Ο 10λογος του Τσάβες που «ασπάζεται» o Τσίπρας

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Στη Λατινική Αμερική, χάρη στον Ούγκο Τσάβες, για πολλά έτη βασίλεψε ο λαϊκισμός. Μάλιστα, όπως λένε οι επίγονοι του πρώην ηγέτη της Βενεζουέλας, υπήρξε ένα πολιτικό μοντέλο που στόχευε να γίνει σύστημα ο ποπουλισμός, αλλά ευτυχώς ήδη πνέει τα λοίσθια εκεί και δεν γοητεύει τόσο πολύ στις μάζες στην Ευρώπη, όπου εξήχθη.

Στο λεξικό η λέξη ποπουλισμός, που είναι ο λαϊκισμός, περιγράφεται ως εξής: «Μίμηση λαϊκών προτύπων, ή η τάση να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης, ή να κολακεύονται οι ιδέες, τα αισθήματα και τα ενδιαφέροντα της λαϊκής τάξης». Εάν, λοιπόν, κάποιος διαβάσει προσεκτικά τον 10λογο του θεωρητικού του ποπουλισμού, του Ούγκο Τσάβες, τότε είναι βέβαιο ότι θα κατανοήσει όχι μόνο τον τρόπο πάνω στον οποίο εκτοξεύθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2010 που η χώρα εισήλθε στο μνημόνιο, αλλά και τον τρόπο που κυβερνά από τον Ιανουάριο του 2015.

Για να ανθίσει ο ποπουλισμός χρειάζεται απαραίτητα έναν ηγέτη που να κάνει κλικ στον κόσμο, να μην προέρχεται από την πολιτική ελίτ, να θεωρείται χαρισματικός, να μη φείδεται ψεμάτων και να έχει άμεση επικοινωνία με τον λαό, επιλέγοντας επισκέψεις σε μέρη όπου ζουν οι οικονομικά ασθενέστεροι πολίτες του. Απαραίτητη προϋπόθεση να επενδύει στον κοινωνικό διχασμό, στον λαϊκισμό και στη δημιουργία εσωτερικού και εξωτερικού εχθρού.

Τέτοια κινήματα ποπουλιστών δεν προήλθαν μόνο από την αριστερά, αλλά και από τη δεξιά. Η διαφορά στη φρασεολογία και στην τακτική είναι ότι ο δεξιός ποπουλισμός αναδεικνύει ως βασικό εχθρό τούς ξένους μετανάστες και ποντάρει στις ρατσιστικές αντιλήψεις.

Μετά τον θάνατο του ηγέτη αυτού του μοντέλου, του Ούγκο Τσάβες, ο ποπουλισμός δείχνει να καταρρέει στη Λατινική Αμερική, ενώ και στην Ευρώπη πλην της Ελλάδας αυτό το μοντέλο γνωρίζει ήττες. Τελευταία ελπίδα των ποπουλιστών είναι ο Τραμπ και το ρευστό πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας, που ήδη θυμίζει τοπίο κινούμενης άμμου.

 

Οι 10 αρχές του «ποπουλισμού»

 

