Τι έχουν οι έρμες (οι τράπεζες) και… κατρακυλάνε; (στο Χρηματιστήριο)

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Το ρολόι έδειχνε λίγο μετά τις δύο το μεσημέρι της περασμένης Τρίτης, όταν ο τέως πλέον υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης, υποδεχόταν τον αντικαταστάτη του, Γιάνη Βαρουφάκη. Το κλίμα στην οδό Νίκης είχε ένα άρωμα περίεργης αναμονής που αφορούσε το αν και κυρίως τι θα ειπωθεί από τα χείλη του νέου «τσάρου» της ελληνικής οικονομίας. Και ενώ στο Σύνταγμα εξελίχθηκαν όλα καλά και άκρως καθυσυχαστικά (σ.σ. ως προς τις προθέσεις του υπουργού πλέον Βαρουφάκη να μη γίνει φαρ ουέστ η διαπράγματευση με τους δανειστές), λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα, στη λεωφόρο Αθηνών, γινόταν η χρηματιστηριακή… σφαγή του Δράμαλη.

Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα μετρά τα πρώτα 24ωρα της πολιτικής ζωής της, αλλά το ελληνικό Χρηματιστήριο μετρά με τη σειρά του τις πρώτες βαθιές πληγές του, με τις τραπεζικές (και όχι μόνο) μετοχές να έχουν πέσει στο καναβάτσο. Μια απλή ματιά στα παρακάτω νούμερα είναι αποκαλυπτικά του σκηνικού κραχ που στήθηκε στην ελληνική χρηματαγορά μετά το κλείσιμο της κάλπης:
# Από τη Δευτέρα 26/1 έως και την Τετάρτη 28/1 ο γενικός δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας έγραψε απώλειες της τάξης του 26,85%, ενώ στο αντίστοιχο διάστημα ο κλάδος των τραπεζών κατρακύλησε στο -43%.
# Στο ίδιο τριήμερο μετά τις εκλογές, η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς υποχώρησε σε ισάριθμες συνεδριάσεις κατά 11,7 δισ. ευρώ.

Έστω και αν στις υπόλιπες συνεδριάσεις του Χρηατιστηρίου το ηλεκτρονικό ταμπλό στη λεωφόρο Αθηνών είχε μια πιο εξισορροπημένη εικόνα, το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το τι στην πραγματικότητα ήταν αυτό που προκάλεσε τέτοιο «ξεφόρτωμα  χαρτιών» (για να χρησιμοποιήσουμε την αργκό της αγοράς) και αν αυτό είναι προειδοποιητικό καμπανάκι κινδύνου για το τι μας περιμένει από ’δώ και πέρα.

Καταρχήν, οι γνωρίζοντες τα των χρηματοικονομικών φαίνεται να συμφωνούν ότι η αντίδραση του Χρηματιστηρίου είναι εν πολλοίς ψυχολογική και δείχνουν ως γενεσιουργό αιτία τις μεγαλοστομίες των νέων κυβερνητικών στελεχών, άμα τη αναλήψει των υπουργείων τους. Tο άκουσμα επικείμενων αλλαγών όπως η ανάκληση απολύσεων στο Δημόσιο, η επαναφορά της 13ης σύνταξης για τους χαμηλοσυνταξιούχους, η κατάργηση εισιτηρίου στα νοσοκομεία, και φυσικά η αλλαγή στάσης στις ιδιωτικοποιήσεις που είτε έχουν συμφωνηθεί (βλ. αεροδρόμια) είτε έχουν προαναγγελθεί (μικρή ΔΕΗ), έμοιαζαν με casus belli για τους θεσμικούς επενδυτές.

