Κύριος ήρθε, κύριος φεύγει…

ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΑΛΛΑΣ:

Στις 6 Ιουλίου ο Μιχάλης Σάλλας μιλούσε για τα 100ά γενέθλια του επιχειρηματικού «τέκνου», της Τράπεζας Πειραιώς. Και δεν έλεγε ψέματα όταν έστελνε το μήνυμα ότι «είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε στις νέες ανάγκες της οικονομίας». Έστω κι αν δεν θα είναι ο ίδιος παρών σε αυτήν τη νέα εποχή, όλοι του αναγνωρίζουν ότι «διαπαιδαγώγησε» και «μεγέθυνε» το… παιδί του ούτως ώστε να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις προκλήσεις!

Τα γενέθλια της… αιωνόβιας πλέον Τράπεζας Πειραιώς τοποθετούνται στο μακρινό 1916, όταν με το γαλλικό «πατρώνυμο» Banque du Piree ξεκίνησε ως ένα μικρό τραπεζικό ίδρυμα, με σχετικά περιορισμένους στόχους και δραστηριότητες, για να γίνει αυτό που είναι σήμερα: μία τράπεζα μεγάλη για την εγχώρια αγορά, αλλά εξίσου ισχυρή και σημαντική για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Ο… δράστης αυτού του επιχειρηματικού άθλου δεν είναι άλλος από τον Μιχάλη Σάλλα, που το 1991, ως επικεφαλής μιας ομάδας Ελλήνων επιχειρηματιών με τους οποίους μοιράστηκε το ίδιο όραμα, πάρθηκε η πρωτοβουλία της δημιουργίας της «σύγχρονης» –λόγω και έργω– Τράπεζας Πειραιώς.

Για όσους δεν το θυμούνται, μιλάμε για την εποχή όπου τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καλούνταν να προσαρμοστούν στο κανονιστικό πλαίσιο που έθετε η Τραπεζική Οδηγία της Ε.Ε., η οποία απελευθέρωνε την αγορά και περιόριζε τον κρατικό ρόλο στο τραπεζικό σύστημα. Μιλάμε επίσης για εποχή δραχμής και πληθωρισμού που ξεπερνούσε το 20%, και με την ελληνική τραπεζική πίτα να μοιράζονται η Εθνική και η Εμπορική.

Το στοίχημα του να μπει κάποιος σφήνα στα μεγαθήρια έμοιαζε χαμένο από χέρι. Κόντρα στις προβλέψεις, μία ομάδα επιχειρηματιών που αποτελείτο από τον Παναγιώτη Ηλιάδη (Shelman), την οικογένεια Φουρλή (ΙΚΕΑ, Intersport), τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο (πρώην ΔΕΛΤΑ), τον Θεόδωρο Βασιλάκη (Aegean Airlines), τον Κ. Αγγελόπουλο κ.ά., με επικεφαλής τον Μιχάλη Σάλλα υποβάλλουν πρόταση εξαγοράς της Πειραιώς, έχοντας στο μυαλό τους έναν βασικό σχεδιασμό:
Έναντι χαμηλού τιμήματος θα αποκτούσαν την άδεια μιας μικρής τράπεζας με λίγα υποκαταστήματα και θα τη μεγάλωναν «εκ των έσω». Δηλαδή, οι πρώτοι μεγάλοι πελάτες του «μαγαζιού» θα ήταν οι ίδιοι οι μέτοχοί του με τις επώνυμες επιχειρήσεις τους, μεταφέροντας στην τράπεζα τις χρηματοπιστωτικές εργασίες των βασικών μετόχων της.

Σπάνιο προσόν…

Έχοντας πλούσιο βιογραφικό, ο Μ. Σάλλας εκλέγεται επικεφαλής της τράπεζας συνδυάζοντας το σπάνιο για την Ελλάδα προσόν, να είναι πανεπιστημιακός καθηγητής αλλά συνάμα να ξέρει και τα κατατόπια της ελεύθερης αγοράς.

