Ταπί(;) και ψύχραιμοι…

Το ταγκό εις Παρισίους δεν είχε happy end για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία από εκεί που πόνταρε τα ρέστα της στην έξοδο από το μνημόνιο και τον απεγκλωβισμό από την τρόικα, κινδυνεύει να μείνει ταπί και ψύχραιμη.

Μπορεί οι τζογαδόρικοι όροι να σοκάρουν πολλούς από τους τεχνοκράτες της κυβέρνησης, αλλά αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα. Οι εκπρόσωποι των δανειστών δεν έκαναν ούτε βήμα πίσω και, μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις επέμεναν για ακόμη περισσότερα μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα.

Φυσικά, η αισιοδοξία που είχε εκπέμψει ο Ευάγγελος Βενιζέλος μετά τις συναντήσεις του με τον Αντώνη Σαμαρά για αίσιο τέλος των διαπραγματεύσεων, όπως και οι διαβεβαιώσεις του Γκίκα Χαρδούβελη, αποδείχθηκαν στην πράξη λόγια του αέρα. Οι εκπρόσωποι των δανειστών έμειναν αμετακίνητοι στις θέσεις τους, ενώ την ίδια ώρα η κυβέρνηση για ευνόητους λόγους απέφυγε να ανοίξει τη συζήτηση για ασφαλιστικό και εργασιακό, που εκ μέρους του ΔΝΤ έχει τεθεί με έμφαση στο τραπέζι.

Οι συζητήσεις με την τρόικα, που πλέον θα συνεχιστούν μέσω email επικεντρώνονται στο θέμα του δημοσιονομικού κενού καθώς η τρόικα επιμένει να το τοποθετεί στα 2,5 δισ. ευρώ για το 2015. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά πρότεινε στην τρόικα δημοσιονομικά μέτρα ύψους περίπου 700 εκατ. ευρώ, τα οποία στο μεγαλύτερο μέρος τους αφορούν στη βελτίωση των μηχανισμών για την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ, στην ενίσχυση των εσόδων από την τακτοποίηση αυθαιρέτων, καθώς και στη δέσμευση καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων όσων δικάζονται για φοροδιαφυγή και λαθρεμπορία.

Από τη βελτίωση των μηχανισμών για την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ, η ελληνική πλευρά εκτιμά πως μπορεί να καλύψει 300 εκατ. ευρώ του δημοσιονομικού κενού που εκτιμά η τρόικα. Από τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων, η κυβέρνηση αναμένει το 2015 έσοδα 3,36 δισ. ευρώ. Η τρόικα θεωρεί πως αυτά θα διαμορφωθούν στα 3 δισ. ευρώ, δηλαδή 10% χαμηλότερα. Ωστόσο, το υπουργείο Οικονομικών παρείχε σχετικές διαβεβαιώσεις.

Στο ασφαλιστικό η τρόικα ζητεί συγκεκριμένα να μην αυξηθούν οι συντάξεις έως και το 2017, να αυξηθούν σε 6.500 από 4.500 σήμερα οι απαιτούμενες ημέρες ασφαλίσεως για τη λήψη της κατώτατης συντάξεως, τη μείωση των εισφορών στον ΟΑΕΕ κατά 20% με αντίστοιχη μείωση των συντάξεων, αλλά και τον περιορισμό της δαπάνης για το ΕΚΑΣ. Ελαφρώς καλύτερο ήταν το κλίμα μεταξύ της τρόικας και του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπου ναι μεν υπήρξαν διαφωνίες, αλλά υπήρξαν και αρκετά σημεία προσέγγισης.

Σε ό,τι αφορά τα συνδικαλιστικά, η κυβέρνηση προτίθεται να παραχωρήσει το 50+1% για την κήρυξη απεργίας, το lockout και την αναθεώρηση των συνδικαλιστικών αδειών. Αγκάθι όμως παραμένουν οι ομαδικές απολύσεις, τα κόκκινα δάνεια και μια σειρά άλλων διοικητικών πράξεων.

