«Τόσκα» του Τζάκομο Πουτσίνι

Η παραγωγή που σκηνοθέτησε το 2007 ο Νίκος Πετρόπουλος μετά από πρόσκληση του τότε καλλιτεχνικού διευθυντή Στέφανου Λαζαρίδη επιστρέφει. 

Τοποθετημένη την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ρώμη, η παράσταση υπογραμμίζει το στοιχείο της βίας και του σαδισμού, ενώ επιτρέπει στα ακραία συναισθήματα να εκφραστούν με ακόμα μεγαλύτερη ένταση. Στην Β΄ Πράξη της όπερας ο εκβιασμός της πρωταγωνίστριας από τον λάγνο αξιωματικό Σκάρπια και η σκηνή κατά την οποία η Τόσκα τον φονεύει αποκτούν διαστάσεις θρίλερ. Η ασπρόμαυρη αισθητική της παραγωγής και οι υποβλητικοί φωτισμοί δίνουν στο θέαμα αέρα κινηματογραφικής ταινίας και ειδικότερα παραπέμπουν στις ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού.

Ο Στέφανος Λαζαρίδης σημείωνε για την παραγωγή: «Η μετατόπιση του ιστορικού πλαισίου δεν επηρεάζει το βασικό θέμα της όπερας, που αφορά τα συναισθήματα και τις επιθυμίες των τριών βασικών χαρακτήρων. Φιλοδοξεί όμως να φέρει στο νου εικόνες πολύ πιο οικείες σε όλους μας, από συνθήκες που οι παλιότεροι έχουν ζήσει και οι νεότεροι έχουν ακούσει από αφηγήσεις και δει μέσα από ντοκιμαντέρ και τον κινηματογράφο. Συνθήκες οριακές, που αποτελούν τη βάση για τις συγκρούσεις που πραγματεύεται η όπερα του Πουτσίνι».

Η «Τόσκα» του Νίκου Πετρόπουλου επιστρέφει στο πλαίσιο του αφιερώματος στον σπουδαίο Έλληνα σκηνοθέτη και σκηνογράφο Στέφανο Λαζαρίδη, η θητεία του οποίου στην καλλιτεχνική διεύθυνση του οργανισμού υπήρξε κομβικής σημασίας για την ποιοτική αναβάθμιση της ΕΛΣ.

Στον ρόλο του Σκάρπια ντεμπουτάρει ο Δημήτρης Τηλιακός, ενώ στον ρόλο του τίτλου η Τσέλια Κοστέα.

Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Σκηνοθεσία-σκηνικά-κοστούμια: Νίκος Σ. Πετρόπουλος

Αναβίωση σκηνοθεσίας: Ίων Κεσούλης
Φωτισμοί: Τζουζέππε ντι Ιόριο
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Κωνσταντίνα Πιτσιάκου
Φλόρια Τόσκα: Τσέλια Κοστέα
Μάριο Καβαραντόσσι: Πάβελ Τσέρνοχ – Δημήτρης Πακσόγλου
Βαρόνος Σκάρπια: Δημήτρης Τηλιακός
Νεωκόρος: Βαγγέλης Μανιάτης
Τσέζαρε Αντζελόττι: Τάσος Αποστόλου
Σαρρόνε: Διονύσης Τσαντίνης
Σπολέττα: Χρήστος Κεχρής
Δεσμοφύλακας: Χρήστος Αμβράζης

Με την Ορχήστρα, την Χορωδία και την Παιδική Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής 
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Από 26 Ιανουαρίου έως 9 Φεβρουαρίου

«Μποέμ», «Τόσκα» – Έκθεση αφιερωμένη στον Στέφανο Λαζαρίδη

Κατά την καλλιτεχνική περίοδο 2017/18 πραγματοποιείται αφιέρωμα στον αείμνηστο σκηνοθέτη, σκηνογράφο και πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της ΕΛΣ Στέφανο Λαζαρίδη με τις παραγωγές «Μποέμ» και «Τόσκα», καθώς και μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στο έργο του σε Ελλάδα και εξωτερικό, σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας. Εδώ να σημειωθεί ότι τις προηγούμενες ημέρες παρουσιάστηκε η όπερα «Μποέμ», που σημείωσε ανεπανάληπτη επιτυχία. Η έκθεση πραγματοποιείται στο αίθριο του 4ου ορόφου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας στο ΚΠΙΣΝ και αποτελεί μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ, της ΕΒΕ, της ΚΠΙΣΝ Α.Ε. και του ΜΙΕΤ.

