«Πάμε για νέο μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018»

Μπορεί η κυβέρνηση να δηλώνει ικανοποιημένη που ολοκλήρωσε τη δεύτερη αξιολόγηση και να ισχυρίζεται ότι είναι έτοιμη να βγάλει τη χώρα από την επιτροπεία, όμως αντίθετη άποψη έχουν οι οικονομικοί αναλυτές.

 

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

 

Σύμφωνα με αναλυτές του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση σε Ελλάδα και Ευρώπη της Άννας Διαμαντοπούλου, η χώρα θα βρεθεί ενώπιον σοβαρού προβλήματος χρηματοδότησης τον Αύγουστο του 2018 με τη λήξη του υφιστάμενου προγράμματος. Οι ίδιοι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι λογικά η κυβέρνηση θα πρέπει να προετοιμάζεται για την 3η αξιολόγηση που ξεκινά τον Σεπτέμβριο, όμως το πιθανότερο που θα συμβεί είναι να επιχειρήσει μία επικοινωνιακή καταιγίδα, προκειμένου να εκμεταλλευτεί την καλοκαιρινή χαλαρότητα και την ανάγκη των πολιτών να ξεφύγουν έστω και για λίγο από τη σκληρή καθημερινότητα.

Όπως τονίζεται, «η Κυβέρνηση αποδέχθηκε την έως πρότινος αντισυνταγματική προνομοθέτηση μέτρων για το 2019 και 2020. Εγκατέλειψε τη “λύση – πακέτο”, που ήταν επιδίωξή της με βάσει και τις δηλώσεις του Πρωθυπουργού μετά τη συνάντηση με τον Επίτροπο Μοσκοβισί, δηλαδή μέτρα και μαζί ρύθμιση χρέους, και παρέβλεψε τη δέσμευση για ούτε 1 ευρώ επιπλέον μέτρα.

»Η μοναδική ουσιαστική νύξη για το θέμα του χρέους που θα αποφασισθεί μέσα στο καλοκαίρι, είναι η αποπληρωμή του υπολοίπου των υψηλότοκων δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, από τα χαμηλότοκα ομόλογα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ESM.

»Με απόφαση του Eurogroup, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα αποδεχθεί τον ESM ως εγγύηση για την ομαλή και πλήρη εξόφληση των δανείων που έχει χορηγήσει στην Ελλάδα, μετά το τέλος του Μνημονίου τον Αύγουστο του 2018, και έτσι το ΔΝΤ θα  παραμείνει στο πρόγραμμα για έναν ακόμη χρόνο ως ελεγκτής των  μεταρρυθμίσεων και ίσως με μια μικρή χρηματοδοτική συμμετοχή.

»Στο Eurogroup της 22ας  Μαΐου, αναμένεται να υπογραμμιστεί το σχέδιο για το χρέος που θα περιλαμβάνει ως βασικό στοιχείο την εξομάλυνση των περιόδων αποπληρωμής εκ μέρους της Ελλάδος, ώστε να μειωθούν οι ετήσιες δόσεις για τόκους και να μην υπερβαίνουν το 15% του ΑΕΠ.

»Μετά τις γερμανικές εκλογές και αναλόγως του συσχετισμού των δυνάμεων στο νέο γερμανικό κοινοβούλιο, θα εξεταστεί το βάθος της διαχείρισης του ελληνικού χρέους σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Άλλωστε μετά το 2023 γίνονται πιο απαιτητικές οι αποπληρωμές για την Ελλάδα, με την εξαίρεση του δύσκολου 2019».

 

Σημαντική βλάβη…

Στην ανάλυσή τους οι επιστήμονες του Δικτύου προσπαθούν να κοστολογήσουν τη ζημία της οικονομίας από τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της β΄ αξιολόγησης.

«Οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση του τρίτου προγράμματος και η μεγάλη αβεβαιότητα που δημιούργησαν, έχουν προκαλέσει σημαντική βλάβη  στην οικονομία. Με συνέπεια, η Ελλάδα να έχει ελάχιστες ελπίδες να ολοκληρώσει έναν πλήρη και επιτυχή κύκλο δοκιμαστικής εξόδου στις αγορές χρέους, μέχρι το τέλος του 2017. Και όταν λέμε “πλήρη κύκλο”, εννοούμε να έχει πραγματοποιηθεί έκδοση μιας πλήρους σειράς (τριετές, πενταετές και δεκαετές) νέων ομολόγων Ελληνικού δημοσίου, σε κάποιο σοβαρό ποσό π.χ. 8-10 δισ. και με βιώσιμα επιτόκια.

»Η επιλογή της Κυβέρνησης να μην πληρώνει τις υποχρεώσεις προς τους ιδιώτες, να υπερφορολογεί, δεν συνιστά εχέγγυο ότι  η χώρα θα μπει σε ουσιαστική ανάπτυξη και θα κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών. Επομένως, από τον Αύγουστο του 2018, υπάρχει πραγματικό και σοβαρό πρόβλημα χρηματοδότησης της χώρας.

»Ειδικά το 2019 είναι μία χρονιά με εξαιρετικά μεγάλες υποχρεώσεις αποπληρωμής χρέους και τόκων. Συνολικά φτάνουν τα 20 δισ. ευρώ (περίπου 13 δισ. αποπληρωμές κεφαλαίου και περίπου 7 δισ. ευρώ τόκοι). Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι έχουν υλοποιηθεί οι υπερβολικά αισιόδοξες εκτιμήσεις της κυβέρνησης για το ΑΕΠ, είναι αδύνατον να βρεθούν όλα τα απαιτούμενα κεφάλαια. Το 2019 –αν η εκτέλεση του προϋπολογισμού συνεχίσει όπως τώρα– τα δημόσια ταμεία θα έχουν συσσωρεύσει σημαντικά ποσά από τα πρωτογενή πλεονάσματα 2016, 2017 και 2018. Και πάλι όμως, η χώρα θα χρειάζεται κάποια οικονομική στήριξη.

»Έτσι, ή θα λάβει από τον ESM νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης, ή θα πάρει την  προληπτική γραμμή στήριξης ECCL, με παράλληλη δοκιμή εξόδου στις αγορές, όπως δηλαδή προγραμματιζόταν να γίνει… το 2015!»

 

Η Ευρώπη και ο Μακρόν

 

Σε τι ελπίζει, λοιπόν, η κυβέρνηση με ένα πολύ δύσκολο οικονομικό πακέτο; Ένα «στήριγμα» θα μπορούσε να λογιστεί η εκλογή Μακρόν στη Γαλλία, η οποία –σύμφωνα με τον οικονομολόγο και μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας του υπουργείου Οικονομικών επί Γιάννη Στουρνάρα– είναι μεν ένα θετικό γεγονός για την Ελλάδα, αλλά «να μην περιμένουμε και θαύματα».

Αναμφίβολα, κατά τους αναλυτές η εκλογή Μακρόν μπορεί να προκαλέσει κάποιες αλλαγές στην εξέλιξη της Ε.Ε.  Κι αυτό διότι ο νέος Γάλλος πρόεδρος υποστηρίζει τη μετατροπή του ESM σε ένα πλήρες νομισματικό ταμείο παρόμοιο με το ΔΝΤ.  Σε αυτό ακόμα και ο Βόλφρανγκ Σόιμπλε φαίνεται κατ’ αρχάς θετικός. Η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης είναι ένα άλλο θέμα στο οποίο υπάρχει προσέγγιση.

Ο Μακρόν επιθυμεί να σπάσει τελείως ο δεσμός που συνδέει τις τράπεζες με τα εθνικά κράτη. Αφενός βάζοντας όρια στην έκθεση των τραπεζών στα ομόλογα των χωρών τους, και αφετέρου δημιουργώντας ένα κοινό δημοσιονομικό μηχανισμό. Ο νέος Γάλλος πρόεδρος και η Γερμανία φαίνεται να συμφωνούν επίσης επί της αρχής στη δημιουργία ενός μηχανισμού για την οργανωμένη χρεοκοπία χωρών-μελών.