Γεννημένος στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1950, ο Μ. Σάλλας σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έλαβε το διδακτορικό δίπλωμά του από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Στη συνέχεια, εργάσθηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Διεθνούς Συγκριτικής Στατιστικής του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Από το 1983 έως το 1997 ήταν καθηγητής της Οικονομετρίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Από το 1984 έως το 1991 είχε ενεργό ρόλο στις διαδικασίες απελευθέρωσης, εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της ελληνικής αγοράς και ειδικότερα του χρηματοπιστωτικού τομέα, από διάφορες θέσεις. Διετέλεσε γενικός γραμματέας του υπουργείου Εμπορίου, διοικητής της ΕΤΒΑ, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και πρόεδρος της πρώτης Επιτροπής Εκσυγχρονισμού του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος, καθώς και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών τα έτη 1987-1988 και 1998-2007.

Πρωταθλητής των εξαγορών

Με βάση όλα τα παραπάνω δεν ξενίζει το παρατσούκλι «στρατηγός» που έχουν αποδώσει στον Μ. Σάλλα ακόμη και οι ανταγωνιστές του, εξαίροντας τη διορατικότητά του και το ταλέντο του στο επιχειρείν. Του λόγου το αληθές αποδεικνύει άλλωστε και το γεγονός ότι από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά η Τράπεζα Πειραιώς αναδείχτηκε σε «πρωταθλήτρια των εξαγορών», ενσωματώνοντας-απορροφώντας γνωστά ονόματα του τραπεζικού κλάδου που δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα, όπως η Chase Manhattan (1998) και Crédit Lyonnais (1998), η Τράπεζα Μακεδονίας-Θράκης (37%, 1998), η Τράπεζα Χίου (35%, 1999), η ΕΤΒΑ (2002-2003), το υγιές τμήμα της ΑΤΕbank (2012), η Millennium Bank Ελλάδας (2013), οι εν Ελλάδι δραστηριότητες της Tράπεζας Κύπρου, Cyprus Popular Bank και Ελληνικής Tράπεζας (2013), η Γενική Τράπεζα (2014) και η Πανελλήνια Τράπεζα (2015).

Κι επειδή η τύχη βοηθά τους ικανούς, ακόμη και οι αποτυχίες του Μ. Σάλλα με κάποιον τρόπο τού βγήκαν σε καλό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διεκδίκηση στα τέλη του 1999 της εξαγοράς της Ιονικής Τράπεζας, έχοντας απέναντι ως μοναδικό συνδιεκδικητή τον Γιάννη Κωστόπουλο της Alpha Bank. Η Alpha Bank κερδίζει τη μάχη στο νήμα, αλλά ο Μ. Σάλλας φαίνεται ότι μάλλον τη γλίτωσε καθώς εκ των υστέρων η επικράτηση της τράπεζας του Γ. Κωστόπουλου αποδείχτηκε «πύρρειος». Ο λόγος; Οι επισφάλειες της μεγάλης τότε Ιονικής ήταν μεγάλες κι αυτές με αποτέλεσμα να οδηγήσουν σε χρηματιστηριακή κατρακύλα και να φορτώσουν στην Alpha Bank μια σημαντική «τρύπα».

The show must go on…

Για το τι μεσολάβησε από τα χρόνια της σκληρής δουλειάς και της επιχειρηματικής δόξας στην ανακοίνωση του Μ. Σάλλα την περασμένη Τρίτη ότι αποχαιρετά την Τράπεζα Πειραιώς, παραδίδοντας τη σκυτάλη στη νέα γενιά στελεχών της τράπεζας, λέγονται πολλά (βλ. ρεπορτάζ δίπλα) και θα ειπωθούν ακόμη περισσότερα.

