Απειλή «ανάφλεξης» στον Περσικό Κόλπο

Παγκόσμια ανησυχία –σε πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο– προκαλεί η κρίση που έχει ξεσπάσει στον Περσικό Κόλπο, ανάμεσα σε Κατάρ και Σαουδική Αραβία.

Του Κώστα Παπαδόπουλου

Μία «ανάφλεξη» που έρχεται λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του Ντόναλντ Τραμπ στην περιοχή και τη σύναψη συμβάσεων εκατοντάδων δισ. δολαρίων για αγορά όπλων. Τα σημεία- «κλειδιά» για τη νέα αυτή κρίση στη Μέση Ανατολή, με συνέπειες στην παγκόσμια οικονομία (άνοδος τιμής πετρελαίου, μείωση διαθέσιμου φυσικού αερίου, πτώση χρηματιστηρίων κ.ά.) είναι πέντε.

α) Το φιτίλι άναψε η αναμετάδοση της είδησης ότι ο ηγέτης του Κατάρ, σεΐχης Αλ Θάνι, άσκησε κριτική στην ενίσχυση του αντιιρανικού κλίματος από τα υπόλοιπα αραβικά κράτη. Μπορεί μέσα σε λίγες ώρες η είδηση να «εξαφανίστηκε» από την ιστοσελίδα του κρατικού πρακτορείου, ωστόσο, το αρνητικό κλίμα είχε ήδη δημιουργηθεί. Ένα κλίμα που έγινε ακόμη χειρότερο μετά την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του σεΐχη Αλ Θάνι και του Ιρανού προέδρου Ρουχανί το Σαββατοκύριακο. Διεθνές αναλυτές σχολιάζουν πως αυτή ήταν η αφορμή για να οργιστούν το Ριάντ και τα κράτη του Περσικού Κόλπου.

β) Λίγες ημέρες πριν είχε επισκεφτεί την περιοχή ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μαζί με τον Σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν κατήγγειλαν «ιρανική στήριξη της διεθνούς τρομοκρατίας». Δεν χρειάζονταν κάτι περισσότερο οι εφημερίδες, οι κληρικοί αλλά και κάποιες προσωπικότητες με δημόσιο λόγο για να εξαπολύσουν επίθεση εναντίον του ηγέτη του Κατάρ. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του σαουδαραβικού ειδησεογραφικού δικτύου για «ιρανική πισώπλατη μαχαιριά» του Κατάρ κατά των γειτόνων του.

γ) Η κρίση –σε διπλωματικό επίπεδο– σοβεί από το 2014 όταν το Κατάρ είχε πάει κόντρα στα υπόλοιπα κράτη του Περσικού Κόλπου, στηρίζοντας την κυβέρνηση της «Μουσουλμανικής Αδελφότητας» στην Αίγυπτο. Τότε Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Μπαχρέιν ανακάλεσαν προσωρινά τους πρεσβευτές τους από το Κατάρ. Μάλιστα, το Ριάντ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στήριξαν οικονομικά την ανατροπή τότε αιγυπτιακής κυβέρνησης και της ανάληψης της εξουσίας από τον στρατηγό Σίσι.

δ) Το Κατάρ, μέσω και της «οικονομικής διπλωματίας», επιχειρεί να αναδειχθεί παγκοσμίως ως σημαντικός «παίκτης» στην περιοχή. Αυτό που φαίνεται να εξοργίζει τους γείτονες του είναι πως οι ισχυροί της Ντόχα διατηρούν σχέσεις με κάθε «στρατόπεδο» σύγκρουσης, είτε στη Μέση Ανατολή, είτε στη Λιβύη, είτε στη νότια Ασία, είτε ακόμη και στο Αφγανιστάν. Βέβαια, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως το 2014 το Κατάρ περιέστειλε τη στήριξή του προς τη «Μουσουλμανική Αδελφότητα», λόγω των πιέσεων που δέχθηκε.

ε) «Η επίσκεψη Τραμπ δείχνει ότι Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα απαιτούν την πλήρη υποταγή του Κατάρ. Αν η Ντόχα αντισταθεί, η περιοχή απειλείται με νέα αποσταθεροποίηση με απρόβλεπτες συνέπειες», σχολιάζει στο πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg επικεφαλής του ινστιτούτου CIRS του Πανεπιστημίου Τζόρτζταουν στο Κατάρ, Μεχράν Καμραβά. Τι λέει ο καθηγητής; Πως η κρίση δεν είναι κάτι καινούργιο στον Περσικό Κόλπο, αυτή τη φορά όμως –μετά και την επίσκεψη Τραμπ– είναι πιο εμφανής από ποτέ η διάθεση για πλήρης υποταγή του Κατάρ στις διαθέσεις των μεγαλύτερων δυνάμεων της περιοχής.

Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, σε μήνυμά του στο Twitter, εξέφρασε την πλήρη κάλυψή του στην πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας, υπονοώντας ότι ο ίδιος άναψε το «πράσινο φως» για τις ενέργειες του Ριάντ.

«Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στη Σαουδική Αραβία δήλωσα ότι η συνέχιση της χρηματοδότησης της εξτρεμιστικής ιδεολογίας πρέπει να πάψει. Όλοι οι ηγέτες έδειξαν το Κατάρ», έγραψε ο Τραμπ.