Η «ξεχασμένη» μητέρα της Μητέρας του Θεανθρώπου

Οι μέρες μετρούν αντίστροφα για τους εορτασμούς ανά την Ελλάδα της Κοίμησης της Θεοτόκου που αναμένεται να είναι και φέτος λαμπροί. Το επονομαζόμενο «Πάσχα του καλοκαιριού» είναι εδώ κι όπως κάθε χρόνο περιμένει τους πιστούς της Χριστιανοσύνης να γονατίζουν μπροστά στις εικόνες της Παναγίας και να προσευχηθούν για την ευλογία Αυτής που γέννησε τον Θεάνθρωπο. Το πρόσωπο που, ωστόσο, πολλοί ξεχνάμε τέτοια μέρα είναι η μητέρα που έφερε στον κόσμο τη Μητέρα όλων: την Αγία Άννα!

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Η Αγία Άννα θεωρείται προστάτιδα των άτεκνων ζευγαριών εξαιτίας του γεγονότος ότι κατάφερε να αποκτήσει την Παρθένο Μαρία σε μεγάλη ηλικία κι αφού είχαν μεσολαβήσει πολλά χρόνια ατεκνίας. Κόρη ενός ιερέα ονόματι Ματθάν που ιεράτευε την εποχή της βασιλείας της Κλεοπάτρας και κατοικούσε στην Ιερουσαλήμ, η καταγόμενη από τη φυλή του Λευί, Άννα, είχε δύο αδελφές, τη Μαρία και τη Σοβή.

Σύμφωνα με την παράδοση, η μεν Μαρία παντρεύτηκε στη Βηθλεέμ και γέννησε εκεί μία κόρη, τη Σαλώμη (σ.σ. έγινε μαία), ενώ η Σοβή παντρεύτηκε κι αυτή στη Bηθλεέμ και απέκτησε την Ελισάβετ που αργότερα τεκνοποίησε τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Τέλος, η Άννα νυμφεύθηκε τον Ιωακείμ από τη Γαλιλαία και αξιώθηκε να γίνει η μητέρα ενός μοναδικού παιδιού: της Παρθένου Μαρίας που έμελε να γίνει η άμωμη μητέρα του Ιησού Χριστού.

Αφού η Αγία Άννα απογαλάκτισε τη Θεοτόκο και την αφιέρωσε στο Θεό, αυτή πέρασε την υπόλοιπη ζωή της με νηστείες, προσευχές και ελεημοσύνες προς τους φτωχούς. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις γραφές η επιθυμία της Άννας και του Ιωακείμ να κάνουν παιδί δεν είχε αφετηρία την ικανοποίηση ενός «εγωιστικού» συναισθηματικού γονεϊκού φίλτρου, αλλά κάτι ανώτερο. Σε εκείνες τις προχριστιανικές εποχές η τεκνοποίηση αποτελούσε ένα είδος ηθικούς καθήκοντος προς τον Θεό. Κι όπως ομολογείται από τις όποιες διασωθείσες πηγές το μετέπειτα αγιοποιημένο ζευγάρι πέρασαν τον βίο τους παρακαλώντας μέσω των δεήσεών τους να ευαρεστήσουν τον Θεό.

Αγνοί και ελεήμονες, η Άννα και ο Ιωακείμ λέγεται ότι άνοιγαν το σπιτικό τους για κάθε κατατρεγμένο και πένητα, μη έχοντας κανενός είδους σαρκικό ή κοσμικό φρόνημα.

Την τιμούν και οι μουσουλμάνοι
Από διάφορους Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και μέσω αρχαίων εκκλησιαστικών ύμνων που σώζονται προκύπτει το συμπέρασμα ότι στη μητέρα της Θεοτόκου, Αγία Άννα, αποδίδονταν τιμές από αρχαιοτάτων χρόνων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον 5ο αιώνα μ.Χ. η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου, Ευδοξία, ανήγειρε ναό προς τιμήν της στα Ιεροσόλυμα τόπο που κατά την παράδοση ήρθε στη ζωή η μετέπειτα θεομήτωρ. Ναό προς τιμήν της Αγίας Άννας ανήγειρε επίσης ο Ιουστινιανός στην Κωνσταντινούπολη το έτος 550 μ.Χ..

Σήμερα, ιερά λείψανα της Αγίας Άννας βρίσκονται στο Άγιο Όρος (μέρος του αριστερού χεριού στη Μονή Σταυρονικήτα, τμήμα του αριστερού ποδιού της στην ομώνυμη σκήτη του αγίου Όρους και μέρος του δεξιού ποδιού της αγίας στη Μονή Κουτλουμουσίου). Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου της αγίας βρίσκονται στην ομώνυμη Μονή Λυγαριάς Λαμίας και στη Μονή Αγ. Ιωάννου Θεολόγου Σουρωτής. Μέρος της σαρκός της αγίας βρίσκεται στη συλλογή της Ρωμαιοκαθολικής Διεθνούς Σταυροφορίας Αγίων Λειψάνων. Ένας καρπός της αγίας βρίσκεται στο ρωμαιοκαθολικό Ναό του Αγίου Παύλου «εκτός των Τειχών» Ρώμης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αγία Άννα (Hannah στα αραβικά) τιμάται και από τη μουσουλμανική θρησκεία. Στο Κοράνι, η Άννα αναφέρεται ως σεβάσμια και πνευματική γυναίκα, μητέρα της Παναγίας.

Θυμίζεται, κλείνοντας, ότι κατά τη διάρκεια του εορταστικού κύκλου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την Αγία Άννα τρεις φορές: στις 9 Δεκεμβρίου (Σύλληψη της Θεοτόκου), στις 25 Ιουλίου (Κοίμηση) και στις 9 Σεπτεμβρίου μαζί με τον σύζυγό της Ιωακείμ. Η Καθολική Εκκλησία τιμά την Αγία Άννα στις 26 Ιουλίου.