος προστασίας (off patent) έχουν τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης τιμής σε σχέση με όλα τα άλλα φάρμακα. Την ίδια ώρα, τα πρωτότυπα προϊόντα συνέβαλαν στη μείωση της δαπάνης κατά περίπου 400 εκατ. ευρώ (με μειώσεις τιμών και μείωση όγκου) και εμφάνισαν μόνο 10% υποκατάστασης σε πιο ακριβές θεραπείες, ενώ τα γενόσημα συνέβαλαν κατά 120 εκατ. ευρώ στη μείωση της δαπάνης, η οποία αντισταθμίστηκε κατά το ήμισυ με την αύξηση όγκου και την υποκατάσταση σε γενόσημα προϊόντα με υψηλότερες τιμές.

Τα αίτια της κόντρας

Αναζητώντας κανείς την αιτία που οδήγησε στην ακραία κόντρα, πέφτει πάνω στην επιχειρηματικότητα. Οι δεσμεύσεις του υπουργού Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, προς τους Έλληνες φαρμακοβιομήχανους ήταν να μειωθούν οι τιμές, αλλά από την άλλη να αυξηθεί ο όγκος πωλήσεων ώστε να «ρεφάρουν» σε τζίρο. Γι’ αυτό άλλωστε ο κ. Γεωργιάδης δήλωνε εδώ και καιρό και λάμβανε μέτρα για αύξηση της χρήσης γενοσήμων. Κάτι όμως που μέχρι στιγμής δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.

Όμως με τη δραστική μείωση των τιμών των γενοσήμων, χωρίς παράλληλα να ελεγχθεί η κατανάλωση στα ακριβά ξένα πρωτότυπα φάρμακα, που αποτελούν και τη μεγαλύτερη δαπάνη, η υπόθεση έρχεται… μία η άλλη.

Ταυτόχρονα γεννιέται ο κίνδυνος δύο μεγάλες ξένες εταιρείες παραγωγής γενοσήμων, αμερικανικής και ισραηλινής προέλευσης, να σαρώσουν την ελληνική αγορά, δεδομένου ότι διαθέτουν μεγάλη αλυσίδα παραγωγής και μπορούν με άνεση να ρίξουν τις τιμές στα… τάρταρα.

Παράλληλα, ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος προειδοποιεί πως η κατάργηση από την Ελλάδα του αντικειμενικού προσδιορισμού των φαρμάκων με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές και η υιοθέτηση μεθόδου για οριζόντια μείωση της τάξης του 50% για τα off patent, αποτελούν μία ακόμη νέα «αγορανομική» πρωτοτυπία, η οποία θα εξαναγκάσει σε αθρόες αποσύρσεις και επανεξαγωγές φαρμάκων από την ελληνική αγορά, ενώ θα προκαλέσει και τη δραματική μείωση των τιμών των ελληνικών γενοσήμων, που στηρίζουν την εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, η οποία με αυτές τις τακτικές οδηγείται στην εξαφάνισή της.

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ

Εκείνο που υποστηρίζουν από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι πως η τροπολογία που ψηφίστηκε αφορά ελάχιστα φάρμακα και ζητούν εδώ και τώρα μείωση 15% σε όλα τα πρωτότυπα φάρμακα και 10% σε όλα τα γενόσημα και όχι επιλεκτικά από τον υπουργό Υγείας. Παράλληλα ζητούν τη στήριξη της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, χωρίς οι ασφαλισμένοι να επιβαρυνθούν περισσότερο. Κατηγορούν δε τον Άδωνι Γεωργιάδη πως η βιασύνη του ήταν για να ικανοποιήσει την τρόικα, αλλά επί της ουσίας μόλις έξι φάρμακα θα μειώσουν τις τιμές τους!

«Θέλουμε η αγορά να καλυφθεί με ελληνικά ποιοτικά επώνυμα γενόσημα, επιθυμούμε τη στήριξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας και να βρούμε μια φόρμουλα ισορροπίας με τις πολυεθνικές με ξεκάθαρους όρους και κανόνες, με διαφάνεια και έλεγχο όλων των επιχειρήσεων», σημειώνουν από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ορισμός

Διαβάζουμε για τα γενόσημα στην wikipedia: Με τον όρο γενόσημο φάρμακο χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε φάρμακο του οποίου η δραστική ουσία δεν καλύπτεται πλέον από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και δικαιωμάτων επ’ αυτού. Ο όρος είναι καθαρά εμπορικός. Τα γενόσημα φάρμακα έχουν χαμηλότερη τιμή από τα φάρμακα στα οποία βρίσκονται σε ισχύ δικαιώματα ευρεσιτεχνίας.

Συγκεκριμένα κάθε νέο φάρμακο (πρωτότυπο), μετά την τελική του έγκριση για κυκλοφορία στην αγορά, κυκλοφορεί προστατευμένο για κάποιο χρονικό διάστημα με δικαιώματα όπως απαγόρευσης παραγωγής του από άλλη εταιρεία ή απαγόρευση παραγωγής της δραστικής ουσίας κ.λπ. (πατέντα). Στην περίοδο αυτή, στην τιμή του φαρμάκου περιλαμβάνεται αναλογικά η δαπάνη έρευνας και ανάπτυξης, από την ανακάλυψη της δραστικής ουσίας του μέχρι την κυκλοφορία του. Με τη λήξη του χρονικού αυτού διαστήματος, που πάντα προσδιορίζεται από τις εθνικές και διεθνείς νομοθεσίες, θεωρείται ότι όλα τα παραπάνω έξοδα έχουν αποσβεστεί. Τότε παρέχεται το δικαίωμα της παραγωγής του και από άλλες εταιρείες φαρμάκων θεωρούμενο όρο γενόσημο (generic) φάρμακο.

Σημειώνεται ότι μετά την παρέλευση του παραπάνω χρόνου, η τιμή του πρωτότυπου φαρμάκου μειώνεται δραστικά. Αλλά και τα γενόσημα φάρμακα από άλλες φαρμακοβιομηχανίες προσφέρονται σε πολύ μικρότερες τιμές, αφού δεν περιλαμβάνουν τα έξοδα της έρευνας των πρωτοτύπων. Με τον ανταγωνισμό που παρατηρείται σε μεγάλες παραγγελίες (μαζικές προμήθειες νοσοκομείων ή διαγωνισμούς), οι τιμές αυτών υφίστανται ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις.