ΜΚΟ: Το αγαπημένο και επικίνδυνο «παιχνίδι» του Γ. Παπανδρέου

Το όνομα του Γιώργου Παπανδρέου είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις διαβόητες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). Από την πρώτη θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών, από τον Φεβρουάριο του 1999 έως τον Φεβρουάριο του 2004, είχε φροντίσει να τις «πλασάρει» στη δημόσια σφαίρα σαν μια σύγχρονη μορφή της κοινωνίας των πολιτών, που θα ερχόταν να εξανθρωπίσει το «παγκόσμιο χωριό».

Γι’ αυτό και δεν δίστασε να τις ενισχύσει με πακτωλό χρημάτων, πολλές φορές με διαδικασίες που μόνο διαφανείς δεν ήταν. Θεωρείται, άλλωστε, κοινό μυστικό στους διαδρόμους τού υπουργείου Εξωτερικών ότι πολλά από τα κρυφά κονδύλιά του διατέθηκαν στη χρηματοδότηση αμφιβόλου αποτελεσματικότητας ΜΚΟ, οι οποίες ήταν στην ουσία οργανώσεις-«σφραγίδες».

Του Γιάννη Συμεωνίδη

O ίδιος ο Γιώργος Παπανδρέου ισχυρίζεται πως την περίοδο της πρώτης θητείας του ως υπουργός Εξωτερικών τέθηκε τέλος σε ένα καθεστώς που αξιολογούσε τις ΜΚΟ χωρίς καθορισμένα κριτήρια και ανοιχτές διαδικασίες και προώθησε συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο το οποίο διέπει έκτοτε ό,τι τις αφορά. Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός αναγκάστηκε, για μια ακόμα φορά, να απολογηθεί για πολιτικά του πεπραγμένα.

Αυτήν τη φορά αφορμή στάθηκε η προφυλάκιση του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Τζεβελέκου, προέδρου ΜΚΟ που επισήμως ασχολείτο με την αποναρκοθέτηση σε τρίτες χώρες και η οποία είχε λάβει 9 εκατ. ευρώ από το υπουργείο Εξωτερικών το διάστημα που ήταν επικεφαλής του ο κ. Παπανδρέου. Με βάση, όμως, τη δικογραφία που έχει σχηματιστεί, ο κ. Τζεβελέκος και η σύζυγός του κατηγορούνται πως «επένδυσαν» αυτά τα εκατομμύρια για τον προσωπικό τους πλουτισμό. Για την ίδια υπόθεση, μάλιστα, εμπλέκονται έξι ακόμα πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ο Άλεξ Ρόντος, διαχρονικός στενός συνεργάτης τού κ. Παπανδρέου. Σύμφωνα, πάντως, με πληροφόρηση της «Α», ο κ. Τζεβελέκος δεν είναι παρά η «μαρίδα» στη συγκεκριμένη ιστορία, πίσω από την οποία κρύβεται επιχειρηματίας-«καρχαρίας»…

Αλματώδης αύξηση κονδυλίων

Ως ΜΚΟ ορίζονται, από το άρθρο 10 του Ν. 2731/1999, τα μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου τα οποία έχουν ως αντικείμενο, κυρίως, την παροχή επείγουσας ανθρωπιστικής, επισιτιστικής κι αναπτυξιακής βοήθειας προς τους πληθυσμούς αναπτυσσόμενων χωρών, προκειμένου να συντελούν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη αυτών των κρατών. Σύμφωνα με πληροφορίες τής «Α», το 2010, επί πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου, τα μυστικά κονδύλια ανέρχονταν σε ένα ποσό γύρω στα 18.000.000 ευρώ, το οποίο αυξήθηκε στα 34.000.000 το 2011, με στοιχεία τού Γενικού Λογιστηρίου τού Κράτους να τα ανεβάζουν ακόμα και στα 64.000.000 ευρώ! Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, το κονδύλι για τις λειτουργικές ανάγκες των πρεσβειών, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό δεν καλύπτονται πλέον, δεν ξεπερνούσε τα 36.000.000 ευρώ για το 2011…

Η ελληνική αναπτυξιακή και ανθρωπιστική βοήθεια σε ΜΚΟ ήταν 1.435.563.039 δραχμές (4.212.951 ευρώ) το 1999, 2.374.594.700 δραχμές (6.968.730 ευρώ) το 2000 και 2.418.307.882 δραχμές (7.097.015 ευρώ) το 2001, χρονιές που ΥΠΕΞ ήταν ο κ. Παπανδρέου. Όπως εξάλλου μας εξηγούν διπλωματικοί κύκλοι, σε όλα τα ανεπτυγμένα κράτη τού κόσμου τα ΥΠΕΞ τους διαχειρίζονται μυστικά κονδύλια. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα όπου δεν υπάρχει καμιάς μορφής έλεγχος γι’ αυτά. Οι ίδιες πηγές είχαν προτείνει στον κ. Παπανδρέου, όταν εκείνος ήταν πρωθυπουργός, ο έλεγχος να γίνεται είτε από τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Βουλής, ο οποίος έτσι κι αλλιώς είναι πάντοτε επιλογή τού κυβερνώντος κόμματος, είτε από ανώτατους δικαστικούς. Ωστόσο, ο Γιώργος δεν τους απάντησε ποτέ…

 Ο μυστηριώδης Ρόντος

Με το Προεδρικό Διάταγμα 224 (ΦΕΚ 193/6.9.2000), όταν ΥΠΕΞ ήταν ο Γ. Παπανδρέου, τέθηκε σε λειτουργία η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) του υπουργείου Εξωτερικών, επισήμως για να μπορέσει η Ελλάδα να ανταποκριθεί στον ρόλο τού διεθνούς δωρητού. Αυτό σήμαινε, μεταξύ άλλων, εποπτεία, συντονισμό και προώθηση δράσεων και προγραμμάτων επείγουσας-ανθρωπιστικής, επισιτιστικής ή άλλης μορφής-βοήθειας, καθώς και προγραμμάτων βοήθειας αναδιάρθρωσης και αποκατάστασης των αναπτυσσόμενων και υπό μετάβαση χωρών, που προωθούνταν κυρίως μέσω ΜΚΟ.

Γενικός διευθυντής τής ΥΔΑΣ διορίστηκε ο Άλεξ Ρόντος, ο πολυπράγμων σύμβουλος του Γιώργου, ο οποίος παρουσιαζόταν ως βαθύς γνώστης τού αντικειμένου και με διεθνή σταδιοδρομία στον χώρο αυτό. Η ΥΔΑΣ, κατά τον εμπνευστή της Γιώργο Παπανδρέου, θα αποτελούσε δυναμικό εργαλείο για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής, ιδιαιτέρως σε περιοχές όπως τα Βαλκάνια όπου η Ελλάδα φιλοδοξούσε να παίξει ένα ρόλο-κλειδί. Ήταν, άλλωστε, πεποίθηση του Γιώργου ότι οι δυναμικοί φορείς τής κοινωνίας των πολιτών μπορούσαν να συνεισφέρουν στον εκδημοκρατισμό, στην ειρήνη και στη σταθερότητα. Το 2002, μάλιστα, το ΥΠΕΞ πέτυχε να ενσωματωθεί στην ΥΔΑΣ και η αντίστοιχη Διεύθυνση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας (Διεύθυνση Αναπτυξιακής Συνεργασίας, Ειδικών Χρηματοδοτήσεων και Προγραμμάτων)…

Ο Γιώργος καλούσε συχνά τον κ. Ρόντο σε συσκέψεις με υπηρεσιακούς παράγοντες στο υπουργείο Εξωτερικών από την εποχή που ήταν ακόμα αναπληρωτής υπουργός. Ήταν η ίδια περίοδος κατά την οποία ο τότε πολιτικός προϊστάμενος του κ. Παπανδρέου, Θόδωρος Πάγκαλος, ισχυριζόταν πως στους διαδρόμους τού υπουργείου μιλούν αγγλικά. Πολλοί, μάλιστα, συγκρίνουν τη… γριφώδη εμπιστοσύνη που έδειχνε και δείχνει ο κ. Παπανδρέου στον Ελληνοαμερικανό μυστικοσύμβουλό του με αυτήν που έτρεφε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης για τον στρατηγό Νίκο Γρυλλάκη!

Αξέχαστη, εξάλλου, έχει μείνει σε όσους συμμετείχαν στις συσκέψεις τής εποχής η φράση «in english, please» με την οποία διέκοπτε τις συσκέψεις ο κ. Ρόντος κάθε φορά που κάποιος «τολμούσε» να μιλήσει ελληνικά. Διπλωματικοί κύκλοι τον αποκάλεσαν, σε συνομιλίες τους με την «Α», πολύ δραστήριο και πολύ ικανό άνθρωπο, αλλά και πολύ δύσκολο να αποκρυπτογραφήσει κανείς. Ωστόσο, πιο ανατριχιαστική ήταν η περιγραφή των προτεραιοτήτων του, που μας έκανε ανώτερος διπλωμάτης: «Ως πρώτη προτεραιότητα θέτει το προσωπικό του συμφέρον, ακολουθεί το αμερικανικό, έπεται αυτό του Γιώργου Παπανδρέου κι ό, τι περισσεύει είναι για την Ελλάδα».

Γεννηθείς στην Τανζανία το 1954, ο κ. Ρόντος μεγάλωσε στην Αφρική. Σπούδασε Ιστορία στην Οξφόρδη, κάτι που προδίδει και η βρετανική προφορά του. Έκανε ρεπορτάζ στην Αφρική, εργαζόμενος σε περιοδικά κι εφημερίδες. Σταδιακώς, όμως, ανακάλυψε τον κόσμο των ΜΚΟ. Εργάστηκε, μεταξύ άλλων, στην Αιθιοπία, στην Αίγυπτο, στο Μαρόκο και στον Λίβανο, αλλά κι ως σύμβουλος στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Σημείο καμπής στην καριέρα του ήταν το 1992. Τότε ο Αρχιεπίσκοπος Βορείου Αμερικής, Ιάκωβος, τον επέλεξε για να ιδρύσει την πρώτη ανθρωπιστική ΜΚΟ της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με την ονομασία «Ιnternational Οrthodox Christian Charity» (ΙΟCC). Από τη νέα του θέση ο κ. Ρόντος άρχισε να έρχεται σε επαφή με την ελληνική Ομογένεια και το ελληνοαμερικανικό λόμπι. Ήταν από το ίδιο πόστο που πρωτοήρθε σε επαφή με τον κ. Παπανδρέου, το 1996-1997.

Οι βάσεις τού ισχυρού δεσμού φιλίας κι εμπιστοσύνης που τους ένωσε, μπήκαν όταν ο κ. Ρόντος ήρθε στην Αθήνα μαζί με τον τότε πρόεδρο του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ) Άντριου Άθενς για να πείσουν την ελληνική κυβέρνηση να ενισχύσει οικονομικώς τους Έλληνες ομογενείς τής Μαύρης Θάλασσας. Το 1999 ο κ. Παπανδρέου ανέλαβε το πηδάλιο του υπουργείου Εξωτερικών διαδεχόμενος τον κ. Θ. Πάγκαλο. Ο σημερινός πρωθυπουργός εστράφη στον κ. Ρόντο και του ανέθεσε να στήσει εξαρχής την Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ). Σύμφωνα με τις μαρτυρίες ανθρώπων που γνωρίζουν τα πράγματα εκ των έσω, «ήταν πανίσχυρη και είχε στη διάθεσή της πολλά χρήματα, ακόμα κι από τα μυστικά κονδύλια του υπουργείου».

Ο κ. Ρόντος σταδιακώς άρχισε να αναλαμβάνει ειδικές κι «επικίνδυνες» αποστολές. Μια από τις περιοχές που γνώριζε αρκετά καλά ήταν η Γιουγκοσλαβία, λόγω παλαιότερης αποστολής εκεί της ΙΟCC το 1992. Επιστρέφοντας στο Βελιγράδι το 1998, ξεκίνησε να έρχεται σε επαφή με ηγέτες τής αντιπολίτευσης στον τότε πανίσχυρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες εκείνης της περιόδου, το «στρατηγείο» του βρισκόταν στο ξενοδοχείο Ηyatt της σερβικής πρωτεύουσας. Παρά, μάλιστα, τις αντιρρήσεις που είχαν αρχίσει να διατυπώνονται από Έλληνες διπλωμάτες, καθώς ο κ. Ρόντος είχε απευθείας δίαυλο επικοινωνίας με τον κ. Παπανδρέου, αποφασίστηκε η προσεκτική αναθεώρηση της ελληνικής πολιτικής με το βλέμμα στη μετά Μιλόσεβιτς εποχή. Ήταν σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, που το 2000 διοργανώθηκε στο Καβούρι συνάντηση των ηγετών τής σερβικής αντιπολίτευσης.

