Νέο «όπλο» για ταχύτερες διασυνοριακές ποινικές έρευνες

Ένα νέο «όπλο» που αναμένεται να απλοποιήσει και επομένως να κάνει γρηγορότερες τις διασυνοριακές ποινικές έρευνες έχουν πλέον στα χέρια τους οι ευρωπαϊκές δικαστικές αρχές. Ο λόγος για την Οδηγία 2014/41/ΕΕ με τον τίτλο «Ευρωπαϊκή Εντολή Έρευνας» («European Investigation Order») η οποία τέθηκε σε ισχύ.

Επί της ουσίας η εφαρμογή της ευρωπαϊκής εντολής έρευνας σημαίνει ότι κάθε χώρα της ΕΕ υποχρεούται να αναγνωρίσει και να εκτελέσει το αίτημα της άλλης χώρας για αποδεικτικά στοιχεία που βρίσκονται στο έδαφός της, με τον ίδιο τρόπο που έπραττε αν το αίτημα υπέβαλλαν οι δικές της αρχές.

Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Εντολή Έρευνας παρέχει τη δυνατότητα:

α) Προσωρινής μεταγωγή κρατουμένων με σκοπό τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων

β) Ελέγχου στους τραπεζικούς λογαριασμούς και στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές υπόπτων ή κατηγορουμένων

γ) Μυστικών ερευνών και παρακολούθησης τηλεπικοινωνιών

δ) Μέτρων προστασίας αποδεικτικών στοιχείων.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί η ευρωπαϊκή εντολή έρευνας θα προσφέρει τα εξής πλεονεκτήματα:

-Δημιουργεί ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο νομικό μέσο με ευρύ πεδίο εφαρμογής. Ειδικότερα θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο κατακερματισμένο νομικό πλαίσιο για τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων. Θα καλύπτει, για τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, ολόκληρη τη διαδικασία συγκέντρωσης αποδεικτικών στοιχείων, από τη δέσμευση αποδεικτικών στοιχείων έως τη μεταφορά υφιστάμενων αποδεικτικών στοιχείων.

-Ορίζει αυστηρές προθεσμίες για τη συγκέντρωση των αποδεικτικών στοιχείων που ζητούνται. Τα κράτη-μέλη έχουν έως 30 ημέρες για να αποφασίσουν αν θα κάνουν δεκτό ένα αίτημα. Εάν το κάνουν δεκτό, έχουν προθεσμία 90 ημερών για να εκτελέσουν το ερευνητικό μέτρο που ζητείται. Τυχόν καθυστέρηση θα γνωστοποιείται στην χώρα της ΕΕ που εξέδωσε την ευρωπαϊκή εντολή έρευνας.

-Περιορίζει τους λόγους για την απόρριψη αυτών των αιτημάτων. Η παραλήπτρια αρχή δεν μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση της εντολής παρά μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, π.χ. εάν το αίτημα αντίκειται στις θεμελιώδεις αρχές δικαίου της χώρας ή βλάπτει συμφέροντα της εθνικής ασφάλειας.

-Μειώνει τη γραφειοκρατία μέσω της θέσπισης ενιαίου τυποποιημένου εντύπου μεταφρασμένου στην επίσημη γλώσσα του κράτους εκτέλεσης, με το οποίο οι αρχές μπορούν να ζητούν βοήθεια κατά την αναζήτηση αποδεικτικών στοιχείων.

-Προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα υπεράσπισης.  Οι αρχές έκδοσης πρέπει να αξιολογούν την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα του ζητούμενου ερευνητικού μέτρου. Η ευρωπαϊκή εντολή έρευνας πρέπει να εκδίδεται ή να επικυρώνεται από δικαστική αρχή, και η έκδοσή της μπορεί να ζητηθεί από ύποπτο ή κατηγορούμενο, ή από δικηγόρο που ενεργεί εξ ονόματός του, σύμφωνα με τα δικαιώματα υπεράσπισης και τις εθνικές ποινικές διαδικασίες. Τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν ένδικα μέσα ισοδύναμα με αυτά που θα ήταν διαθέσιμα σε παρόμοια εγχώρια υπόθεση και να φροντίζουν ώστε τα άτομα που αφορά η εντολή να ενημερώνονται δεόντως για τις δυνατότητες αυτές.

(Με στοιχεία από το legalnews24.gr)