O Στέφανος Λαζαρίδης, ένα σπουδαίο κεφάλαιο για την ευρωπαϊκή όπερα, θεωρείται διεθνώς από τους πλέον εμβληματικούς και επιδραστικούς αναμορφωτές του είδους. Ο Λαζαρίδης, ένας «ρομαντικός κυνικός», όπως του άρεσε να αυτοαποκαλείται, ξεκινούσε πάντα από μια ιδέα, με βάση την οποία δημιουργούσε ένα ολόκληρο σκηνικό σύμπαν. Η φιλοσοφία του συνοψιζόταν στην έκφραση με την οποία περιέγραφε την προσέγγισή του στην όπερα: «distorted traditionalism», κάτι σαν «δημιουργικός επαναπροσδιορισμός της παράδοσης». Στα τριάντα χρόνια που εργάστηκε στην Εθνική Όπερα της Αγγλίας στο Λονδίνο, πρότεινε στο βρετανικό αλλά και στο παγκόσμιο κοινό παραγωγές που σήμερα θεωρούνται ιστορικές. Η στενή του συνεργασία με τον σπουδαίο Ντέιβιντ Πάουντνυ, εκτός από τις παραγωγές στο Λονδίνο, είχε ως αποτέλεσμα τρεις εμβληματικές παραγωγές στο Φεστιβάλ του Μπρέγκεντς. Δεν του άρεσαν τα μεγάλα θέατρα (Κόβεντ Γκάρντεν, Βιέννη κ.λπ.), διότι τα θεωρούσε εργοστάσια και ανέλαβε την Λυρική επειδή ήταν μικρή και θα μπορούσε να δουλέψει τα έργα στην κάθε τους λεπτομέρεια. Το έκανε πράγματι: ασχολιόταν μέχρι και με την τελευταία λεπτομέρεια.

Σε διάστημα που αποδείχτηκε εξαιρετικά σύντομο, μόλις μία καλλιτεχνική περίοδο, έθεσε τις βάσεις για τον μετασχηματισμό της Εθνικής Λυρικής Σκηνής από περιφερειακό θέατρο σε έναν οργανισμό ο οποίος θα συνομιλεί ισότιμα με σημαντικά λυρικά θέατρα σε όλο τον κόσμο.

Αντιμετωπίζοντας την όπερα πρωτίστως ως θέαμα, έδωσε μεγάλη σημασία στην σκηνοθεσία των έργων, θέλοντας να αποφύγει την μουσειακή αναπαράσταση και επιλέγοντας μια γλώσσα η οποία θα μπορούσε να απευθυνθεί σε ένα σύγχρονο κοινό. Πίστευε σε διαχρονικά ενδιαφέρουσες σκηνοθεσίες και γι’ αυτό ήδη από την πρώτη του καλλιτεχνική περίοδο επέλεξε να παρουσιάσει σε νέες σκηνοθεσίες έργα του βασικού ρεπερτορίου, όπως η «Τόσκα», η «Μποέμ», η «Κάρμεν», η όπερα «Ορφέας και Ευρυδίκη». Παράλληλα, είχε σκοπό να παρουσιάσει στο αθηναϊκό κοινό διάσημες παραστάσεις, ξεκινώντας από την όπερα «Ο Νίξον στην Κίνα» του Τζον Άνταμς στην σκηνοθεσία του Πήτερ Σέλλαρς.

Εξίσου σημαντικό υπήρξε για τον Λαζαρίδη το μουσικό μέρος. Γι’ αυτό προχώρησε στην διεύρυνση της τάφρου της ορχήστρας στο θέατρο Ολύμπια, ώστε να μπορέσουν να παιχτούν με τον αρμόζοντα τρόπο όπερες με αυξημένες συμφωνικές απαιτήσεις.