Οι offshore και το… οφσάιντ της λογικής
Τον νομοθετικό… λεβιέ στην όπισθεν φαίνεται ότι έβαλαν στο κυβερνητικό «όχημα», μετά τις διαστάσεις που έλαβε η υπόθεσης της επίμαχης τροπολογίας της κυβέρνησης για τις offshore εταιρείες. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από την απογευματινή ανακοίνωση της κυβερνητικής εκπροσώπου, Όλγας Γεροβασίλη, σύμφωνα με την οποία αύριο Τετάρτη (1/6) θα κατατεθεί τροπολογία στη Βουλή η οποία θα απαγορεύει και θα θεωρεί ασυμβίβαστη τη συμμετοχή πολιτικών προσώπων (σ.σ. μελών της κυβέρνησης, βουλευτών, αρχηγών των πολιτικών κομμάτων, ευρωβουλευτών, γενικών γραμματέων, περιφερειαρχών και δημάρχων) στη διοίκηση ή στο μετοχικό κεφάλαιο εταιρειών με έδρα εκτός της χώρας.
Παρά τις αντικυβερνητικές βολές σχεδόν σύσσωμης της αντιπολίτευσης περί σκανδαλώδους κλεισίματος του ματιού σε φαινόμενα φοροαποφυγής, η κα Γεροβασίλη επιχείρησε με τη δήλωσή της να εξηγήσει ότι «η προηγούμενη διάταξη, που με πανηγυρισμούς είχε περάσει το 2010 η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, απαγόρευε μεν τη συμμετοχή σε εξωχώριες εταιρείες, ήταν όμως πρακτικά ανεφάρμοστη καθώς δεν όριζε την έννοια της εξωχώριας εταιρείας» ενώ «την ίδια στιγμή δεν επέτρεπε τη συμμετοχή σε εταιρείες με έδρα στην αλλοδαπή».
Ωστόσο, η κυβερνητική εκπρόσωπος δεν στάθηκε στα παραπάνω. Ισχυρίστηκε καταρχάς ότι η κυβέρνηση με τη διάταξη του πολυνομοσχεδίου για την απαγόρευση συμμετοχής πολιτικών προσώπων στη διοίκηση ή στο μετοχικό κεφάλαιο εταιρειών που έχουν έδρα σε κράτος μη συνεργάσιμο φορολογικά με την ελληνική Δημοκρατία, έπραξε το σωστό.
«Προσδιόρισε δηλαδή με σαφήνεια τα όρια της απαγόρευσης, ώστε η διάταξη να μπορεί να εφαρμοστεί και η απαγόρευση να έχει νόημα» συνέχισε η κα Γεροβασίλη και υπεραμυνόμενη της επερχόμενης «διορθωτικής» τροπολογίας διευκρίνισε ότι πλέον η απαγόρευση «θα είναι γενική και καθολική!» και δεν θα αφορά γενικώς και αορίστως την συμμετοχή σε εξωχώριες εταιρείες, οι οποίες –σύμφωνα πάντα με την κυβερνητική εκπρόσωπο– «ήταν και εξακολουθεί να είναι αδύνατον να οριστούν νομικά».
Είναι όμως έτσι; Και δεν εννοούμε το αν όντως η διάταξη που «ρετουσάρεται» αύριο νομιμοποιεί όλους τους «υπόπτους» διαφόρων λιστών. Αυτό θα το βρει όποια αρχή είναι αρμόδια. Εννοούμε ότι τα μπρος πίσω της κυβέρνησης –και κυρίως οι επεξηγήσεις που τα συνοδεύουν– γεννούν εύλογες απορίες.
Για παράδειγμα δεν χρειάζεται να έχει περάσει κάποιος από τα θρανία και τα αμφιθέατρα της Νομικής Σχολής για να αναζητήσει και να βρει τον νομικό ορισμό της εξωχώριας εταιρείας όπου κατά ρητή διατύπωση (Ν.3091/2002, ΠΟΛ.1041/5.3.2003, Ν.3522/2006, ΠΟΛ.1028/24.2.2009, Ν.3842/2010) πρόκειται για την εταιρεία εκείνη που έχει την έδρα της σε αλλοδαπή χώρα και με βάση τη νομοθεσία της οποίας δραστηριοποιείται αποκλειστικά σε άλλες χώρες και απολαμβάνει ιδιαίτερα ευνοϊκής φορολογικής μεταχείρισης.
Δεν χρειάζονται επίσης ειδικές γνώσεις για να αντιληφθεί κάποιος ότι αφού ο προηγούμενος νόμος (νόμος Καστανίδη) απαγόρευε τη συμμετοχή σε εταιρείες με έδρα στην αλλοδαπή, δεν ετίθετο πρακτικό ζήτημα νομικής αποσαφήνισης του ορισμού των offshore εταιρειών καθώς τα επίμαχα εταιρικά σχήματα έχουν εξ αντικειμένου την έδρα τους εκτός χώρας!
Ούτε φυσικά χρειάζεται να είναι κάποιος συνταγματολόγος για να αμφιβάλλει για την αποτελεσματικότητα εφαρμογής της επερχόμενη διορθωτικής τροπολογίας, μιας και θα πρέπει να στηριχθεί νομικά το πώς σε καθεστώς ελεύθερης αγοράς θα απαγορευτεί ΚΑΘΟΛΙΚΑ σε έναν Ευρωπαίο πολίτη –έστω κι αν αυτός είναι πολιτικό πρόσωπο- να έχει π.χ. μετοχικό μερίδιο σε μία εταιρεία εκτός Ελλάδος.
Προς τι λοιπόν ο χαρτοπόλεμος ανακοινώσεων (και τροπολογιών) για τις offshore; Μα η ανάγκη του πολιτικού συστήματος να αποδείξει ότι η γυναίκα του Καίσαρα (δηλαδή τα πολιτικά πρόσωπα) δεν αρκεί να είναι τίμια (δηλαδή να μην εμπλέκονται σε αμφιβόλου νομιμότητας δραστηριότητες) αλλά και να φαίνεται τίμια. Τουτέστιν τα πολιτικά πρόσωπα να μην εμπλέκονται σε αμφιβόλου ηθικής δραστηριότητες, όπως είναι η συμμετοχή ή η χρήση offshore εταιρειών προκειμένου να πετύχουν χαμηλότερη ή καθόλου φορολόγηση.
Και τελικά το μέγα ζητούμενο δεν είναι να τιμωρηθούν ποινικά οι όποιοι παρανομούντες (αυτό είναι εκ των ων ουκ άνευ) αλλά το πώς θα φορολογηθεί ο «αόρατος» πλούτος. Αποδεικνύεται, λοιπόν, από τα συμφραζόμενα ότι σε αυτή του την πρεμούρα το παρόν πολιτικό σύστημα δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να θελήσει να νομιμοποιήσει τη χρήση offshore εταιρειών που κατοικοεδρεύουν σε «συνεργάσιμες» ως προς την παροχή φορολογικών στοιχείων χώρες όπως είναι λ.χ. εταιρείες από το Λουξεμβούργο, την Κύπρο ή τις βρετανικές Παρθένες Νήσους, εν αντιθέσει με εταιρείες που «φιλοξενούνται» σε έτερους φορολογικούς παραδείσους (βλ. Νησιά Μάρσαλ, Λιβερία, Λίβανος κ.ά.).
Τελευταίον αλλά όχι έλασσον: στην προσπάθεια να ξεσκεπαστεί η φάμπρικα με τις offshore, ας μην βγει offside η λογική…