1. Την εξουσία την έχουν πάντα «οι άλλοι»: Για τους ποπουλιστές την εξουσία την έχουν πάντα οι άλλοι. Αυτό συμβαίνει ακόμη και όταν κερδίσουν τις εκλογές και βρεθούν στην κυβέρνηση. Γι’ αυτό συγκεντρώνουν στα χέρια τους όλο και περισσότερη εξουσία. Δεν διστάζουν να καλέσουν τον λαό να διαδηλώσει κατά της εξουσίας και κατά της πολιτικής που οι ίδιοι εφαρμόζουν.
2. Οι ολιγάρχες των μίντια «πρέπει να πληρώσουν»: Σύμφωνα με τη θεωρία του, οι ολιγάρχες ιδιοκτήτες των μίντια είναι διαπλεκόμενοι, παραπληροφορούν, «δεν πληρώνουν φόρους» και για αυτό «έφθασε η ώρα να πληρώσουν». Φταίνε για όλα τα δεινά της χώρας. Για αυτό τον λόγο οι ποπουλιστές κλείνουν τηλεοπτικούς σταθμούς και εφημερίδες. Ο ποπουλισμός θέλει να ελέγξει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ισχυριζόμενος πως έτσι βάζει τέλος στην ασυδοσία των ΜΜΕ.
3. Αγαπάει τους φτωχούς: Τους αγαπάει τόσο πολύ που θέλει να τους πολλαπλασιάσει. Άλλωστε, ο ποπουλισμός οφείλει την ίδια την ύπαρξή του στους φτωχούς. Χωρίς τους φτωχούς ο ποπουλισμός δεν θα μπορούσε να υπάρχει. Μοιράζει δωρεάν φαγητό και φάρμακα. Στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρεται να μειώσει την ανεργία, ούτε δίνει κίνητρα για την επιχειρηματικότητα, αλλά υλοποιεί προγράμματα δωρεάν σίτισης, έτσι ώστε οι φτωχοί να εξαρτώνται από την κυβέρνηση και να ενισχύεται η πελατειακή σχέση καθεστώτος – ψηφοφόρου.
4. Διχάζει τον λαό: Χωρίζει τους πολίτες σε πατριώτες και προδότες. Ό,τι κακό συμβαίνει στη χώρα οφείλεται στους προδότες. Οι ποπουλιστές δεν μπορούν να κυβερνήσουν, αν πρώτα δεν διχάσουν τον λαό και δεν τον χωρίσουν σε δύο στρατόπεδα.
5. Δημιουργεί εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς: Ο ποπουλισμός δημιουργεί εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, που φταίνε για όλα τα κακά που συμβαίνουν στη χώρα και επιπλέον συνωμοτούν εναντίον της κυβέρνησης.
6. Παραμερίζει τους δημοκρατικούς θεσμούς: Ο ποπουλισμός φθάνει στην εξουσία με δημοκρατικές διαδικασίες αλλά στη συνέχεια, πολλές φορές, παραμερίζει τους δημοκρατικούς θεσμούς, ακόμη και την ίδια τη Βουλή.
7. Είναι ο μόνος που μπορεί να ερμηνεύσει και να εκφράσει τον λαό: Ο ποπουλιστής ηγέτης είναι ο μόνος που μπορεί να ερμηνεύσει και να εκφράσει αυτά που πραγματικά πιστεύει και θέλει ο λαός. Μετατρέπει αυτό το δεδομένο σε επίσημη αλήθεια και πολλές φορές διώκει όσους έχουν αντίθετη άποψη, γιατί, σύμφωνα με τη θεωρία του, έρχονται σε σύγκρουση με αυτό που πιστεύει ο λαός.
8. Μοιράζει στον λαό υποσχέσεις και αξιοπρέπεια:

Ο ποπουλισμός μοιράζει συνεχώς υποσχέσεις και υποστηρίζει ότι θα κάνει τον λαό υπερήφανο. Πριν φθάσει στην εξουσία υπόσχεται στους πάντες τα πάντα, και όταν φθάσει στην εξουσία διευκρινίζει πως τελικά χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να υλοποιήσει τις υποσχέσεις του.

9. Αποτρέπει τις επενδύσεις: Ο ποπουλισμός αποτρέπει τους ξένους επενδυτές να επενδύσουν στη χώρα. Βλέπει συνεχώς συμφέροντα που δεν σέβονται τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας ή που παραβιάζουν τους νόμους.
10. Προκηρύσσει δημοψηφίσματα και εκλογές: Ο ποπουλιστής κατά τη διακυβέρνησή του στήνει πολλές φορές κάλπες για να δώσει τη δυνατότητα στον λαό να αποφασίσει ο ίδιος για ζητήματα που θεωρεί σημαντικά ή για ζητήματα που αποφεύγει να πάρει ο ίδιος την ευθύνη.

 

Τι έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ

1. ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ την έχουν πάντα «οι άλλοι»

Τρανό παράδειγμα οι αναρτήσεις Πολλάκη στο διαδίκτυο ότι «δεν ελέγχουμε ακόμη το κράτος», ή τα όσα είχε πει η Θεανώ Φωτίου σε κομματική εκδήλωση στη Ν. Σμύρνη ότι «οι περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι είναι Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ και δεν τους εμπιστεύομαι». Επίσης, ας μη λησμονούμε τον τραγέλαφο η κυβέρνηση να λαμβάνει σκληρές αποφάσεις για επώδυνα μέτρα και στις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ο ΣΥΡΙΖΑ να μετάσχει για να ακουστούν οι φωνές έως τα κέντρα αποφάσεων.

