Πάμε για νέα «Ίμια»;

Το τελευταίο διάστημα στήνεται στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη σκηνικό Ιμίων. Η Τουρκία προκαλεί και η Ελλάδα παριστάνει, στην καλύτερη των περιπτώσεων, πως αδιαφορεί. Γι’ αυτό και πολλοί ανησυχούν για ένα νέο θερμό επεισόδιο, μολονότι τη δεδομένη στιγμή φαίνεται πως τα συμφέροντα της Δύσης, χάρη στην ανάγκη αξιοποίησης των υδρογονανθράκων τής περιοχής, ταυτίζονται με τα ελληνικά.

 

Του Γιάννη Συμεωνίδη

 

Στη νοτιοανατολική Μεσόγειο βρίσκονται ήδη στρατιωτικές δυνάμεις τόσο διεθνών οργανισμών (ΝΑΤΟ, ΟΗΕ), όσο και ισχυρών κρατών, όπως η Ρωσία και το Ισραήλ. Γι’ αυτό και θεωρείται δύσκολο η Άγκυρα να προχωρήσει σε κάποια μονομερή ενέργεια που θα ξεπερνά το επίπεδο της πρόκλησης… Από τη στιγμή, ωστόσο, που τα Ίμια έγιναν μια φορά, μπορούν να επαναληφθούν, όπως αναφέρουν στην «Α» άνθρωποι που γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις. Πόσω μάλλον, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, που η τουρκική εξωτερική πολιτική, τουλάχιστον όσον αφορά το Αιγαίο και το Κυπριακό, δεν έχει αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλάζει μόνο η ένταση με την οποία εκδηλώνεται, καθώς και το επίπεδο των διεκδικήσεων. Και αν, μάλιστα, ληφθεί υπόψη πως στην Κύπρο τα παράλια από τη Λεμεσό μέχρι τη Λάρνακα μοιάζουν σήμερα με ένα μεγάλο στρατόπεδο λίγο πριν από τη μάχη, κατανοεί ο οποιοσδήποτε ότι τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά για να τα υποτιμούμε…

 

«Δεν βλέπω μονομερείς ενέργειες»

Ο Γρηγόρης Τζανέτος είναι πολιτικός αναλυτής διεθνών σχέσεων-διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μιλώντας στην «Α» υποστηρίζει πως δεν βλέπει την Τουρκία να προχωρά σε κάποια μονομερή στρατιωτική ενέργεια, αλλά ούτε και μονομερή απάντηση από την Ελλάδα. Ο ίδιος εκτιμά πως ακόμα και στην περίπτωση που η Άγκυρα προχωρήσει στη μεταφορά πλωτής εξέδρας στην περιοχή, η Αθήνα δεν θα κάνει κάτι άλλο από το να προσφύγει σε διεθνή όργανα.

«Θεωρώ πιθανότερη την εμπλοκή, σε πολιτικό–διπλωματικό επίπεδο κατά πρώτο λόγο, της Ρωσίας κι οπωσδήποτε και μια αντίδραση του Ισραήλ, πάντοτε σε πολιτικό επίπεδο. Είναι πρόωρο να μιλούμε για στρατιωτική δράση, πόσω μάλλον όταν η Άγκυρα δεν έχει εκδηλώσει μια τέτοια πρόθεση. Ατύχημα θα προκληθεί μόνο αν ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν προχωρήσει σε ένα τετελεσμένο, όπως είναι η πλωτή εξέδρα. Μέχρι στιγμής, όμως, μένει σε μονομερείς προκλητικές ενέργειες, οι οποίες δεν έχουν κόστος. Ο πρόεδρος της Τουρκίας ξέρει ότι η χώρα του δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις διεθνείς αντιδράσεις που θα προκληθούν στο μεσοδιάστημα μέχρι την τοποθέτηση της εξέδρας», σημειώνει ο κ. Τζανέτος.

Όσο ενισχύεται, ωστόσο, ο μουσουλμανικός παράγοντας, τόσο θα ενδυναμώνεται και η Άγκυρα στα «μάτια» τής δυτικής συμμαχίας, η οποία την αντιμετωπίζει ως ανάχωμα τόσο ως προς τη Ρωσία όσο και ως προς το ριζοσπαστικό Ισλάμ. Η Τουρκία, άλλωστε, διαθέτει τη στρατηγική ικανότητα να διοχετεύει τις πρωτοβουλίες της σε παράλληλα επίπεδα. Προβάλλει τον εαυτό της ως τον πιο σημαντικό εταίρο στην περιοχή, με τον οποίο η Δύση οφείλει να έχει καλές σχέσεις και να ικανοποιεί τα συμφέροντά του για να έχει τις εξυπηρετήσεις που αυτός του εξασφαλίζει.

