Οι τρεις μεγάλοι κίνδυνοι που απειλούν την παγκόσμια οικονομία

Τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν την παγκόσμια οικονομία απαρίθμησε  ο Nουριέλ Ρουμπινί επισημαίνοντας κυρίως ότι οι αγορές υποτιμούν τη σημερινή γεωπολιτικούς κινδύνους.

Ειδικότερα, σε άρθρο του στο Project Syndicate, ο γνωστός οικονομολόγος  διαπιστώνει ότι τα τελευταία δύο χρόνια, η παγκόσμια οικονομία έχει αναπτυχθεί.Αλλά έχει ταλαντευθεί μεταξύ των περιόδων ταχείας επέκτασης και επιβράδυνσης.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δύο επεισόδια, τα οποία προκλήθηκαν κυρίως από τις ΗΠΑ και τις παγκόσμιες τιμές των μετοχών.Μάλιστα, αναρωτιέται αν αυτό ένα μοτίβο νέο ή είναι ένα άτακτο παγκόσμιο σύνολο ανάκαμψης, το οποίο θα πρέπει να σταθεροποιηθεί.
Το πρώτο επεισόδιο ήρθε τον Αύγουστο / Σεπτέμβριο του 2015, όταν πολλοί παρατηρητές εξέφραζαν τους φόβους τους ότι η οικονομία της Κίνας θα μπορούσε να υποστεί μια ανώμαλη προσγείωση.
Το δεύτερο επεισόδιο ήταν τον Ιανουάριο / Φεβρουάριο του 2016, το οποίο πάλι προήλθε από τις ανησυχίες για την Κίνα.
Την ίδια ώρα οι επενδυτές άρχισαν να αισθάνονται όλο και μεγαλύτερη ανησυχία για τη στασιμότητα της ανάπτυξης των ΗΠΑ, την κατάρρευση του πετρελαίου και των βασικών εμπορευμάτων, καθώς και για πιθανή αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, αλλά και τον αντισυμβατικό αρνητικό ρυθμό νομισματικής πολιτικής στην Ευρώπη και την Ιαπωνία.
Κάθε επεισόδιο επιβράδυνσης κράτησε για περίπου δύο μήνες, οπότε η διόρθωση των τιμών των μετοχών άρχισε να αντιστρέφεται.
Οι φόβοι των επενδυτών δεν επιβεβαιώθηκαν, παρατηρεί ο Ρουμπινί. Ως τρίτο παράδειγμα, θα μπορούσε κανείς να αναφέρει την περίοδο μετά το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου για την έξοδό του από την Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιούνιο του 2016.
Ωστόσο, το επεισόδιο αποδείχθηκε βραχύβιο και δεν προκάλεσε παγκόσμια επιβράδυνση, λόγω του μικρού μεγέθους του Η.Β. στην παγκόσμια οικονομία και την έγκαιρη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής.
Στην πραγματικότητα, κατά τους μήνες πριν από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρεία των ΗΠΑ, η παγκόσμια οικονομία εισήλθε στην πραγματικότητα σε μια νέα περίοδο επέκτασης, έστω και αν η δυναμική της ανάπτυξης παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα.
Ίσως ο κόσμος βιώνει αυτό που λένε οι Κινέζοι ως το «νέο φυσιολογικό» – της χαμηλής δυνητικής ανάπτυξης, διαπιστώνει ο Roubini.
Πράγματι, λόγω των νέων μέτρων τόνωσης της οικονομίας, ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας έχει σταθεροποιηθεί.
Και οι αναδυόμενες αγορές: όπως η Ινδία, αλλά και η Ρωσία και η Βραζιλία – οι οποίες γνώρισαν την ύφεση μεταξύ του 2014 και του 2016 – πάνε καλύτερα.
Έτσι, ακόμη και πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, η παγκόσμια οικονομία είχε μπει σε μια νέα φάση μέτριας επέκτασης.
Πρόσφατα οικονομικά στοιχεία από όλο τον κόσμο δείχνουν ότι η αύξηση μπορεί να επιταχυνθεί, αν και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο η σημερινή επέκταση να μετατραπεί σε μια άλλη παγκόσμια επιβράδυνση – αν όχι ολοκληρωτική απώλεια στήριξης – αν ορισμένοι κίνδυνοι αρνητικών εξελίξεων υλοποιηθούν.
Για παράδειγμα, οι αγορές έχουν σαφώς πολύ bullish στάση για τον Tραμπ. Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να περάσει κάποια από τις ριζοσπαστικές πολιτικές ανάπτυξης, αν το Κογκρέσο δεν τον στηρίξει.
Οι αγορές έχουν υποτιμήσει τον κίνδυνο αυτό, ενώ δεν αποκλείεται ακόμη και αν τις εφαρμόσει, η δυναμική της οικονομίας υποχρεώσει τη Fed να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων.
Πράγματι, ο Τραμπ εισήγαγε μια βαθιά δημοσιονομική αβεβαιότητα, η οποία δεν αποκλείεται να οδηγήσει τη Fed να κάνει λάθος στη δική χάραξη πολιτικής.
Αν δεν αυξήσει τα επιτόκια εγκαίρως, ο πληθωρισμός θα μπορούσε να εκτροχιαστεί.
Η Fed θα πρέπει στη συνέχεια να αυξήσει τα επιτόκια γρήγορα για να καλύψει τη διαφορά με κίνδυνο να προκαλέσει ύφεση.
Από την άλλη, θα μπορούσε να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων πολύ αργά οδηγώντας σε φούσκα τις τιμές και όλους τους κινδύνους.
Επίσης, οι αγορές υποτιμούν τους σημερινούς γεωπολιτικούς κινδύνους, πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από τη σύγχυση και την επικίνδυνη εξωτερική πολιτική του Trump.
Πράγματι, η παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να αποσταθεροποιηθεί από οποιαδήποτε συμμετοχή των ΗΠΑ σε μια στρατιωτική αντιπαράθεση.Αλλά Τραμπ δεν είναι ο μόνος παγκόσμιος κίνδυνος, αναφέρει ο Ρουμπινί.
Η Κίνα έχει καταφύγει σε ένα νέο γύρο της πιστωτικής τόνωσης, ο οποίος θα τροφοδοτήσει μια σταθερή επένδυση για να σταθεροποιήσει το ρυθμό ανάπτυξής της.
Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ασχοληθεί με τα πιο τοξικά περιουσιακά στοιχεία, χρέος και μόχλευση.
Και επειδή η ανάπτυξη και η οικονομική σταθερότητα θα φτάσει το πρόγραμμα του Εθνικού Συνεδρίου του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος αργότερα αυτό το έτος, οι συζητήσεις για το πώς θα εξισορροπήσει την ανάπτυξη και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα καθυστερήσει.
Αλλά εάν η Κίνα δεν προχωρήσει τάχιστα σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα βιώσει μια έκρηξη χρέους κατά το επόμενο έτος, με τον κίνδυνο μιας ανώμαλης προσγείωσης να επιστρέφει.
Τέλος, σύμφωνα με τον Ρουμπινί, τα πρόσφατα αποτελέσματα στις ολλανδικές και γαλλικές εκλογές (και οι ευνοϊκές προσδοκίες για τις γερμανικές εκλογές τον Σεπτέμβριο), έχουν μειώσει τον κίνδυνο της ανόδου των λαϊκιστών.
Όμως, η ΕΕ και η ευρωζώνη βρίσκονται σε οικονομικό τέλμα, με τους φόβους της αγοράς περί διάσπασης της ζώνης να επιστρέφουν σε περίπτωση που το Κίνημα των 5 Αστέρων να έρχεται στην εξουσία της Ιταλίας.
Την επόμενη χρονιά, μια πιο ισχυρή και επίμονη παγκόσμια ανάκαμψη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το αν οι πολιτικοί αποφύγουν τα λάθη που θα μπορούσαν να την εκτροχιάσουν.
Τουλάχιστον ξέρουμε πού αυτά τα λάθη είναι πιο πιθανό να γίνουν, καταλήγει ο Ρουμπινί.