Οι συνταξιούχοι
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι αν τελικά περάσουν τα μέτρα που απαιτούν οι εκπρόσωποι των πιστωτών, αυτά θα έχουν ως θύματα τα συνήθη υποζύγια: τους μισθωτούς, αλλά πολύ περισσότερο τους συνταξιούχους. Δεν είναι μόνο οι μειώσεις που ζητούν να ξεκινήσουν από την 1η Ιανουαρίου, αλλά και οι αλλαγές που απαιτούν και οι οποίες θα επηρεάσουν όλους όσοι θα υποβάλλουν τα χαρτιά τους για συνταξιοδότηση από το 2015.

Ήδη, πριν ακόμη ολοκληρωθούν οι διήμερες συζητήσεις στο Παρίσι, οι βουλευτές της συγκυβέρνησης με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έστειλαν μηνύματα πως δεν θα ψηφίσουν κανένα νέο μέτρο που θα αφορά σε μισθούς και συντάξεις. Η αντίδραση μάλιστα ορισμένων βουλευτών είναι οργίλη και δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της επιτροπής, για τη παρακολούθησης του ασφαλιστικού συστήματος στη Βουλή, βουλευτές τόσο της Ν.Δ. όσο και του ΠΑΣΟΚ, ξεκαθάρισαν ότι νέα μέτρα στο ασφαλιστικό δεν περνάνε. «Ανησυχούμε για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Η τρόικα θέτει απερίγραπτα πράγματα ορισμένες φορές», δήλωσε ο Γιώργος Κοντογιώργος από τη Ν.Δ. και πρόσθεσε: «Κανένα τέτοιο πακέτο, είτε ασφαλιστικό, είτε μείωση συντάξεων, δεν πρόκειται να περάσει από τη Βουλή». Σε αντίστοιχο μήκος κύματος εμφανίστηκε και ο Γιάννης Κουτσούκος του ΠΑΣΟΚ, ξεκαθαρίζοντας πως «δεν θα συμφωνήσουμε να υπάρξουν μειώσεις μισθών και συντάξεων. Τα έχουμε πει αυτά και θα δείξει το επόμενο διάστημα τι εννοούμε».

Ποια μέτρα πρότεινε η κυβέρνηση
Πριν διεξαχθούν οι διήμερες επαφές με τους τροϊκανούς στη γαλλική πρωτεύουσα, ο Γκίκας Χαρδούβελης ήταν σε διαρκή επαφή με την τρόικα και τους πολιτικούς της προϊσταμένους, ώστε να γεφυρωθούν οι διαφορές. Η ελληνική πλευρά επεδίωξε να μεταθέσει για το νέο έτος μέτρα όπως οι περικοπές συντάξεων και αυξήσεις στον ΦΠΑ τα οποία διεκδικούν ΔΝΤ, Ε.Ε. και ΕΚΤ για να περιοριστεί το δημοσιονομικό κενό του 2015, το οποίο τοποθετούν στα 2,5 δισ. ευρώ. Το υπουργείο Οικονομικών αντιπρότεινε η δημοσιονομική πορεία και το δημοσιονομικό κενό να επανεξετασθούν μετά τον Μάρτιο, όταν και θα υπάρχει μια καλύτερη εικόνα από την εκτέλεση του Προϋπολογισμού 2015, καθώς εκτιμά ότι με την ανάπτυξη που θα πετύχει η ελληνική οικονομία το 2015 οι προβλέψεις της τρόικα θα ανατραπούν.