Ο κ. Ρόντος έμεινε στο υπουργείο Εξωτερικών έως και τις εκλογές τού 2004. Μετά την ήττα τού κ. Παπανδρέου παραιτήθηκε, αλλά οι σχέσεις τους παρέμειναν στενές. Ο κ. Ρόντος συνέχισε να εμφανίζεται στα Συμπόσια της Σύμης που διοργανώνει κάθε καλοκαίρι ο Γιώργος, ενώ εργάζεται ακόμη και σήμερα ως σύμβουλος κυβερνήσεων κι άλλων φορέων. Βρέθηκε, μάλιστα, στο πλευρό τού πρώην προέδρου τής Γεωργίας, του φιλοαμερικανού Μιχαήλ Σαακασβίλι, υπογράφοντας «προφητικό» άρθρο τον Μάιο του 2008 στην «International Ηerald Τribune», λίγο πριν από τον πόλεμο Τιφλίδας-Μόσχας.

Οι επικριτές τού κ. Ρόντου, πάντως, επιμένουν να υποστηρίζουν πως «είναι άνθρωπος των Αμερικανών» κι ότι «κινείται έξω από κάθε θεσμικό πλαίσιο». Κατά καιρούς εμφανίζονται, επίσης, σε διάφορους κύκλους «πικάντικα» σενάρια, όπως το ότι δραστηριοποιείται ακόμα και σήμερα στα Βαλκάνια με ελληνικό διπλωματικό διαβατήριο χωρίς να ενημερώνει τους Έλληνες πρέσβεις ή πως συνομιλεί με τους Τούρκους για τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου.

Στους συνομιλητές του ο κ. Ρόντος υποστηρίζει: «Δεν σκοπεύω να απαντήσω δημοσίως στους επικριτές μου. Σίγουρα όσα γίνονται δεν με ευχαριστούν, αλλά την ίδια στιγμή θεωρώ πως δεν έχω να απολογηθώ για κάτι». Επιμένει, άλλωστε, πως αν μπορεί να προσφέρει στην πατρίδα ως Έλληνας τής Διασποράς, με τις ικανότητες, τις γνώσεις ή τις γνωριμίες του, τότε θα το κάνει με ευχαρίστηση, καθώς κι ότι δεν επιδιώκει αξιώματα…

Η ΜΚΟ της «μαμάς» Μαργαρίτας

Στη χώρα μας λειτουργούν εκατοντάδες ΜΚΟ, οι οποίες χρηματοδοτούνται από τον ΟΗΕ, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς κι από πόρους εγχώριων οργανισμών, όπως επιχορηγήσεις υπουργείων κι άλλων φορέων. Οι περισσότερες εξ αυτών δικαιώνουν το όνομα και τους σκοπούς τους, αφού προσφέρουν πραγματικό ανθρωπιστικό έργο με αγνά και ανιδιοτελή κίνητρα σε χώρες που υποφέρουν. Από την άλλη, όμως, υπάρχουν αρκετές ΜΚΟ των οποίων οι θέσεις «τυγχάνει» να συμπίπτουν παντού και πάντα με τις αγγλοσαξονικές απόψεις και να προωθούν εμφανέστατα τους στόχους τού αμερικανικού «imperium», πότε στην Κύπρο και την Παλαιστίνη, πότε στο Ιράκ και το Αφγανιστάν…

Αξίζει να σημειωθεί πως ιδρύτρια ΜΚΟ είναι και η Μαργαρίτα Παπανδρέου, η μητέρα τού Γιώργου. Πρόκειται για το Κέντρο Έρευνας και Δράσης για την Ειρήνη (ΚΕΔΕ), το οποίο ιδρύθηκε το 1988. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, η συγκεκριμένη Οργάνωση έχει χρηματοδοτηθεί από τον κρατικό κορβανά με ένα συνολικό ποσό που ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2002, με υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Παπανδρέου, έλαβε από το υπουργείο γύρω στα 400.000 ευρώ.

Για σχεδόν 20 χρόνια το ΚΕΔΕ, του οποίου η Μαργαρίτα είναι πλέον επίτιμος πρόεδρος, ανέπτυξε πρωτοβουλίες και δράσεις στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, με κορυφαία δραστηριότητα τη «WINPEACE – Ειρηνευτική Πρωτοβουλία Γυναικών Ελλάδας, Τουρκίας, Κύπρου». Σύμφωνα με όσα αναγράφονται στην ιστοσελίδα του (www.kede.org), «στην εικοσαετία που πέρασε, που σηματοδότησε το τέλος τού 20ού αιώνα και το πέρασμα σε μια νέα εποχή, το ΚΕΔΕ επιβεβαίωσε τον λόγο ύπαρξης και δράσης του στην προώθηση της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και των συγκρούσεων μεταξύ εμπολέμων και ιδιαιτέρως στην ανάπτυξη της προληπτικής διπλωματίας τού πολίτη»…