Προκλήσεις και προσδοκίες για την οικονομία το 2017

Το 2017 διανύει ήδη τις πρώτες ημέρες του και σε μία κρίσιμη δημοσιονομικά συγκυρία η «Α» φιλοξενεί τρία βαρυσήμαντα άρθρα με φόντο την οικονομία, τις προκλήσεις και τις προοπτικές της.

Στο πρώτο από αυτά, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, εκφράζει την εκτίμηση ότι η Ελλάδα συνολικά και ο κλάδος της ενέργειας εξελίσσεται σε έναν από τους λίγους επενδυτικούς προορισμούς στην τρέχουσα διεθνή συγκυρία, που υπόσχεται υψηλές αποδόσεις, με σχετικά χαμηλό ρίσκο.

Από την πλευρά της η βουλευτής της Ν.Δ. και τομεάρχης υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης του κόμματος, Ντόρα Μπακογιάννη, κάνει λόγω για ανευθυνότητα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛ., θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος για να βγει η Ελλάδα από την κρίση και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας είναι η προσέλκυση επενδύσεων και η στήριξη της ιδιωτικής οικονομίας, ενώ αναφέρει επιγραμματικά τους 4 βασικούς άξονες στους οποίους στηρίζεται η «Συμφωνία Αλήθειας» της Νέας Δημοκρατίας.

*****

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ (ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ)
Σημαντικές ευκαιρίες στον ενεργειακό κλάδο

Το τέλος του 2016 βρήκε την ελληνική οικονομία σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή. Τα τελευταία μακροοικονομικά στοιχεία επιβεβαιώνουν τις αισιόδοξες προβλέψεις, με την οικονομία να αναπτύσσεται ήδη κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με τον ταχύτερο ρυθμό από το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης (1,8% σε 12μηνη βάση). Μια σειρά από δείκτες παραπέμπουν σε επιτάχυνση της ανάπτυξης τα επόμενα τρίμηνα, πάνω από τα επίπεδα του 2,5%, όπως πλέον συμφωνούν οι περισσότεροι αναλυτές (π.χ. της Κομισιόν).

Η ίδια η εξέλιξη των επιμέρους συνιστωσών του ΑΕΠ είναι άκρως ενθαρρυντική, με τον ρυθμό αύξησης των επενδύσεων να υπερβαίνει το 12,5% και των εξαγωγών το 10%. Η απασχόληση ανακάμπτει σταδιακά (στα τέλη του καλοκαιριού το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο μετά τον χειμώνα του 2012, έχοντας μειωθεί σχεδόν κατά 5 μονάδες μέσα σε 3 χρόνια), ενισχύοντας την ιδιαίτερα εξασθενημένη εγχώρια ζήτηση.
Η πορεία ανάκαμψης της οικονομίας αναμένεται να υποστηριχθεί και ενδυναμωθεί από:

# Την εισροή επενδυτικών πόρων μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που χρηματοδοτεί τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο,

# Τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, με τη σταδιακή εξυγίανση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, την προσέλκυση πόρων από διεθνείς χρηματοοικονομικούς Οργανισμούς (π.χ. η ΕΤΕπ) και την εξομάλυνση της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ,

# Την περαιτέρω αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης στην πορεία της οικονομίας.

Προφανώς κρίσιμο ρόλο στο τελευταίο θα παίξει η ομαλή ολοκλήρωση της β΄ αξιολόγησης. Ήδη με την απόφαση του Eurogroup στις αρχές Δεκεμβρίου, κερδίσαμε σημαντικά οφέλη για το χρέος, μέσω των βραχυπρόθεσμων παρεμβάσεων. Με το κλείσιμο της αξιολόγησης θα ανοίξει ο δρόμος για την ΕΚΤ να περιλάβει τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Οι εξελίξεις αυτές διαμορφώνουν το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε η Ελλάδα να επιστρέψει εντός του 2017 στις αγορές ομολόγων και παράλληλα να αρθούν πλήρως οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων. Τα δε φορολογικά έσοδα εξελίσσονται καλύτερα από τις προβλέψεις, δημιουργώντας περιθώρια για πολιτικές στήριξης των ασθενέστερων και ενισχύοντας την αισιοδοξία ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι των επόμενων ετών θα επιτευχθούν.