2. ΟΙ ΟΛΙΓΑΡΧΕΣ των μίντια «πρέπει να πληρώσουν»

Το κυνήγι της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στα ΜΜΕ είναι γνωστό τοις πάσι. Ήδη η κυβέρνηση από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τη διακυβέρνηση προσπάθησε να κλείσει κανάλια και εφημερίδες που της ασκούσαν κριτική με διαφόρους τρόπους. Ακόμη και στην υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών έκανε αγώνα για να δώσει άδειες σε δικούς της μιντιάρχες. Και θα τα είχε καταφέρει εάν δεν υπήρχε το ΣτΕ, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και φυσικά η αποκάλυψη για την Τράπεζα Αττικής και τα βοσκοτόπια του Καλογρίτσα.

3. ΑΓΑΠΑΕΙ τους φτωχούς

Όλοι οι υπουργοί της κυβέρνησης Τσίπρα δεν μιλούν για τον λαό, αλλά για τους φτωχούς. Γι’ αυτό και αναδεικνύει το ότι μοιράζει δωρεάν φάρμακα και φαγητό. Στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρεται να μειώσει την ανεργία, ούτε δίνει κίνητρα για την επιχειρηματικότητα, αλλά υλοποιεί προγράμματα δωρεάν σίτισης, έτσι ώστε οι φτωχοί να εξαρτώνται από την κυβέρνηση και να ενισχύεται η πελατειακή σχέση καθεστώτος – ψηφοφόρου.

4. ΔΙΧΑΖΕΙ τον λαό

Από την εποχή που ήταν στην αντιπολίτευση ο ΣΥΡΙΖΑ αποκαλούσε τους πολιτικούς του αντιπάλους ως προδότες και γερμανοτσολιάδες. Εν συνεχεία, το πρώτο εξάμηνο του 2015 το Μαξίμου έκανε λόγο για τρόικα εσωτερικού απευθυνόμενος στα κόμματα της αντιπολίτευσης (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι). Ποιος μπορεί να λησμονήσει τον διαχωρισμό που επεδίωξε κατά την εποχή του δημοψηφίσματος, όταν χώριζε τους πολίτες σε πατριώτες και προδότες.

5. ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς

Η κυβέρνηση ποτέ δεν φταίει, φταίνε πάντα οι άλλοι. Στο εσωτερικό της χώρας οι εχθροί είναι η αντιπολίτευση, η ολιγαρχία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η πλουτοκρατία, οι επιχειρηματίες. Στο εξωτερικό οι εχθροί είναι κυρίως οι Γερμανοί και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

6. ΠΑΡΑΜΕΡΙΖΕΙ τους δημοκρατικούς θεσμούς

Το έχουμε δει να συμβαίνει ουκ ολίγες φορές. Βασικές αρχές θεωρούνται από τους περισσότερους υπουργούς ως μίασμα. Γι’ αυτό και πολλές φορές γίνεται ερμηνεία του Συντάγματος, που πραγματικά όταν την ακούς νομίζεις πως έχεις έρθει από άλλον πλανήτη. Ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να περιορίσει την ανεξαρτησία των ανεξάρτητων Αρχών. Και φυσικά έχουμε δει την προσπάθεια να έχει τον απόλυτο έλεγχο της εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας.

7. ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ που μπορεί να ερμηνεύσει και να εκφράσει τον λαό

Στην πραγματικότητα η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί πιστά την ίδια συνταγή του μνημονίου με την κυβέρνηση Σαμαρά, ή προηγουμένως με τις κυβερνήσεις Παπαδήμου και Παπανδρέου. Πράττει τα ίδια, αλλά ισχυρίζεται πως δεν τα πιστεύει, θλίβεται και μάχεται για να τα αλλάξει. Ο ποπουλισμός δεν πιστεύει στην εναλλαγή της εξουσίας. Πιστεύει πως «ήρθε για να μείνει στην εξουσία για πάντα», γιατί μόνο εκείνος μπορεί να υπηρετήσει τα συμφέροντα του λαού. Και αυτό πιστεύουν και οι περισσότεροι υπουργοί, που κύριο μέλημά τους είναι όχι το πώς η χώρα θα ξεφύγει από το αδιέξοδο, αλλά πώς θα υφαρπάξουν εκ νέου την ψήφο του λαού στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση.