Ιδιαιτέρως μετά την αναρρίχηση Ερντογάν στην εξουσία η Τουρκία αισθάνεται ισότιμη με τις μεγάλες δυνάμεις και γι’ αυτό ζητά υποχωρήσεις κι από την Ε.Ε. και από τις ΗΠΑ. «Θα πρέπει να αλλάξουμε κι εμείς, αλλά πρέπει να αλλάξουν και οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον», είναι το μότο που χρησιμοποιείται στα ανώτατα πολιτικά κλιμάκια της γείτονας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Τζανέτος τονίζει πως η συνεργασία που έχει αναπτύξει η Τουρκία με τους τζιχαντιστές τού Ισλαμικού Κράτους δεν είναι ενθάρρυνσης κι ενίσχυσής τους, αλλά λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας των δύο διαφορετικών κόσμων…

 

 «Μας συμφέρει η τρέχουσα διεθνής ισορροπία ισχύος»

Πολλές φορές, εξάλλου, υπερτιμούμε τη διορατικότητα της τουρκικής διπλωματίας. Ας μη λησμονούμε, ωστόσο, πως η διάρρηξη των σχέσεών της με το Ισραήλ και την Αίγυπτο δεν ήταν αποτέλεσμα στόχευσης αλλά ατυχήματος. Επρόκειτο για ατυχείς και όχι προσχεδιασμένες κινήσεις, οι οποίες κάνουν διπλωματικούς παράγοντες να αναρωτιούνται κι αν η σημερινή κλιμάκωση της έντασης στην κυπριακή ΑΟΖ είναι προϊόν κάποιας έξυπνης σκακιστικής πρωτοβουλίας ή φυγή προς τα εμπρός ενός απελπισμένου παίκτη που θέτει σε κίνδυνο ακόμα και το «βασιλιά» του.

«Κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο είτε η Άγκυρα να λειτουργεί ως ορθολογικός παράγοντας που περιμένει την κατάλληλη ώρα για να χτυπήσει στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου είτε να ακολουθεί αυτήν τη στιγμή μία αποσπασματική στρατηγική βάσει των συγκυριών και χωρίς μεγάλη χρονική διάρκεια. Το ερώτημα είναι αν θα μπορέσει να αντέξει η Τουρκία με τα τόσα πολλά ανοιχτά μέτωπα στο εσωτερικό της και στα σύνορά της. Ένα θερμό επεισόδιο θα είναι ενοποιητικός παράγοντας ή θα διχάσει ακόμα περισσότερο τη φιλελεύθερη Τουρκία που δεν θέλει το αυταρχικό μοντέλο Ερντογάν;», ξετυλίγει τις σκέψεις του στην «Α» ο Ηλίας Τασόπουλος, ερευνητής τού Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών.

Με βάση τα παραπάνω, ο ίδιος χαρακτηρίζει ως μεγάλη δύναμη της χώρας μας την τρέχουσα διεθνή ισορροπία ισχύος, την οποία η γείτονας δεν μπορεί να παραγνωρίσει: «Ποτέ, άλλωστε, στην Ιστορία της δεν έχει πάρει ένα τόσο μεγάλο ρίσκο ώστε να έρθει σε ανοιχτή σύγκρουση με τις μεγάλες δυνάμεις. Γι’ αυτό και η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να τηρεί μια προσεκτική διπλωματική στάση, από τη στιγμή που έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της, και να αντιμετωπίσει την Τουρκία σε πολυμερές πλαίσιο. Δεν έχει κανένα λόγο να μην εμπλέξει όσους περισσότερους διεθνείς παράγοντες γίνεται», επισημαίνει ο κ. Τασόπουλος.

 

ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Ο ΑΜΥΝΤΙΚΟΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΡΚΑΛΕΤΣΗΣ

6 μέτρα για να αποφύγουμε τα χειρότερα

Ο αμυντικός αναλυτής Σταύρος Καρκαλέτσης καταθέτει στην «Α» προτάσεις «ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα και να μην καταλήξουμε σε νέα Ίμια στο τετράγωνο»:

1. Μεταστάθμευση τεσσάρων έως έξι ελληνικών μαχητικών F-16 Block 52+ στην αεροπορική βάση Πάφου.
2. Επιδίωξη παρουσίας και γαλλικών Rafale στην Πάφο.
3. Επιδίωξη κι άφιξης–παρουσίας ισραηλινών «Apache» (και ει δυνατό και F-15) στη βάση Πάφου.
4. Συμφωνία συνεχών ασκήσεων ελληνικής κι αιγυπτιακής αεροπορίας και ναυτικού σε ολόκληρη την περιοχή από Λεμεσό έως Αλεξάνδρεια.
5. Αποστολή ελληνικής φρεγάτας και διαρκείς ασκήσεις τόσο αυτής όσο και του υποβρύχιου “Πρωτέας” με τις μεγάλες ναυτικές ρωσικές μονάδες που βρίσκονται στην περιοχή.
6. Συμφωνίες τώρα με Αίγυπτο και Ισραήλ χρήσης αεροπορικών τους βάσεων από την ελληνική πολεμική αεροπορία».