Δομείται, έτσι, σταδιακά ένα γενικότερο κλίμα σταθερότητας, παρά τις επίμονες προσπάθειες της αντιπολίτευσης για την αποδόμησή του. Την ίδια στιγμή η ελληνική οικονομία παρουσιάζει σημαντικές ευκαιρίες. Εξελίσσεται, έτσι, σε έναν από τους λίγους επενδυτικούς προορισμούς στην τρέχουσα διεθνή συγκυρία, που υπόσχεται υψηλές αποδόσεις, με σχετικά χαμηλό ρίσκο. Στη βάση αυτή θα προσελκυστούν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη της οικονομίας και την αναδιάρθρωσή της, στην κατεύθυνση αξιοποίησης συγκριτικών πλεονεκτημάτων, όπως το ανθρώπινο κεφάλαιο και η γεωπολιτική θέση.

Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης απορρίφθηκε στην πράξη. Ζητούμενο είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής αμοιβής, που θα αξιοποιήσουν το ανθρώπινο δυναμικό, παράγοντας προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η καινοτομία και η εξωστρέφεια είναι έννοιες-κλειδιά στην προσπάθεια αυτή. Θα δημιουργηθούν, έτσι, και οι συνθήκες για την ανάσχεση του κύματος φυγής νέων επιστημόνων.

Η δε γεωπολιτική θέση της χώρας, στο σύνορο Δύσης και Ανατολής, επιτρέπει τη δημιουργία διεθνών κόμβων σε κλάδους όπως η εφοδιαστική αλυσίδα και η ενέργεια. Θα εστιάσω στον δεύτερο, που αφορά το χαρτοφυλάκιό μου. Η Ελλάδα βρίσκεται πάνω σε ένα σταυροδρόμι κεντρικών αξόνων αγωγών. Ο ένας κινείται στον κάθετο άξονα, Βορρά-Νότου, ενώνοντας το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με τα βαλκανικά κράτη και την Ανατολική Ευρώπη. Ο δεύτερος έχει κατεύθυνση Ανατολής-Δύσης και επιτρέπει τη ροή ενέργειας και αερίου, από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την αγορά της Ε.Ε. Μέσα από διεθνείς συνεργασίες προωθούμε σημαντικά επενδυτικά έργα πουαναδεικνύουν το… σταυροδρόμι.

Ο κλάδος της ενέργειας παρουσιάζει συνολικότερα σημαντικές ευκαιρίες, πολλές από τις οποίες συνδέονται με τρία κεντρικά ορόσημα. Πρώτον, τη Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα, η οποία συνεπάγεται τη σταδιακή αλλαγή του ενεργειακού μείγματος, στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών. Δεύτερον, την επίτευξη της Ενεργειακής Ένωσης στην Ε.Ε. μέχρι το 2020, η οποία θέτει το πλαίσιο για την αναδιάρθρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με τη ΔΕΗ να διατηρεί το σταθεροποιητικό της ρόλο και να ελέγχει το 50% της αγοράς. Τρίτον, την τεχνολογική εξέλιξη, που επιτρέπει την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, στη βάση Ευέλικτων και Έξυπνων Δικτύων. Η εικόνα θυμίζει εκείνη του κλάδου των τηλεπικοινωνιών, στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Έχει έρθει πλέον η ώρα της Ηλεκτρικής Ενέργειας και των Δικτύων να διεισδύσουν και να αλλάξουν ριζικά τον σύγχρονο τρόπο ζωής και οικονομικής δραστηριότητας.

Στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθούμε πολιτικές που διαμορφώνουν το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε να αξιοποιηθούν οι παραπάνω ευκαιρίες. Στον σχεδιασμό μας κεντρική θέση έχει η δημόσια περιουσία, μέσω της αξιοποίησης και όχι της εκποίησής της. Παράλληλα προχωράμε σε θεσμικές παρεμβάσεις, που επικεντρώνονται στο ζήτημα του χώρου. Σε μία χώρα όπου διακρίνεται κυρίως από ορεινές περιοχές συνδυασμένες με υψηλό δείκτη νησιωτικότητας και που το 25% της επιφάνειάς της έχει χαρακτηριστεί Natura, η διευθέτηση και οριοθέτηση του χώρου παίζει κομβικό ρόλο στην προσέλκυση επενδυτικών σχεδίων περιβαλλοντικά βιώσιμων. Ταυτόχρονα προωθούμε την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για τον χωρικό σχεδιασμό, με στόχο την προώθηση μίας περιβαλλοντικά και χωρικά βιώσιμης επιχειρηματικότητας. Ενός συστήματος ολοκληρωμένου σχεδιασμού, που θα εγγυάται την ασφάλεια δικαίου στα επενδυτικά σχέδια στο πλαίσιο πάντοτε των περιβαλλοντικών στόχων που ήδη έχουν τεθεί από το διεθνές και ευρωπαϊκό πλαίσιο.

******

ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ (ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ Ν.Δ., ΤΟΜΕΑΡΧΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ)
Πολιτική αλλαγή για να κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης

Μετά από 7 χρόνια ύφεσης, ο στόχος της ανάπτυξης παραμένει. Μαζί, παραμένουν τα ίδια ερωτήματα: Τι ανάπτυξη θέλουμε; Πώς θα την εξασφαλίσουμε;
Έχουν γραφεί και ειπωθεί πολλά. Εκείνο που προέχει, όμως, είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης. Εξαιτίας της ανευθυνότητας της κυβέρνησης, κανείς δεν μας εμπιστεύεται. Και περισσότερο δεν εμπιστευόμαστε ούτε ο ένας τον άλλον μεταξύ μας. Οι επιχειρήσεις δεν εμπιστεύονται το κράτος. Το κράτος κυνηγάει τους επιχειρηματίες και η κοινωνία αντιμετωπίζει τους τελευταίους με επιφύλαξη.

Το τρίτο αχρείαστο Μνημόνιο δεσμεύει τη χώρα έως τα μέσα του 2018. Στα συμπεράσματα της α΄ αξιολόγησης, η κυβέρνηση δεσμεύθηκε για πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ για μια δεκαετία. Στο μεταξύ δίνει το εφάπαξ βοήθημα στους χαμηλοσυνταξιούχους, χωρίς σχέδιο και κριτήρια, αφού πρώτα έχει συμφωνήσει σε μέτρα 9 δισεκατομμυρίων ως το 2018 και έχει ανακοινώσει την οριζόντια μείωση του ΕΚΑΣ. Πρακτικά, ο πρωθυπουργός μοιράζει 617.000.000 για να πάρει πίσω τα 430.000.000 εντός του Δεκεμβρίου.

Καμία χώρα στον κόσμο δεν μπορεί να κερδίσει το στοίχημα της ανάπτυξης με τέτοια πλεονάσματα για 10 χρόνια. Δεν υπάρχει πουθενά τέτοιο προηγούμενο. Τα θέμα είναι ότι οι δανειστές επιβάλλουν στην κυβέρνηση υψηλό πλεόνασμα ως cash collateral, διότι κανείς δεν πιστεύει ότι μπορούν να φέρουν επενδύσεις. Άλλωστε, η «κακή διαγωγή» της κυβέρνησης στο πεδίο των επενδύσεων δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Έδιωξε τηSOCAR και άφησε τρύπα 188 εκατομμυρίων στο ΔΕΣΦΑ. Έδιωξε την επένδυση του Κατάρ και χάσαμε 2 δισεκατομμύρια. Τα ίδια έγιναν και στην Αφάντου, ενώ ο ΑΔΜΗΕ παραμένει στο «ψυγείο».

