Πόσα δικαιώματα χάσατε σήμερα;
Σε ποιον από εμάς δεν έτυχε να πέσει πάνω σε μία ηλεκτρονική υπηρεσία η χρήση της οποία απαιτούσε να έχει πρώτα συναινέσει με τους όρους που θέτει η εκάστοτε εταιρεία; Μάλλον η απάντηση είναι «κανείς», ωστόσο ελάχιστοι –αν όχι κανείς– είναι κι εκείνοι που πραγματικά έχουν διαβάσει και κατανοήσεις πλήρως τους παραπάνω δεσμευτικούς όρους.
Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης
Ακριβώς αυτό το θέμα, δηλαδή στα δικαιώματα που χάνουν κάθε ημέρα χωρίς να το συνειδητοποιούν οι χρήστες του διαδικτύου, διαπραγματεύτηκε πρόσφατα σε άρθρο του ο Jeff Bennion. Ο Bennion κατέχει τη θέση νομικού συμβούλου στη δικηγορική φίρμα Estey & Bomberger LLP (σ.σ. εδρεύει στο Σαν Ντιέγκο της Καλοφόρνια των ΗΠΑ) και σε μία ανάρτησή του υπό τον τίτλο «Πόσα δικαιώματα έχασες σήμερα;» εξηγούσε παραστατικά το πώς σχεδόν όλοι συναινούμε με διάφορους όρους χρήσης ηλεκτρονικών εφαρμογών πατώντας απλώς την ένδειξη «Ι agree» χωρίς καν να τους έχουμε διαβάσει!
Το άρθρο φιλοξενήθηκε στη νομική ιστοσελίδα Above the Law.com –στην Ελλάδα αναδημοσιεύτηκε ως είδηση στην επίσης νομικού ενδιαφέροντος ιστοσελίδα legalnews24.gr– και όπως τονίζει ο Bennion μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες παγκοσμίως, όπως η Amazon, το Pokemon GO και τα Starbucks, περιέχουν στους όρους χρήσης των υπηρεσιών τους την παραίτηση του καταναλωτή από το δικαίωμα να προσφύγει στα δικαστήρια σε περίπτωση που προκύψει κάποια διαφορά, προκρίνοντας ως μέσο επίλυσης αποκλειστικά τη διαιτησία.
Σύμφωνα, πάντα, με τον νομικό σύμβουλο της Estey & Bomberger LLP, το πρόβλημα δεν είναι ότι οι χρήστες συμφωνούν με στους όρους χρήσης χωρίς να τους έχουν διαβάσει, αλλά κυρίως το γεγονός ότι αυτό στο οποίο συναινούν βρίσκεται κρυμμένο σε κάποιο σύνδεσμο (link) στο κάτω μέρος της σελίδας που παραπέμπει τους ενδιαφερόμενους σε άλλο σύνδεσμο ο οποίος τους «αποκαλύπτει» τους επίμαχους όρους. Όπως πολύ χαρακτηριστικά περιγράφει ο Bennion, η διαδικασία μοιάζει σαν να είναι ο χρήστης σε ένα μπαρ και κάποιος να του λέει: «Δεν ξέρεις ότι έχεις συμφωνήσει να φας μπουνιά στο πρόσωπο; Η σημείωση είναι γραμμένη στην τουαλέτα, πίσω από την αυτόματη πετσέτα».
«Και τι πρέπει να κάνουμε για να προστατευτούμε;» είναι το εύλογο ερώτημα που προκύπτει. Η απάντηση-συμβουλή που δίνει ο Jeff Bennion είναι εξίσου εύλογη: πριν να συμφωνήσουμε στους όρους και κανονισμούς που διέπουν τις ηλεκτρονικές μας συναλλαγές, πρέπει να αφιερώνουμε λίγο χρόνο διαβάζοντας προσεκτικά σε τι ακριβώς συναινούμε, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν παραιτούμαστε από κάποιο θεμελιώδες δικαίωμά μας. Τόσο απλά…