Δεδομένων, δε, των εξαγγελιών του κυβερνώντος πλέον κόμματος ότι οι τράπεζες πρέπει να εθνικοποιηθούν και ότι αναμένεται το Δημόσιο να ασκεί εφεξής μεγαλύτερο έλεγχο στα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, οι ιδιώτες επενδυτές –που σημειωτέον έχουν τοποθετήσει περίπου τα μισά από τα 10 δισ. ευρώ που εισέρρευσαν στις τέσσερις συστημικές τράπεζες το διάστημα 2013-2014 στο πλαίσιο της κεφαλαιακής ενίσχυσή τους– φαίνεται να οδηγήθηκαν στην επιλογή του sell out.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ έγκυρων ΜΜΕ που είδαν το φως της δημοσιότητας, οι θεσμικοί επενδυτές αναζήτησαν πληροφόρηση από τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών και ζητούσαν να μάθουν τι μέλλει γενέσθαι αναφορικά με την υλοποίηση ή μη των σχεδίων αναδιάρθρωσης που προβλέπονται στα business plan (πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, εξορθολογισμός λειτουργίας κ.λπ.), ή αν θα υπάρξουν διοικητικές αλλαγές. Είναι, επίσης, σαφές ότι οι επενδυτές ανησυχούν και για τη ρευστότητα των ιδρυμάτων και την προσφυγή-εξάρτησή τους από τον ELA, τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Τράπεζας της Ελλάδος.

Φάινεται, λοιπόν, ότι όσοι πείστηκαν, πείστηκαν από τις εξηγήσεις που πήραν (σ.σ. ήταν του τύπου ότι πρέπει να επικρατήσουν η ψυχραιμία και η νηφαλιότητα, μιας και υπάρχει μία νέα κυβέρνηση που ως άπειρη θέλει έναν εύλογο χρόνο για να βρει τον βηματισμό της) και διατήρησαν τις χρηματιστηριακές θέσεις που είχαν. Επειδή όμως υπάρχει κια η άλλη πλευρά του φεγγαριού, υπήρξαν και οι ανυπόμονοι –για άλλους πιο τζογαδόροι– χρηματιστηριακοί παίκτες που άφησαν τις θέσεις που είχαν «χτίσει» και πουλούσαν σωρηδόν τραπεζικές μετοχές.

Πήγε να μαζέψει τα ασυμάζευτα…
Στην προσπάθεια να εξομαλυνθεί το κλίμα και να αμβλυνθούν οι εντυπώσεις από το χρηματιστηριακό στραπάτσο των προηγούμενων ημερών εντάσσονται και οι δηλώσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Γιάννη Δραγασάκη, ο οποίος δήλωσε έστω και καθυστερημένα ότι μέλημα του νέου κυβερνητικού σχήματος είναι η εύρυθμη λειτουργία των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους που το βράδυ της Τρίτης περίμεναν έξω από το Μέγαρο Μαξίμου, ο κ. Δραγασάκης εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι αναταράξεις στις αγορές είναι αναμενόμενες(;) καθώς είναι ένα φαινόμενο που, όπως είπε, εμφανίζεται κάθε φορά που υπάρχει αλλαγή σκυτάλης και χάραξη νέας πολιτικής.

«Κατά τα τελευταία χρόνια είχαμε πολλά κραχ και στο Χρηματιστήριο και στην κοινωνία», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δραγασάκης, για να συμπληρώσει ότι «η κυβέρνηση θα ασκήσει τα μετοχικά δικαιώματα του κράτους στις τράπεζες, αλλά με τρόπο που δεν θα θίξει τα συμφέροντα ιδιωτών μετόχων των τραπεζών». Παρατηρώντας τις δηλώσεις του αντιπροέδρου, είναι εμφανές ότι αυτές απευθύνονται στα αφτιά των επενδυτών. Είναι αποκαλυπτικό ότι δύο φορές στην ίδα δήλωση ο κ. Δραγασάκης επεσήμανε ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι διατεθειμένη να συζητήσει με τους ιδιώτες σχέδια και προτάσεις για την ενδυνάμωση του τραπεζικού τομέα, ενώ σε άλλο σημείο λείανε τις όποιες αμφιβολίες, λέγοντας ότι σε περίπτωση αλλαγών στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών δεν θα υπάρξει ουδείς αιφνιδιασμός και όλα θα γίνουν με δημόσια διαβούλευση και σεβασμό στους ιδιώτες μετόχους.