Η κυβέρνηση πάντως εξετάζει ως έσχατη λύση κάποια περιφερειακά μέτρα που σχετίζονται με φόρους, ασφαλιστικό και εργασιακά, τα οποία ωστόσο είναι και στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ. Συγκεκριμένα, τα μέτρα αυτά για τα οποία γίνεται έντονη συζήτηση μεταξύ των κομμάτων που μετέχουν στην κυβέρνηση αφορούν:

# Στο ασφαλιστικό εξετάζεται τα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων για όσους θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από την 1-1-2015 να τεθούν σε πλήρη εφαρμογή εντός των επόμενων 10 ετών και όχι σταδιακά έως το 2045. Έτσι, η συνταξιοδοτική δαπάνη θα μειωθεί νωρίτερα από το 70% σήμερα, στο 63% το 2024. Ακόμη, εξετάζεται η αύξηση των ετών απασχόλησης για τη λήψη κατώτατης σύνταξης από τα 15 έτη (4.500 ημέρες ασφάλισης) σε 20 έτη (6.000 ημέρες).
# Στα εργασιακά εξετάζονται η αύξηση του χρόνου προειδοποίησης για την κήρυξη απεργιών, αλλαγές στον τρόπο λήψης αποφάσεων για την πραγματοποίηση απεργιακών κινητοποιήσεων με αύξηση της απαιτούμενης πλειοψηφίας (50%+1), αλλά και η μείωση του αριθμού που δικαιούνται οι συνδικαλιστές να απέχουν από την εργασία τους, αλλά και αλλαγές στο πλαίσιο της ανταπεργίας με τροποποίηση του Αστικού Κώδικα.
# Την κατάργηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ που ισχύει σήμερα σε νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας. Η τρόικα θεωρεί πως οι κατά 30% μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν στα νησιά των νομών Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου, Κυκλάδων και τα νησιά του Αιγαίου Θάσο, Σαμοθράκη, Βόρειες Σποράδες και Σκύρο (5%, 9% και 16%) ενθαρρύνουν την παραβατικότητα και πρέπει να εκλείψουν.

Παιχνίδια πιέσεων και εκβιασμών
Η διαπραγμάτευση της Ελλάδας με την τρόικα έχει μετατραπεί σε ένα παιχνίδι πιέσεων και εκβιασμών μεταξύ της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ, για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι στην επόμενη φάση των οικονομικών εξελίξεων στην Ευρώπη. Μάλιστα, στο θέμα της Ελλάδας οι ακραίες απαιτήσεις συνοδεύονται πολλές φορές και από αδυναμία να προσδιορίσουν με ακρίβεια τα αιτήματά τους αποκρούοντας τις τεκμηριωμένες ελληνικές θέσεις με γενικότητες.

Αυτό συνέβη στο θέμα του δημοσιονομικού κενού, το οποίο η ελληνική πλευρά αρνείται ότι υπάρχει, επικαλούμενη τις θετικές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, ενώ για το θέμα του Ασφαλιστικού υποστηρίζει ότι ζητείται να ανοίξει με προχειρότητα μια μεταρρύθμιση όταν δεν έχει ολοκληρωθεί η εφαρμογή του ισχύοντος νόμου και η ανεργία βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η πίεση από τους εταίρους ανάγκασε τον πρωθυπουργό να τους διαμηνύσει ότι «δεν πρόκειται να δεχθώ καμία περικοπή σε μισθούς και συντάξεις».

Έπειτα από πέντε χρόνια σκληρής λιτότητας, το ΔΝΤ απαιτεί νέα μόνιμα μέτρα τα οποία θα οδηγούν σε μείωση συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου και πλήρη απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, ενώ η κυβέρνηση αναζητεί εναγωνίως μια συμφωνία με τους Ευρωπαίους για να κλείσει η τελευταία αξιολόγηση.

Ενοχλημένες οι Βρυξέλλες
Η τρόικα έχει πάψει να αποτελεί ένα ενιαίο μέτωπο. Οι Ευρωπαίοι είναι πιο διαλλακτικοί, βοηθούν να φτάσουμε σε μια συμφωνία και να κλείσει ο έλεγχος, ώστε οι συζητήσεις να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο που θα είναι η συμφωνία με το ESM, προκειμένου το 2015 να ανοίξει η πιστωτική γραμμή στήριξης της Ελλάδας. Αντιθέτως, το ΔΝΤ, με την υπόγεια όπως φαίνεται στήριξη των Γερμανών, αναζητεί ρόλο για την επόμενη ημέρα καθώς η Ελλάδα έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν χρειάζεται τα χρήματά του!