Το τι πραγματικά έγινε θα το μάθουμε στη ολότητά του εν καιρώ. Όπως και να έχει, όμως, αυτό που δεν πρόκειται να αλλάξει είναι η πανθομολογούμενη παραδοχή ότι ο Μ. Σάλλας έχει αφήσει το αποτύπωμά του στην Τράπεζα Πειραιώς όσο κανείς άλλος ιδρυτής επιχείρησης. Και επειδή στα «αντίο» οι στρατηγοί δεν κλαίνε, ο Έλληνας τραπεζίτης –επίτιμος πρόεδρος πλέον της τράπεζας– είπε με δικά του λόγια αυτό που τραγουδούσε ο χαρισματικός τραγουδιστής των Queen, Φρέντι Μέρκιουρι: the show must go on…

Κεραυνός, αλλά όχι… εν αιθρία!

Σαν κεραυνός –αλλά απ’ ό,τι φαίνεται όχι εν αιθρία– έσκασε το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης η είδηση της παραίτησης του Μιχάλη Σάλλα από το τιμόνι της Τράπεζας Πειραιώς.

Την απόφασή του να μη συμμετέχει στο νέο διοικητικό σχήμα της τράπεζας ανακοίνωσε ο ίδιος ο Μ. Σάλλας, απευθυνόμενος στα μέλη του Δ.Σ. που συνεδρίασε πριν από μερικές ημέρες. Συγκεκριμένα, ο ιδρυτής της «σύγχρονης» Πειραιώς και επικεφαλής της επί 25 χρόνια απέδωσε την παραίτηση σε δική του πρωτοβουλία, λέγοντας ότι παρά τη θετική αξιολόγηση από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είχε καταλήξει σε ορισμένες αποφάσεις, τουτέστιν στην παραίτησή του.

«Συμπλήρωσα έναν κύκλο 25 χρόνων ως Πρόεδρος της Τράπεζας και 30 χρόνια στη δημιουργία και διοίκηση τραπεζικών και άλλων χρηματοοικονομικών εταιρειών», εξήγησε ο Μ. Σάλλας και συνέχισε λέγοντας: 

«Στα 25 αυτά χρόνια της Τράπεζας Πειραιώς πραγματοποιήθηκε ένα εξαιρετικό έργο. Ξεκινώντας τον Δεκέμβριο του 1991 με 200 άτομα προσωπικό και μερίδιο μόλις 0,1% της ελληνικής τραπεζικής αγοράς, δημιουργήσαμε μια σημαντική σε μέγεθος Τράπεζα με πάνω από 20.000 προσωπικό και μερίδιο αγοράς κοντά στο 30%.

»Είχαμε καθοριστικό ρόλο στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, αναπτύξαμε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, στηρίξαμε την επιχειρηματική κοινότητα και συμβάλαμε στην οικονομική πρόοδο. Η ηλεκτρονική τραπεζική, το green banking, η συμβολαιακή γεωργία είναι μόνο κάποια απ’ αυτά.

»Ωστόσο, είναι προφανές ότι μετά και την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση διαμορφώνεται για το τραπεζικό σύστημα, ασφαλώς και για την Τράπεζα Πειραιώς, ένα νέο εταιρικό και οικονομικό περιβάλλον. Στο νέο αυτό περιβάλλον χρειάζεται η εμπειρία των παλαιών στελεχών, αλλά κυρίως οι δυνάμεις των νέων ανθρώπων, των νέων managers, οι οποίοι θα επωμισθούν το βάρος να οδηγήσουν την Τράπεζα στη νέα εποχή».

Όπως αποκάλυψε ο ίδιος ο Μ. Σάλλας στάθμισε τα νέα δεδομένα, και μάλιστα όπως είπε ήδη από τις αρχές του τρέχοντος έτους είχε ενημερώσει τους αρμόδιους θεσμούς ότι πρόθεσή του ήταν να μη συμμετάσχει στο νέο οργανωτικό σχήμα του Ομίλου. Εξήγησε επιπρόσθετα ότι αυτή του την απόφαση αποχώρησης δεν μπορούσε να την κάνει πράξη νωρίτερα, καθώς, όπως είπε, το Δ.Σ. της Τράπεζας Πειραιώς ήταν υπό αξιολόγηση και επιλογή των international experts.

