Στα κόκκινα το θερμόμετρο των ελληνοτουρκικών σχέσεων

Σε συνθήκες «πολέμου» πραγματοποιείται από χθες το 3ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας στην Αθήνα. Η ελληνική διπλωματία επιχειρεί να κρατήσει χαμηλούς τόνους απέναντι στις ακραίες προθέσεις των γειτόνων.

 

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαϊωάννου

 

Σκηνικό διπλωματικού πολέμου επικρατεί στην Αθήνα από τις αρχές της εβδομάδας με αφορμή το 3ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας που συνεδριάζει από χθες στην ελληνική πρωτεύουσα. Από τη μία η «επιθυμία» του Τούρκου πρωθυπουργού να πραγματοποιήσει ιδιωτική επίσκεψη στη Θράκη και, από την άλλη, η στρατιωτική άσκηση που διενεργείται στο Αιγαίο ανεβάζουν το θερμόμετρο αισθητά. Αν σε αυτό κανείς προσθέσει και τη φημολογία για την παρουσία Τούρκων παρακρατικών στη χώρα τις τελευταίες εβδομάδες με στόχο να προκαλέσουν θερμό επεισόδιο, τότε γίνεται αντιληπτό πως ο Αχμέτ Νταβούτογλου σε καμία περίπτωση δεν έφτασε φέροντας κλάδο ελαίας.

Ο μεγαλύτερος φόβος, πάντως, που πια κυριαρχεί είναι πως η συνεδρίαση δεν θα καταλήξει πουθενά. Και αυτό εκτιμάται πως θα είναι καταστροφικό με δεδομένη την τουρκική αδιαλλαξία αλλά και τις προκλήσεις. Αρκεί να σημειωθεί πως, εκτός της παραβίασης της κυπριακής ΑΟΖ από τουρκικά πολεμικά πλοία και τις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο, ήρθε να προστεθεί και η στρατιωτική άσκηση των γειτόνων με τα πολεμικά τους πλοία να «πολιορκούν» το Καστελόριζο, σε μια επίδειξη δύναμης με την πρόφαση της επιχειρησιακής αξιολόγησης του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού της τελευταίας εβδομάδας του τέταρτου τριμήνου.

Με τη δικαιολογία αυτή αποφάσισαν σκόπιμα οι Τούρκοι να δεσμεύσουν, από τη 1 έως και τις 6 Δεκεμβρίου, θαλάσσια περιοχή κοντά στον κόλπο του Ξηρού και νότια του Καστελόριζου. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, λίγες ώρες πριν από την άφιξη της τουρκικής αποστολής, η Άγκυρα διά του τουρκικού Γενικού Επιτελείου απέρριψε τη θέση που διατύπωσε από ελληνικής πλευράς ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, και από κυπριακής ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, για αποχώρηση του ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός Χαϊρεττίν Πασά» από την Ανατολική Μεσόγειο ως όρο για την επανέναρξη των συνομιλιών στην Κύπρο.

«Η φρεγάτα TCG Gaziantep του τουρκικών Ναυτικών Δυνάμεων συνεχίζει να παράσχει προστασία και υποστήριξη στο πλοίο Barbaros, το οποίο συνεχίζει τις έρευνες φυσικού αερίου ανοιχτά της Κύπρου», γνωστοποίησε το Αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου της Τουρκίας, αλλά και ότι «η φρεγάτα TCG Bartin παρακολουθεί σε απόσταση 8 χιλιομέτρων το πλοίο SAIPEM 1000 με σημαία Μπαχάμες, το οποίο πραγματοποιεί έρευνες φυσικού αερίου για λογαριασμό της “Ε/Κ” Διοίκησης (σ.σ. εννοεί την Κυπριακή Δημοκρατία)».

 

Ο καημός του… πασά

Η στάση της Τουρκίας, πάντως, μπορεί να ερμηνευθεί ως απάντηση στα ενεργειακά σχέδια Αθήνας και Λευκωσίας. Οι επαφές με Ισραήλ και Αίγυπτο έχουν προκαλέσει έντονο εκνευρισμό της Άγκυρας, παρά τις δηλώσεις σε Ελλάδα και Κύπρο πως υπάρχει χώρος συνεργασίας.

Στη συνεδρίαση του ΑΣΣ εκτιμάται πως θα αποσαφηνιστεί ότι η Ελλάδα δεν επιχειρεί να αποκλείσει την Τουρκία από το πλέγμα συνεργασιών, αλλά ότι, αντίθετα, επιθυμεί τη συμμετοχή της σε αυτό. Άλλωστε, σε κάθε ευκαιρία η Ελλάδα υπογραμμίζει πως οι συνεργασίες με Αίγυπτο και Ισραήλ δεν στρέφονται εναντίον της Άγκυρας, την οποία καλεί μάλιστα να συμμετάσχει σε αυτές. Αυτό υποστηρίζει και η Λευκωσία, που δηλώνει ότι σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού είναι έτοιμη να προωθήσει τη μεταφορά του αερίου μέσω Τουρκίας.

Ο κίνδυνος που ελλοχεύει, πάντως, αν δεν υπάρξει σαφής απόφαση στη συνεδρίαση, τότε σιωπηλά θα επιβραβευθεί η παραβατικότητα της Τουρκίας με ό,τι συνέπειες μπορεί να αποφέρει αυτό.

Η ελληνική διπλωματία, παρά τις σημαντικές προσπάθειες, δεν φαίνεται να έχει καταφέρει κάποια σοβαρή επιτυχία και οι εξελίξεις θα δείξουν αν η επιλογή το 3ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας να πραγματοποιηθεί σε αυτή τη χρονική συγκυρία ήταν σοφή.

 

Τα παιχνίδια με τη Θράκη

Κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία και σε συνέντευξή του, ο ΥΠ.ΕΞ. Ευ. Βενιζέλος ξεκαθάρισε με κατηγορηματικό τρόπο πως στη Θράκη δεν υπάρχουν Τούρκοι πολίτες παρά μόνο μουσουλμάνοι. Το αίτημα λοιπόν του Αχμέτ Νταβούτογλου να επισκεφθεί την περιοχή ιδιωτικά δεν ήταν παρά μια προσπάθεια να αποδείξει στον Έλληνα αξιωματούχο το αντίθετο, κάνοντας παιχνίδια εξουσίας επί ελληνικών εδαφών. Απαιτήθηκε η έντονη παρέμβαση των διπλωματικών αρχών, έτσι ώστε να γίνει σαφές πως τέτοιου είδους επίσκεψη δεν επρόκειτο να υλοποιηθεί.

Σύμφωνα με ελληνική διπλωματική πηγή, η Αθήνα φέρεται να επεσήμανε στην Άγκυρα ότι το αρχικό αίτημα για μετάβαση στη Θράκη του Τούρκου πρωθυπουργού μαζί με τους υπουργούς που θα τον συνοδεύουν για το ΑΣΣ, που έφθασε στην ελληνική πλευρά μέσω ρηματικής διακοινώσεως την περασμένη Δευτέρα, θα συνιστούσε σοβαρό διπλωματικό και πολιτικό ατόπημα που θα επιβάρυνε ακόμη περισσότερο το ήδη φορτισμένο κλίμα από την παρουσία του τουρκικού ερευνητικού σκάφους «Μπαρμπαρός» εντός της κυπριακής ΑΟΖ.