4.500 Ελένες…

Πέρα από την πολιτική και τους πολιτικούς που πάντα βρίσκουν τον τρόπο να κάνουν δυσκολότερη –αντί να τη διευκολύνουν– τη ζωή των πολιτών, η ελληνική δημόσια ζωή συνταράχθηκε όλη την εβδομάδα από την είδηση και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαπράχθηκε το αποτρόπαιο έγκλημα στη Ρόδο. Η 21χρονη φοιτήτρια, Ελένη Τοπαλούδη, δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας, αλλά αυτό συνέβη με τον πιο άγριο τρόπο που θα μπορούσε να συμβεί. Μία κοπέλα που έφυγε από την πόλη της, το Διδυμότειχο, πήγε στο Νησί των Ιπποτών για να σπουδάσει, και δύο σχεδόν συνομήλικοί της της αφαίρεσαν τη ζωή επειδή αρνήθηκε να συνευρεθεί ερωτικά μαζί τους.

Δεν έχει νόημα να σταθούμε στις ανατριχιαστικές πληροφορίες αναφορικά με τον φόνο που έρχονται στο φως από το αστυνομικό ρεπορτάζ. Ούτε φυσικά υπάρχουν λέξεις που να σχολιάζουν δίχως να εμπίπτουν στο αδίκημα της εξύβρισης διά του Τύπου όλους εκείνους που έκαναν εμετικές αναφορές στο διαδίκτυο, ότι δήθεν το δολοφονημένο κορίτσι προκάλεσε με τη συμπεριφορά του ή το ντύσιμό του τους δράστες.

Δεν γίνεται όμως να μη σταθούμε στις άλλες «Ελένες» αυτής της χώρας, που υπόκεινται σε βάναυσες πράξεις βίας που ίσως από σύμπτωση δεν κατέληξαν στο νεκροτομείο. Και δεν είναι λίγες, καθώς οι βιασμοί και τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης και βίας κατά των γυναικών ξεπερνούν στην Ελλάδα τις 4.500 περιπτώσεις ετησίως. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τη ζοφερή στατιστική μία στις τέσσερις γυναίκες φέρεται να έχει κακοποιηθεί μία φορά στη ζωή της, σε πολλές δε από αυτές τις περιπτώσεις ο δράστης είναι ο σύζυγος (σ.σ. είναι πολύ λίγα τα χρόνια που ο βιασμός εντός γάμου θεσμοθετήθηκε ως αδίκημα), ο σύντροφος, ο φίλος, ο γνωστός.

Δυστυχώς μόνο ένα μικρό ποσοστό των θυμάτων καταγγέλλουν τον βιασμό τους, ίσως γιατί τα θύματα νιώθουν –και όχι άδικα– να βιάζονται για δεύτερη φορά και σε δημόσια θέμα από τα σχόλια και τον περίγυρό τους, που όπως είπε πρόσφατα μία Σταρ Ελλάς θεωρεί φυσιολογικό να φάει μία γυναίκα ένα χαστούκι από τον σύντροφό της. Άλλωστε, παγκοσμίως είναι σύμφυτη με την κουλτούρα του βιασμού το slut shaming, δηλαδή η διαπόμπευση-προσομοίωση των θυμάτων με εκείνες που εκπορνεύονται.

Θα πει κάποιος, και ενδεχομένως όχι άδικα, ότι η αύξηση των βιασμών είναι ένα κομμάτι ευρύτερης κοινωνικής παθογένειας που διογκώθηκε τα τελευταία χρόνια μαζί με την εν γένει εγκληματικότητα. Θα είναι, όμως, ημιτελής μία τέτοια ανάγνωση. Διότι το πώς τελικά πρέπει να συμπεριφέρεται έναν άντρας σε μία γυναίκα δεν περιγράφεται στα εγχειρίδια πολιτικής αγωγής και αστυνομικής ασφάλειας.

Αυτό το «πώς» το κουβαλάει στο dna του κάθε ελληνικό σπιτικό και το μεταδίδει με το καθημερινό παράδειγμά του στα μέλη. Αλλά αν η διδαχή είναι του τύπου «όταν μία γυναίκα λέει “όχι” εννοεί “ίσως”, κι όταν λέει “ίσως” εννοεί “ναι”», τότε κάποιοι εξ ημών οδηγούνται αφελώς στο συμπέρασμα ότι δικαιούνται να χαστουκίζουν, να βιάζουν ή να ρίχνουν γυναίκες από τα βράχια.

Δεν χρειάζεται ευαισθητοποιημένους χαροκαμένους για να αλλάξει η αποτρόπαια ρότα. Λίγο η οικογένεια, λίγο το σχολειό, λίγο όπως λέει κι ο Σολωμός «θυμήσου πως έχεις θυγατέρα, γυναίκα, αδελφή…», μπορεί κάποια από τις επόμενες 4.500 «Ελένες» να γυρίσει σήμερα το βράδυ σπίτι της σώα, αβλαβής κι ευτυχισμένη…