Η στάση του ΔΝΤ λέγεται ότι έχει ενοχλήσει ακόμη και τους Ευρωπαίους που έχουν τον πρώτο λόγο στη διαπραγμάτευση, καθώς θεωρούν ότι οι υπερβολικές απαιτήσεις του Ταμείου περί «μόνιμων μέτρων» για τα δημοσιονομικά κενά του μέλλοντος ακυρώνουν κατ’ ουσίαν παλαιότερα ήδη ψηφισμένα μέτρα που προβλέπουν οροφές δαπανών σε κάθε υπουργείο και αυτόματους μηχανισμούς περικοπών όπου υπάρξουν αποκλίσεις.

Και όλα αυτά, τη στιγμή που η Ελλάδα έπειτα από επτά χρόνια ύφεσης ξαναγυρίζει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και έχει το καλύτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, ακόμα και από χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία που αγωνίζονται να πετύχουν τον στόχο του 3% δημοσιονομικό έλλειμμα.

Απειλή ντόμινο «βλέπει» η Goldman Sachs
Ντόμινο οικονομικών εξελίξεων ενδέχεται να πυροδοτήσει στην Ευρωζώνη το πολιτικά έκρυθμο κλίμα στην Ελλάδα, προειδοποιεί η Goldman Sachs σε νέα της έκθεση. Η Ελλάδα παραμένει σταθερά εκτός αγορών, με τις αποδόσεις των ομολόγων να βρίσκονται σε απαγορευτικά επίπεδα. Οι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι το political risk παραμένει σε υψηλά επίπεδα, εν μέσω ανησυχιών για τη διεξαγωγή πρόωρων εθνικών εκλογών στις αρχές του επόμενου έτους, 2015.

Η Goldman υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι ο πολιτικός κίνδυνος δεν απειλεί μόνο το Outlook της Ελλάδας αλλά και της ευρωπαϊκής οικονομίας. Στη συνέχεια η αμερικανική επενδυτική τράπεζα επισημαίνει ότι παράγοντας που θα παίξει καταλυτικό ρόλο στο ενδεχόμενο επιδείνωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας είναι και οι επόμενες αποφάσεις της ΕΚΤ.

Εάν ο Μάριο Ντράγκι δεν λάβει περαιτέρω μέτρα για την τόνωση της οικονομίας, όπως ένας πλήρες πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, τότε δεν αποκλείεται να ανατραπεί ραγδαία η εικόνα στην αγορά ομολόγων. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά παράδοση τηρεί στάση αναμονής από την εφαρμογή ενός πακέτου μέτρων μέχρι τη λήψη των επόμενων αποφάσεων, προκειμένου να διαπιστώσει τον αντίκτυπο που έχουν στην αγορά και την οικονομία. Αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο, στην τελευταία συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής, η ΕΚΤ δεν ανακοίνωσε ένα πλήρες πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, παρά τις έντονες πιέσεις που δέχεται για λήψη περαιτέρω μέτρων.

Παράλληλα, η επενδυτική τράπεζα εκτιμά ότι το ευρωπαϊκό νόμισμα θα υποχωρήσει περαιτέρω το 2015. Σε ορίζοντα 12μήνου εκτιμά ότι θα διολισθήσει στα 1,15 δολάρια/ευρώ. Η πτώση του ευρωπαϊκού νομίσματος, σύμφωνα με την Goldman Sachs, θα ξεκινήσει το δεύτερο τρίμηνο του 2015, όπου το ευρώ θα υποχωρήσει στα 1,23 δολάρια, για να διευρύνει τις απώλειες το τρίτο τρίμηνο στα 1,20 δολ. και το τέταρτο τρίμηνο στα 1,15 δολ.