8. ΜΟΙΡΑΖΕΙ στον λαό υποσχέσεις και αξιοπρέπεια

Ποιος λησμονεί τις υποσχέσεις του Τσίπρα την εποχή της αντιπολίτευσης; Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον ένα νόμο κι ένα άρθρο με το οποίο θα καταργηθεί το μνημόνιο; Ο Τσίπρας ακολουθεί κατά γράμμα τις «οδηγίες» Τσάβες. Μοίρασε και μοιράζει υποσχέσεις. Υιοθετεί το σύνθημα που ακουγόταν σε διαδηλώσεις στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του ’70: «Θέλουμε υποσχέσεις και όχι πραγματικότητες». Παράλληλα, προσπαθεί να ικανοποιήσει ορισμένες λαϊκές διεκδικήσεις, που όμως έχουν λαϊκίστικο πρόσημο, ενώ γιγαντώνει τον δημόσιο τομέα. Για να δώσει αυτές τις παροχές, αναγκάζεται να αυξήσει τους φόρους και να μεγαλώσει το δημόσιο χρέος. Ας μην ξεχνάμε όχι μόνο τους μετακλητούς που φόρτωσε το Δημόσιο, αλλά και τους 30.000 συμβασιούχους που θέλει τώρα να μονιμοποιήσει ο Σκουρλέτης.

9. ΑΠΟΤΡΕΠΕΙ τις επενδύσεις

Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον πόλεμο του Σκουρλέτη κατά της επένδυσης του χρυσού στη Χαλκιδική; Ποιος μπορεί να λησμονήσει ότι ο ίδιος υπουργός έγραφε στα παλαιότερα των υποδημάτων του τις δικαστικές αποφάσεις στο ΣτΕ, όταν η εταιρεία κέρδιζε όλες τις υποθέσεις; Αλλά και ποιος μπορεί να λησμονήσει την πονεμένη ιστορία του Ελληνικού; Πρώτα ψήφισαν την αποκρατικοποίηση και εν συνεχεία οι ίδιοι υπουργοί την μπλόκαραν με αστείες δικαιολογίες. Μία με τα δήθεν αρχαία που βρίσκονται στο πρώην αερολιμένα και μετά με το δασαρχείο. Ή επίσης ποιος μπορεί να λησμονήσει τα δάκρυα του Σπίρτζη στη Βουλή με την αποκρατικοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα ισχυρίζεται ότι βάζει ένα τέλος στη «λεηλασία του φυσικού πλούτου και του ξεπουλήματος της κρατικής περιουσίας», χωρίς όμως κατ’ ανάγκη να το κάνει και στην πράξη.

10. ΠΡΟΚΗΡΥΣΣΕΙ δημοψηφίσματα και εκλογές

Ήδη αυτό το έργο έχει παιχθεί. Τόσο με το παρανοϊκό δημοψήφισμα, όσο και με τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Και βέβαια μέσα στο προσχέδιο για τις αλλαγές του Συντάγματος που παρουσίασε ο πρωθυπουργός προβλέπονται δημοψηφίσματα ακόμη και για αστερία ζητήματα, ή πιο σωστά για πράγματα που πρέπει να αποφασίζουν οι πολιτικοί εντός του Κοινοβουλίου. Με τον τρόπο αυτό παρουσιάζει ένα είδος άμεσης Δημοκρατίας, χωρίς όμως κατ’ ανάγκη να λαμβάνει στη συνέχεια υπ’ όψιν το αποτέλεσμα που έβγαλε η κάλπη. Όπως έκανε ο Τσίπρας με το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, που μέσα σε λίγες ώρες το «όχι» μετατράπηκε σε βροντερό «ναι».