Υπερβολική και αδικαιολόγητη η προσωρινή κράτηση στην Ελλάδα

Στα πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προσκρούει το μέτρο της προσωρινής κράτησης στην Ελλάδα, το οποίο όπως διαπιστώνει και ο νομικός κόσμος της χώρας μας έχει καταντήσει «καραμέλα».

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Fair Trials International», καθώς σε συνάντηση που είχαν νομικοί εμπειρογνώμονες στο πλαίσιο ημερίδας που διοργάνωσε κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι «Οι ύποπτοι στην χώρα μας τελούν υπό υπερβολική και αδικαιολόγητη προσωρινή κράτηση».

Οι εμπειρογνώμονες υπογραμμίζουν ότι στην Ελλάδα σημειώνεται συστηματική κατάχρηση του μέτρου της προσωρινής κράτησης – η οποία παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία επιτρέπεται μόνο ως έσχατο μέτρο, εντούτοις η χρήση της είναι διαδεδομένη και αποτελεί διαδικασία ρουτίνας. Το ανακοινωθέν της Fair Trials International εγείρει ανησυχίες σχετικά με την αυθαιρεσία στην ακροαματική διαδικασία για την επιβολή προσωρινής κράτησης και με την έλλειψη αποτελεσματικής συμμετοχής της υπεράσπισης στις ακροάσεις προσωρινής κράτησης.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ΜΚΟ, οι αποφάσεις σχετικά με το εάν ένας ύποπτος θα κριθεί προφυλακιστέος συχνά λαμβάνονται βάσει παραγόντων που αντίκεινται στην ελληνική νομοθεσία και τα διεθνή νομικά πρότυπα – συμπεριλαμβανομένων των κύριων αποφάσεων σχετικά με τη σοβαρότητα του καταγγελλόμενου αδικήματος καθώς και αόριστες αναφορές για τα χαρακτηριστικά του εναγόμενου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δικαστές φαίνεται να βασίζονται στην προσωρινή κράτηση προκειμένου να ικανοποιήσουν την απαίτηση της κοινής γνώμης για δικαιοσύνη. Προκειμένου να αναπληρωθεί η περιρρέουσα αντίληψη ότι η αναβολή της δίκης είναι αναπόφευκτη και ότι δε θα υπάρξει τελικά καταδίκη, η προφυλάκιση διατάσσεται ως τιμωρία για το υποτιθέμενο έγκλημα και όχι ως μέσο διασφάλισης της παρουσίας στη δίκη.

Το ανακοινωθέν της συνάντησης των νομικών εμπειρογνωμόνων παρέχει επίσης μια σειρά από βασικές συστάσεις προς την Ελληνική Κυβέρνηση και τα δικαστικά συστήματα να ευθυγραμμίσουν τις πρακτικές τους με τα διεθνή νομικά πρότυπα. Εκκινώντας από την άποψη συμμετεχόντων δικηγόρων που εμπλέκονται σε εκατοντάδες υποθέσεις ετησίως, το ανακοινωθέν απευθύνει έκκληση για βελτίωση των νομικών προτύπων στη λήψη αποφάσεων για προσωρινή κράτηση, που υλοποιείται μέσω της ενίσχυσης της κατάρτισης των δικαστών λειτουργών.

Οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν την αποτελεσματική συμμετοχή της υπεράσπισης στις ακροάσεις προσωρινής κράτησης, και τη συχνότερη χρήση εναλλακτικών της προσωρινής κράτησης μέτρων, τα οποία έχουν μικρότερο αντίκτυπο τόσο στη ζωή των υπόπτων όσο και των οικογενειών τους.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Διευθύνων Σύμβουλου της εν λόγω Μη κυβερνητικής Οργάνωσης Jago Russell: «Για πολλά χρόνια, η Fair Trials έχει εργαστεί σε υποθέσεις στην Ελλάδα, οι οποίες καταδεικνύουν τη συστηματική κατάχρηση της διαδικασίας προφυλάκισης και τις καταστροφικές επιπτώσεις της τόσο στους υπόπτους όσο και στις οικογένειές τους».