Η «μαύρη» επιχειρηματικότητα

Ένας νέος κίνδυνος απειλεί πλέον το ασφαλιστικό της χώρας. Με τα επίσημα στοιχεία να κάνουν λόγο για μισθούς των €100 και την ανεργία στα ύψη, ο Γιώργος Κατρούγκαλος καλείται πλέον να αντιμετωπίσει και το αδήλωτο επιχειρείν.

Απρόβλεπτες συνέπειες έχει η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και του φορολογικού για την κυβέρνηση και τα έσοδα. Και αυτό πριν το 2017 οπότε θα τεθούν σε ισχύ τα νέα μέτρα που θα επηρεάσουν χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες προς το χειρότερο, καθιστώντας σε πολλές περιπτώσεις ασύμφορη την επιχειρηματικότητα.

Ήδη εκατοντάδες είναι εκείνοι που «έκλεισαν» τα μπλοκάκια τους ώστε να αποφύγουν την υπερφορολόγηση και τις ασφαλιστικές εισφορές προς τον ΟΑΕΕ. Μόνο που την ίδια ώρα δεν φαίνεται να καταθέτουν τα επαγγελματικά τους όπλα αλλά αντιθέτως έχουν βγει στο… αντάρτικο: στη «μαύρη επιχειρηματικότητα»!

Από κομμωτές μέχρι υδραυλικούς ή σύμβουλους, επιλέγουν να κάνουν εκπτώσεις στις αμοιβές τους οι οποίες όμως θα καταβάλλονται «μαύρα» χωρίς δηλαδή τις νόμιμες αποδείξεις έτσι ώστε να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν.

Δημοσιονομική βόμβα
Η υψηλή φορολογία, η προκαταβολή φόρου, οι υψηλές εισφορές προς τον ΟΑΕΕ το τέλος επιτηδεύματος αλλά και δεκάδες άλλες χρεώσεις, πρακτικά καθιστούν μη συμφέρουσα κάθε επαγγελματική δραστηριότητα. Αν στα παραπάνω προστεθούν οι αλλαγές που έρχονται από 1/1/2017 τόσο στις εισφορές προς τον ΟΑΕΕ όσο και στην κατάργηση της απαλλαγής που απολάμβαναν όσοι ήταν παράλληλα και μισθωτοί, τότε εύκολα σχηματίζεται η μεγάλη εικόνα.

Η οποία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη και δημοσιονομικά εκρηκτικότερη, αν συνυπολογιστεί η «μετανάστευση» επαγγελματικών δραστηριοτήτων σε άλλες χώρες (π.χ. Βουλγαρία). Ειδικά στην περίπτωση του ούτως ή άλλως προβληματικού ΟΑΕΕ, η αιμορραγία στις εισφορές αναμένεται να έχει ολέθριες συνέπειες και σίγουρα μη αναστρέψιμες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους από τους 701.148 ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ, οι 538.087 είναι είτε οφειλέτες είτε έχουν κάνει διακοπή και οφείλουν εισφορές στο Ταμείο. Το σύνολο παλιών και νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών φτάνουν τα 12 δισ. ευρώ, ενώ το έλλειμμα χρήσης αναμένεται να σκαρφαλώσει κοντά στο 1 δισ. ευρώ από 495 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν στην αρχή του χρόνου.

Το χειρότερο είναι ότι ακόμη και μετά το νέο ασφαλιστικό το οποίο θα επιβάλλει για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και τα «μπλοκάκια» εισφορά 26,95% για ασφάλιση και υγεία από κάθε πηγή εισοδήματος τα έσοδα του Οργανισμού θα μειωθούν αντί να αυξηθούν. Τούτο διότι ο νέος νόμος μειώνει τις εισφορές στα κατώτερα εισοδηματικά κλιμάκια, άρα τα καθαρά έσοδα του οργανισμού θα είναι λιγότερα αν συνεχίσουν να πληρώσουν οι ίδιοι ασφαλισμένοι.
Σε κάθε περίπτωση γίνεται αντιληπτό πως η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή περνά πλέον σε νέα εποχή και όχι με ευθύνη μόνο των ελευθέρων επαγγελματιών οι οποίοι διαπιστώνουν πως επί της ουσίας καλούνται να χρηματοδοτήσουν (άγνωστο πώς) την επαγγελματική τους δραστηριότητα.

Στο 40% το αδήλωτο επιχειρείν
Τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα συγκλονίζουν: μόνο στον κλάδο των κομμωτών εκτιμάται πως το 40% είναι αδήλωτη επιχειρηματικότητα. Δηλαδή τέσσερις στους δέκα κομμωτές εργάζονται παράνομα. Φροντιστήρια κλείνουν και οι καθηγητές συνεχίζουν να παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα στους μαθητές τους είτε χρησιμοποιώντας το σπίτι τους είτε στο σπίτι των παιδιών χωρίς βέβαια να κόβουν απόδειξη παροχής υπηρεσιών.
Μεσίτες μετά την καθίζηση που έχει υποστεί ο κλάδος της οικοδομής αναγκάστηκαν να κλείσουν τα γραφεία τους. Ωστόσο εξακολουθούν να εργάζονται από το σπίτι τους και πολλοί μάλιστα συνεχίζουν να βάζουν στις αγγελίες πώλησης ή ενοικίασης ακινήτων είτε σε εφημερίδες είτε σε σχετικές ιστοσελίδες το τηλέφωνό τους.
Το ένα μετά το άλλο κλείνουν τα ραντεβού τους και οι μανικιουρίστες οι οποίες φροντίζουν κατ΄οίκον τις πελάτισσές ή τους πελάτες τους εισπράττοντας συνήθως από 10 έως 30 ευρώ σε κάθε επίσκεψη. Πάντα χωρίς απόδειξη.
Οι εκτιμήσεις θέλουν την παραοικονομία να αγγίζει το 35-40% του ΑΕΠ και το φαινόμενο της αδήλωτης επιχειρηματικής δράσης παρουσιάζει ανησυχητική αύξηση λόγω του υψηλού κόστους εισφορών στα ταμεία ασφάλισης και στην εφορία.

Το σχέδιο της ΓΓΔΕ

Σε μια απέλπιδα προσπάθεια η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων έχει εκπονήσει σχέδιο για τους ελέγχους στους ελεύθερους επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, ηλεκτρολόγοι, λογιστές, μηχανικοί, υδραυλικοί κλπ) οι οποίοι θα γίνονται ανάλογα με τον βαθμό «επικινδυνότητας» του εκάστοτε κλάδου, όπως αυτός προκύπτει από την «ανάλυση κινδύνου» (risk analysis).

Σύμφωνα με το σχέδιο οι ελεγκτές θα ψάχνουν ακόμη και τα εισοδήματα και την περιουσιακή κατάσταση γονιών, παιδιών και αδελφών για να εντοπιστούν περιπτώσεις φορολογούμενων που εργάζονται παράνομα και αποκτούν περιουσιακά στοιχεία.

Οι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται με διαφορετική μέθοδο, ανάλογα με την κατηγορία του επαγγέλματος ή ανά ομάδα των κλάδων. Γενικός κανόνας είναι ότι πρώτοι θα ελεγχθούν όσοι κατά το παρελθόν υπέπεσαν σε παραπτώματα.

Με την διαφορά πως το σχέδιο αυτό δεν βρίσκει εφαρμογή στην περίπτωση της… μαύρης επιχειρηματικότητας καθώς οι έλεγχοι δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε σπίτια, πολύ περισσότερα σε σπίτια τρίτων, πχ μιας οικογένειας όπου ένας καθηγητής παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα.