Το εφικτό και το ευκταίο

«Λίγο πιο νότια, στην Ιβηρική, την Κυριακή 1 Οκτωβρίου θα στηθεί μία άλλη κάλπη με το δημοψηφισματικό ερώτημα της απόσχισης ή μη της περιοχής από την Ισπανία. λίγο διάβασμα πίσω από της γραμμές καταδεικνύει ότι η επικίνδυνη εσωστρέφεια δεν αφορά πρωτίστως τα προαιώνια εμφυλιοπολεμικά τραύματα των Καταλανών αλλά τη διαχείριση των φορολογικών εσόδων που κρατά στα χέρια της η Μαδρίτη.

Αυτά πρέπει να τα αποκωδικοποιήσει –έστω και στα μουγκά– μια σοβαρή κυβέρνηση, γιατί το ντόμινο (Χώρα των Βάσκων, Σκωτία, Βόρεια Ιταλία, Βαυαρία) δεν θέλει πολύ να ξεκινήσει και να ρίχνει ένα-ένα και με πάταγο τα τουβλάκια…».

Έτσι έκλεινε το βασικό άρθρο της πριν από 7 ημέρες η «Α» στο οποίο όπως έλεγε και ο τίτλος («Δύο κάλπες, μία μούγκα») πριν ξεσπάσει ο (ισ)πανικός επικρατούσε άκρα του τάφου σιωπή.

Άγνοια; Αδιαφορία; Αργοπορημένα αντανακλαστικά; Ό,τι κι αν είναι, η επόμενη μέρα του –παράνομου ή μη λίγη σημασία έχει για την ουσία της κουβέντας– δημοψηφίσματος είναι μία άλλη πιο δύσκολη μέρα, που δεν περιορίζεται στο αν θα παίζει η Μπαρτσελόνα στη La Liga ή αν θα αποβληθεί η ομάδα του Μέσι από το Τσάμπιονς Λιγκ.

Μέχρι την ώρα που έκλεινε η στήλη, ξέραμε για τις νέες προειδοποιήσεις του Ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι προς τον αυτονομιστή ηγέτη της «Τζενεραλιτάτ» (σ.σ. η τοπική κυβέρνησης της Καταλονίας) Κάρλες Πουτζεμόντ να «συνετιστεί», που όμως ρίχνουν λάδι στη φωτιά.

Κι αυτό διότι απαγόρευσε τη συνεδρίαση του περιφερειακού κοινοβουλίου της Καταλονίας που ήταν προγραμματισμένη να διεξαχθεί τη Δευτέρα με θέμα την κήρυξη –μονομερώς– της ανεξαρτησίας της περιφέρειας από το Βασίλειο της Ισπανίας.

Η ήδη μπαρουτοκαπνισμένη ατμόσφαιρα δεν θέλει πολύ για να αναφλεγεί εκ νέου, ανοίγοντας την όρεξη σε εθνικιστικούς παλληκαρισμούς. Η Ευρώπη έχει πολλές Καταλονίες.

Το 2014, για παράδειγμα, δεν είναι καθόλου μακρινό για να ξεχάσει ότι μόλις προ τριετίας το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης της Κορσικής κατέθεσε τα όπλα έπειτα από δεκαετίες ένοπλης δράσης, ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2018 μετατρέπεται σε ενιαία εδαφική κοινότητα που θα διαθέτει τοπικό κοινοβούλιο και εκτελεστικό συμβούλιο.

Ούτε το δημοψήφισμα των Σκωτσέζων το 2014 είναι τόσο μακρινό ώστε να αγνοηθεί η ηχηρή μειοψηφία του 45% που ψήφισε υπέρ της ανεξαρτησίας από το Ηνωμένο Βασίλειο και τώρα ελεώ Brexit οι εθνικιστές έχουν «ξανανιώσει». Μια… πόρτα είναι και το Βέλγιο με τις «πατροπαράδοτες» διαφορές των ολλανδόφωνων Φλαμανδών με τους γαλλόφωνους Βαλόνους.

Για να είμαστε απολύτως προσγειωμένοι κι επειδή οι συζητήσεις περί αυτονομιστικών-αποσχιστικών τάσεων ξυπνούν σε πολλούς τις μνήμες του ματωμένου διαμελισμού της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν είναι ορατός (σ.σ. δεν λέμε ανύπαρκτος) ένας τέτοιος κίνδυνος. Η Ισπανία δεν είναι η Γιουγκοσλαβία του ’90 και η Ευρώπη δεν είναι τόσο «έφηβη» όπως τότε.

Αν με κάτι προσομοιάζει η σημερινή εύφλεκτη Ισπανία των πολλών «φυλών» –και ας το έχουμε αυτό κρατημένο στα υπ’ όψιν– είναι με την πολιτική γεωγραφία που απέκτησε η Ε.Ε. στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Όταν δηλαδή οι ευημερούσες χώρες του βορρά «αρνούνταν» να πληρώνουν για τους «τεμπέληδες» του νότου και ήθελαν μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων.

Αυτό λένε σήμερα επί της ουσίας οι «πλούσιοι» Καταλανοί: ότι δεν μπορούν να πληρώνουν για τις υπόλοιπες φτωχότερες περιφέρειες της χώρας τους κι ότι θέλουν την (οικονομική) ανεξαρτησίας τους. Μοιάζει δε λίγο με την απειλή που ακουγόταν την περίοδο του grexit ότι το πραγματικό πρόβλημα της Ένωσης δεν είναι η έξοδος της Ελλάδας, αλλά το αν θα αποφασίσει να «αποσχιστεί» και να επιστέψει στο μάρκο της η Γερμανία.

Τα σπουδαία, λοιπόν, από Δευτέρα, με την ευχή το ευκταίο να γίνει εφικτό. Αν και δυστυχώς αυτά τα δύο σπάνια πάνε μαζί…