Ο μόνος τρόπος να βγούμε από την κρίση και να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας είναι η προσέλκυση επενδύσεων και η στήριξη της ιδιωτικής οικονομίας. Το 2014, οι άμεσες ξένες επενδύσεις ήταν 1,26 δισ. Η κυβέρνηση Τσίπρα τις έφτασε σε αρνητικό σημείο: μείον 261.000.000 πέρσι και μείον 25.000.000 το πρώτο τρίμηνο του 2016. Τη στιγμή που οι ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη σημειώνουν ιστορικό ρεκόρ αύξησης 14%, στην Ελλάδα βρισκόμαστε στον πάτο.

Για την ώρα, η υλοποίηση του προγράμματος παρουσιάζει αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Η κυβέρνηση, αντί να προωθήσει διαρθρωτικές αλλαγές, εφαρμόζει λανθασμένο μίγμα πολιτικής.

Αυξάνει φόρους, αντί να περιορίζει δαπάνες. Η ανάκαμψη που είχε ξεκινήσει στο τέλος του 2014, διεκόπη βίαια. Το ΑΕΠ στο τέλος του 2016 προσέγγισε τα 175 δισεκατομμύρια. Αν είχε συνεχιστεί η πορεία που είχαμε δρομολογήσει, σήμερα θα ήταν 196 δισεκατομμύρια. Οι τράπεζες παραμένουν ουσιαστικά κλειστές. Η μηνιαία ροή νέων δανείων βρίσκεται στα μείον 153 εκατομμύρια. Οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 37 δισεκατομμύρια. Οι περισσότερες επιχειρήσεις επιβιώνουν χάρη στον άτυπο εσωτερικό δανεισμό: δεν πληρώνουν εγκαίρως εισφορές και φόρους, καθυστερούν τους προμηθευτές και τη μισθοδοσία και, όταν φτάσουν στο απροχώρητο, απολύουν.

Πολλές, είτε μεταναστεύουν στις γειτονικές χώρες είτε κλείνουν. Μόνο στο πρώτο εννεάμηνο του 2016, έκλεισαν 24.330 επιχειρήσεις. Το τσουνάμι φόρων και εισφορών έχει αναγκάσει 60.000 επιχειρήσεις να μετακομίσουν στη Βουλγαρία και 10.000 στην Κύπρο.

Στα προβλήματα, προστίθενται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου, που εξελίσσεται στο μεγαλύτερο μπαταχτσή. Χρωστάει πάνω από 8 δισεκατομμύρια σε επιχειρήσεις και πολίτες και η κυβέρνηση, αντί να επιστρέψει έστω και λίγα από τα χρωστούμενα στην αγορά, προτιμά τα επικοινωνιακά παιχνίδια.

Στο μεταξύ, η κυβέρνηση κατέθεσε έναν πλασματικό προϋπολογισμό που προβλέπει ανάπτυξη. Πώς όμως θα γίνει αυτό; Με επιπλέον εισπρακτικά μέτρα 4,5 δισεκατομμυρίων είναι πρακτικά αδύνατο να κερδίσουμε το στοίχημα.

Σαν κερασάκι στην τούρτα, έρχονται οι ασφαλιστικές εισφορές. Το 2017 θα είναι περισσότερες κατά 1,4 δισεκατομμύρια. Το ασφαλιστικό χαράτσι 26,9% επί του εισοδήματος, κληρονομιά του κ. Κατρούγκαλου, θα οδηγήσει σε απόγνωση χιλιάδες επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό κλίμα, η Ν.Δ. έχει παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάπτυξη της χώρας.

Πρώτο μας μέλημα είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης για να απελευθερώσουμε παραγωγικές δυνάμεις. Διότι η Ελλάδα διαθέτει αναπτυξιακές δυνατότητες. Και σήμερα έχει τεράστια ανάγκη από κεφάλαια. Εκεί πρέπει να εστιάσουμε. Στο πώς θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε επενδύσεις, να δημιουργήσουμε δουλειές. Πιστεύουμε ότι, με προϋποθέσεις, η οικονομία μπορεί, από το 2018, να αναπτύσσεται με ρυθμό 4%. Και πρέπει να θέσουμε τον φιλόδοξο στόχο της δημιουργίας 120.000 νέων θέσεων εργασίας ετησίως.

Η Συμφωνία Αλήθειας αποτελεί μια τολμηρή –αλλά κοστολογημένη–πολιτική που στηρίζεται σε 4 βασικούς άξονες:

Άξονας 1ος: Σταδιακή μείωση των φορολογικών συντελεστών, ξεκινώντας με τον ΕΝΦΙΑ: 30% σε δύο χρόνια. Μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων από το 29 στο 20%. Μείωση του φόρου μερισμάτων από 15 σε 5%. Αύξηση στο όριο υπαγωγής ΦΠΑ από τις 10.000 στις 25.000 ευρώ. Και μείωση του ΦΠΑ, με καθιέρωση δύο συντελεστών 11% και 22%. Όλα αυτά θα συνοδεύονται από περιορισμό της κρατικής σπατάλης και του κομματικού κράτους.

Άξονας 2ος. Τολμηρή υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων στο κράτος και στην οικονομία. Για να αποκτήσουμε, επιτέλους, αποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Η Ελλάδα έχει τους χειρότερους δείκτες πολυνομίας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, έχουμε το τέταρτο πιο αργό δικαστικό σύστημα στον κόσμο. Είμαστε καλύτεροι μόνο από τη Γουινέα-Μπισσάου, το Σουρινάμ και το Αφγανιστάν.

Άξονας 3ος. Ενίσχυση της ρευστότητας. Με την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου και τη γενναία αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Η διαφορά φιλοσοφίας με τη σημερινή κυβέρνηση είναι ξεκάθαρη. Εμείς θέλουμε τις αναδιαρθρώσεις να λειτουργούν υπέρ της επιχείρησης και των εργαζομένων, όχι μόνον υπέρ των μετόχων που συχνά ευθύνονται για κακοδιαχείριση. Η πτωχευτική διαδικασία θα αντιμετωπίζει αυστηρά τους κακοπληρωτές και θα διευκολύνει όλους όσοι έπεσαν, να ξανασηκωθούν γρήγορα.

Άξονας 4ος. Η Νέα Δημοκρατία, έχοντας πάντα στο μυαλό της τους αδύναμους, ήταν η πρώτη που επέμεινε στην ανάγκη εφαρμογής του θεσμού του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
Η σημερινή Κυβέρνηση παρατείνει την εξάρτηση της οικονομίας, αντί να δημιουργεί προϋποθέσεις ανάκαμψης. Έσυρε τη χώρα σε μια πρωτοφανή περιπέτεια και τώρα θα πανηγυρίσει για τα ενδεχόμενο, αν όλα πάνε καλά, να βρεθούμε εκεί που ήμασταν δύο χρόνια πριν.

Η Νέα Δημοκρατία, εκτός από ολοκληρωμένο και κοστολογημένο σχέδιο, διαθέτει ένα πολύτιμο χαρακτηριστικό: την αξιοπιστία. Με αυτήν ως όπλο μας θα πείσουμε τους εταίρους να μας αφήσουν περισσότερο δημοσιονομικό χώρο. Να μεταρρυθμίσουμε το κράτος, να εφαρμόσουμε ένα σταθερό και ρεαλιστικό φορολογικό σύστημα που θα διαμορφώσει περιβάλλον φιλικό στην επιχειρηματικότητα.

Στόχος μας είναι ν’ αλλάξουμε το σημερινό μοντέλο διανομής φτώχειας σε μοντέλο παραγωγής πλούτου.

Μετά από 7 χρόνια κρίσης, η χώρα είναι σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Είτε θα κάνει το μεγάλο άλμα στο μέλλον είτε θα γυρίσει δεκαετίες πίσω. Ο λαϊκισμός δοκιμάστηκε και ηττήθηκε στην πράξη. Ας μην αφήσουμε την ευκαιρία αυτή να πάει χαμένη. Η πολιτική αλλαγή είναι η μόνη λύση γα να κερδίσουμε το στοίχημα της ανάπτυξης.