«Σήμερα (σ.σ. στις 20/7) μετά και την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του HFSF και της επιλογής του μεγαλύτερου μέρους των μελών του Δ.Σ., αποφάσισα να πραγματοποιήσω την απόφασή μου και να αποχωρήσω από το Δ.Σ. της Τράπεζας», κατέληξε ο ιδρυτής της Πειραιώς.

Το παρασκήνιο…

Όπως αναφέραμε στον πρόλογο –κι όπως ο ίδιος ο Μιχάλης Σάλλας είπε στην ομιλία του προς τους μετόχους ότι είχε ενημερώσει αρμοδίως τόσο το ΤΧΣ όσο και την Τράπεζα της Ελλάδος για τις προθέσεις του–, η απόφαση παραίτησης μπορεί να ξένισε τους πολλούς, αλλά όχι τους λίγους και καλά ενημερωμένους παροικούντες την τραπεζική Ιερουσαλήμ.

Αυτοί οι λίγοι σημειώνουν ότι οι διοικητικές αλλαγές στην Πειραιώς είναι εν πολλοίς απόρροια της πρόσφατης «ντιρεκτίβας» του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού – SSM, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να αντικατασταθούν υποχρεωτικά εκτελεστικά μέλη που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της διεθνούς εμπειρίας ή της μη δραστηριοποίησης σε ελληνική τράπεζα τα τελευταία 10 χρόνια.

Όσο για τις φήμες ότι το «αντίο» Σάλλα σχετίζεται με φημολογούμενη κόντρα του Αμερικανού επενδυτή (και κάτοχο του 10% των μετοχών της Πειραιώς) Τζον Πόλσον με τον Έλληνα τραπεζίτη, κάποιοι τις εντάσσουν σε διάφορα σενάρια συνωμοσίας. Πάντως, ουδείς μπορεί να αποκλείσει με σιγουριά το παραμικρό καθώς έχει γραφτεί πολλάκις στον ελληνικό έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο ότι ο Αμερικανός επενδυτής αναζητούσε την ευκαιρία να καταφέρει να θέσει υπό τον έλεγχό του την ελληνική τράπεζα και να διαχειριστεί το χαρτοφυλάκιό της.

…και η επόμενη ημέρα

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Δ.Σ. της τράπεζας αναγνώρισε τη συμβολή του Μ. Σάλλα στην ανάπτυξη του Ομίλου, καθώς με την πολυετή εμπειρία και τη γνώση του πλοήγησε την τράπεζα τα τελευταία 8 χρόνια της κρίσης σε ασφαλή νερά, προστατεύοντας τα συμφέροντα των καταθετών, των πελατών και της οικονομίας. Υπό αυτό το πρίσμα στον Μ. Σάλλα αποφασίστηκε ομόφωνα να του απονεμηθεί ο τίτλος του Επιτίμου Προέδρου του Ομίλου Πειραιώς. Ανεξαρτήτως του πώς θα τρέξουν από ’δώ και πέρα οι εξελίξεις μέχρι την ανάδειξη νέου προέδρου, προσωρινή πρόεδρος του Δ.Σ. της Τράπεζας Πειραιώς εξελέγη η καθηγήτρια Χαρίκλεια Απαλαγάκη, η οποία μέχρι σήμερα ήταν νομικός σύμβουλος της τράπεζας. Όπως είναι αναμενόμενο, από το μεσημέρι της Τετάρτης η ονοματολογία για τον αντικαταστάτη του Μ. Σάλλα στο τιμόνι της Πειραιώς (σ.σ. βρίσκεται σε εκκρεμότητα και η αντικατάσταση του Σταύρου Λεκκάκου) δίνει και παίρνει, αλλά μάλλον λίγη σημασία έχουν τα ονόματα, μιας και όπως βγαίνει προς τα έξω η στρατηγική της τράπεζας παραμένει απαράλλακτη: έχει ήδη επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η Πειραιώς εκτιμάται ότι βρίσκεται στις ράγες που στο τέλος του τρέχοντος οικονομικού έτους θα την οδηγήσουν στην κερδοφορία.

 

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα