Στους ξένους τα κλειδιά των τραπεζών

Το ξένο είναι πιο… γλυκό λέει ο λαός μας, αλλά στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών, η άνευ όρων παράδοση σε εισαγόμενους μάνατζερ δημιουργεί μια χωρίς προηγούμενο κατάσταση που απειλεί το σύνολο της οικονομίας της χώρας.

Αμερικανοί, Άγγλοι, Βέλγοι, Αυστραλός, Σκανδιναβοί και Άραβες μετέχουν ήδη με εξουσίες σε διοικητικά συμβούλια και επιτροπές στις συστημικές τράπεζες και έπεται συνέχεια αφού εκκρεμούν και άλλες αντικαταστάσεις Ελλήνων με αλλοδαπούς. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει αποκτήσει διεθνή χαρακτήρα μιας και η ρύθμιση για τα κριτήρια, που πρέπει να πληρούν τα μέλη των Δ.Σ. και των Επιτροπών των τραπεζών δίνουν ξεκάθαρο προβάδισμα σε ξένα στελέχη. Ενώ για τις θέσεις των προέδρων των επιτροπών απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο υποψήφιος να είναι ξένος χωρίς καμία σχέση με ελληνικό τραπεζικό ίδρυμα τα τελευταία 10 χρόνια.
Αυτό επί της ουσίας αποκλείει κάθε ελληνική συμμετοχή στα σχήματα εκείνα που διαφεντεύουν το σύνολο της οικονομίας της χώρας. Και αυτό καθώς οι τράπεζες είναι εκείνες που διαχειρίζονται μεταξύ άλλων τόσο τα κόκκινα δάνεια όσο και την χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

Υπαρκτοί οι κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι που κρύβει αυτή η παραπάνω εξέλιξη είναι μεγάλοι: Όχι μόνο για όσους έχουν ήδη «κόκκινα δάνεια» αλλά για όλους τους δανειολήπτες που –λόγω της επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος– μπορεί να χρειαστεί να αναδιαπραγματευθούν τους όρους του δανεισμού τους. Στην πρώτη γραμμή του κινδύνου βρίσκονται τα επισφαλή στεγαστικά δάνεια, τα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τα αγροτικά δάνεια.
Μνημονιακή υποχρέωση είναι η ολοκλήρωση της προσαρμογής των τραπεζών στα αποτελέσματα της αξιολόγησης των δομών εταιρικής διακυβέρνησης, που έγινε από το ΤΧΣ ως το τέλος Σεπτεμβρίου. Ατύπως δίνεται μια παράταση λίγων εβδομάδων αφού ως σήμερα οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αντικειμενικά εμπόδια.
Οι τράπεζες χρειάζονται δεκάδες νέα στελέχη για την ανασύνθεση των δ.σ. τους, τα οποία οφείλουν να καλύπτουν τα αυστηρά κριτήρια του νόμου περί εταιρικής διακυβέρνησης και να πάρουν έγκριση από τον SSM. Με βάση τον νόμο και την αξιολόγηση που έλαβαν από το ΤΧΣ, οι διοικήσεις έχουν υποβάλει τις δικές τους προτάσεις αναμόρφωσης του μοντέλου διακυβέρνησης και έχουν τη δυνατότητα υλοποίησης των αλλαγών ως τα τέλη Σεπτεμβρίου – και πλέον ως τα μέσα Οκτωβρίου. Οι προσαρμογές θα ελεγχθούν από τα εποπτικά όργανα, ενώ στο νέο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, διοικητικό συμβούλιο και επιτροπές θα αξιολογούνται σταθερά και έναντι μετρήσιμων στόχων.
Κάθε δ.σ. τράπεζας θα πρέπει να έχει τρία ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη που θα προεδρεύουν των τριών εκτελεστικών επιτροπών με 15ετή εμπειρία σε τράπεζα ή ελεγκτική εταιρεία και καμία σχέση με ελληνική τράπεζα τα τελευταία 10 έτη, προϋπόθεση που δυσκολεύει τις επιλογές.

Όλα στο Υπερταμείο!
Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί πως με το άρθρο 188 του προσφάτως ψηφισθέντος από την κυβέρνησή Νόμου 4389/2016, στην υπό ίδρυση Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. μεταβιβάζονται –μεταξύ άλλων– το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).
Δηλαδή, τόσο η δημόσια (ΤΑΙΠΕΔ) όσο και η ιδιωτική περιουσία (επιχειρηματικά δάνεια μέσω τραπεζών, που ελέγχονται από το ΤΧΣ) περνάνε στο νέο Υπερταμείο, που ελέγχεται –πρακτικά– από μέλη εκτός Ελλάδος ολοκληρώνοντας με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο τον αφελληνισμό των τραπεζών αλλά εν συνόλω της ελληνικής οικονομίας. Γίνεται έτσι προφανές ότι από αυτήν την αλλαγή δεν δημιουργούνται μεγάλοι κίνδυνοι μόνο για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που έχουν «κόκκινα δάνεια». Κίνδυνοι ενυπάρχουν και για τους υπόλοιπους δανειολήπτες, οι οποίοι –λόγω της επιδείνωσης του οικονομικού κλίματος και υπό συνθήκες μάλιστα κρίσης ρευστότητας των στοιχείων ενεργητικού– μπορεί να χρειαστεί να αναδιαπραγματευθούν τους όρους του δανεισμού τους..
Δημιουργείται, με άλλα λόγια, άμεσος κίνδυνος ραγδαίας αύξησης των «κόκκινων δανείων» και σοβαρής επιδείνωσης της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά και την ελληνική οικονομία.

Ο ένας Γιάννης δεν φοβάται, ο άλλος Γιάννης διαπιστώνει
Ο ισχύων νόμος για τις αλλαγές στις διοικήσεις των εγχώριων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αφήνει χωρίς πρόεδρο την Εθνική Τράπεζα, αφού η Λούκα Κατσέλη εμπίπτει στις απαγορεύσεις του, ενώ για την Τράπεζα Πειραιώς αναζητείται CEO, αλλά και πρόεδρος. Μεταξύ SSM και Τράπεζας της Ελλάδος πέφτουν στο τραπέζι πολλά ονόματα, οι περισσότεροι Έλληνες, σε μια προσπάθεια του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα αλλά και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη με στόχο να σώσουν τα προσχήματα, τόσο για τις θέσεις αυτές όσο και για τη στελέχωση των δ.σ. Βέβαια τα ελληνικά ονόματα που «παίζουν» είναι αυστηρά της επιλογής των δύο Γιάννηδων που με τη διαδικασία αυτή προσπαθούν να τοποθετήσουν σε θέσεις- κλειδιά τους «δικούς» τους ανθρώπους και βέβαια να εξοστρακίσουν τους «μη επιθυμητούς».

Τώρα, το πόσο επιτυχής θα είναι αυτή η προσπάθεια είναι ένα ζήτημα, καθώς ο μεν Γιάννης Στουρνάρας εμφανίζεται ατάραχος για τις εξελίξεις. Είναι χαρακτηριστικό ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης μιλώντας στα μέσα Ιουλίου στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για τη νομισματική πολιτική δήλωσε ότι δεν συμμερίζεται τα περί αφελληνισμού των τραπεζών μέσω της στελέχωσής τους με ξένους. Μάλιστα επικαλέστηκε το παράδειγμα της JP Morgan (σ.σ. έχει για επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής, Jamie Dimon), αναρωτώμενος αν η φημισμένη επενδυτική τράπεζα εξελληνίστηκε!

Όσο για τον συνονόματό του και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Γιάννη Δραγασάκη, μοιάζει να αρκείται στις διαπιστώσεις και τα ευχολόγια, παραδεχόμενος εμμέσως (π.χ. στην τελευταία συνάντηση που είχε προ εβδομάδων με το προεδρείο της ΟΤΟΕ) ότι «οι προσπάθειες ξένων κέντρων και ομάδων συμφερόντων να ενισχύσουν τις θέσεις και την επιρροή τους στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι σε ορισμένες περιπτώσεις υπαρκτές». Συμπλήρωσε δε ότι «υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι διεκδικούν ρόλο μεγαλύτερο από αυτόν που τους αναλογεί ή προσπαθούν να αγνοούν τη θέση της κυβέρνησης, όταν ο ελληνικός λαός έχει διαθέσει και χρεωθεί σχεδόν 50 δισ. ευρώ για τη διάσωση των τραπεζών».