Εγκλήματα «ναί», γενοκτονία «όχι» στη Γιουγκοσλαβία
Ο εμφύλιος σπαραγμός που τη δεκαετία του ’90 έπνιξε στο αίμα και τον θάνατο την πρώην Γιουγκοσλαβία είχε να επιδείξει σειρά αποτρόπαιων εγκλημάτων πολέμου, όχι όμως γενοκτονία. Αυτή είναι η ετυμηγορία του Διεθνούς Διακστηρίου της Χάγης η οποία βγήκε σήμερα το πρωί, προκαλώντας αίσθηση. Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου Peter Tomka αποφάνθηκε πως τα εγκλήματα ναι μεν έχουν διαπραχθεί από τις στρατιωτικές δυνάμεις τόσο της Κροατίας όσο και της Σερβίας, ωστόσο είναι αναπόδεικτη η πρόθεση του ενός ή του άλλου κράτους να διαπράξει γενοκτονία έναντι του αντιπάλου του με «καταστροφή ενός πληθυσμού, εν συνόλω ή εν μέρει».
Σε κάθε περίπτωση και παρά τις εκτεταμένες αγριότητες στις οποίες προέβησαν εκατέρωθεν οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές στην πρώην Γιουγκοσλαβία, κανένα δικαστήριο δεν έχει αποφανθεί ότι οι Κροάτες ή Σέρβοι που ανήκαν στις αντίστοιχες εθνότητες αποτελούν θύματα της γενοκτονίας. Μάλιστα, μία πρόσφατη αθωωτική απόφαση που αφορούσε υπόπτους τέλεσης εγκλημάτων πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία πυροδότησε οργισμένες αντιδράσεις στις δύο χώρες.
Σε ό,τι αφορά τα επιχειρήματα των δύο πλευρών, να πούμε ότι η Κροατία ισχυρίστηκε ότι η καταστροφή που υπέστησαν οι πόλεις της από τους Σέρβους και η απέλαση των Κροατών στην περιοχή της Σλαβονία συνιστούν γενοκτονία. Με τη σειρά της, η Σερβία κατηγόρησε την Κροατία για γενοκτονία κατά τη διάρκεια της απομάκρυνσης των Σέρβων από την περιοχή της Κράινα.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι το δικαστήριο του ΟΗΕ για την πρώην Γιουγκοσλαβία, έχει αποφανθεί προ πολλού ότι στη Βοσνία διαπράχθηκε γενοκτονία, όταν περισσότεροι από 8.000 Βόσνιοι Μουσουλμάνοι, άνδρες και αγόρια, σκοτώθηκαν όταν ο «ασφαλές καταφύγιο» του ΟΗΕ στη Σρεμπρένιτσα έπεσε στα Σερβοβοσνιακές δυνάμεις το 1995. Σε μια άλλη, δε, απόφαση του 2007 η δικαιοσύνη έχει αποφανθεί ότι η Σερβία δεν ήταν υπεύθυνη για γενοκτονία, αλλά ότι είχε παραβιάσει τη σύμβαση κατα των γενοκτονιών, μη αποτρέποντας τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα.
Κλέινοντα υπογραμμίζονται οι δηκλώσεις –πριν την έκδοση τησ απόφασησ- που έχουν γίνει τόσο από το Βελιγράδι όσο και από το Ζάγκρεμπ, ότι δηλαδή οι δύο χώρες θα αποδεχθούν την ετυμηγορία του διακστηρίου για μία υπόθεση που έμενε –μέχρι σήμερα– ανοιχτή εδώ και 15 χρόνια. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του
υπουργού Εξωτερικών της Σερβίας, Ίβιτσα Ντάτσιτς, ο οποίος την Κυριακή στο Βελιγράδι δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου τα εξής: «Αυτό (σ.σ η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου) θα είναι ίσως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα για τις διμερείς σχέσεις μας με την Κροατία. Κατά πάσα πιθανότητα θα είναι το τέλος μιας διαδικασίας που διήρκεσε για 15-20 χρόνια (και) θα θέσει τέλος στην πάλη των δύο πλευρών για να αποδείξει ποιος είναι ο χειρότερος εγκληματίας. Ίσως θα έχουμε την ευκαιρία να εγκαταλείψουμε το παρελθόν πίσω και να στραφούμε προς το μέλλον».