7 στους 10 παίρνουν αντιβιοτικά σαν καραμέλες

Την παγκόσμια εβδομάδα ενημέρωσης για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών θα ζήσουμε, αρχής γενομένης από τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου και μέχρι τις 24 του μηνός, και στα λεξικά ανά τον κόσμο δίπλα στη λέξη «αντιβίωση» θα πρέπει να υπάρχει μία φωτογραφία με τον χάρτη της χώρας μας.

Επιμέλεια: Νίκος Τσαγκατάκης

Το γιατί το απαντούν τα στοιχεία που προ ημερών έδωσε στη δημοσιότητα η καθηγήτρια Παθολογίας-Λοιμώξεων του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κυριακή Κανελλακοπούλου, σύμφωνα με τα οποία κάθε χρόνο σχεδόν 7 στους 10 Έλληνες (68%) καταναλώνουν αντιβιοτικά. Τo χειρότερο όλων; Πέντε από αυτούς τους 7 Έλληνες (το 70% του 68%) πήραν αντιβιοτικά σκευάσματα δίχως να τα έχουν υγειονομικά ανάγκη.

Το εξωφρενικό και απειλητικό εν πολλοίς για την υγεία των πολιτών ποσοστό κατατάσσει την Ελλάδα στην πρώτη θέση της σχετικής πανευρωπαϊκής λίστας, όταν για παράδειγμα στη Φιλανδία το αντίστοιχο ποσοστό των πολιτών που καταναλώνουν αντιβιοτικά δεν ξεπερνά το 3%.

Επιστημονική εξήγηση για τα αίτια που ωθούν τους Έλληνες στην υπερβολική λήψη αντιβιοτικών δεν υφίσταται. Είναι γνωστό ωστόσο το… μάνιουαλ βάσει του οποίου οδηγούνται στην εύκολη –αλλά επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία– λύση: ένας βήχας, ένας πονόλαιμος ή ένα συνάχι τούς οδηγεί στο φαρμακείο της γειτονιάς, από το οποίο προμηθεύονται χωρίς ιατρική συνταγή κάποιο αντιβιοτικό σκεύασμα, προκειμένου να «σκοτώσουν» τα συμπτώματα μιας απλής εποχικής ίωσης που θα υποχωρούσε δίχως καν τη συνδρομή γιατρού.

Καμπανάκι κινδύνου από τους επιστήμονες

Τα δυσάρεστα αποτελέσματα αυτής της ανεύθυνης πρακτικής είναι λίγο-πολύ γνωστά. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών έχει αποδεδειγμένα αυξήσει σε ανησυχητικά επίπεδα την αντοχή των μικροβίων, όχι μόνο στα νοσοκομεία, αλλά και στις τοπικές κοινωνίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του φαινομένου είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το «κακό» μικρόβιο του πνευμονιόκοκκου έχει αποκτήσει 40% αντοχή και οι μισοί που προσβάλλονται από αυτό δεν θα θεραπευτούν. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τις ουρολοιμώξεις, όπου το κολοβακτηρίδιο που ευθύνεται για τις συγκεκριμένες λοιμώξεις έχει αποκτήσει αντοχή 15%.

«Πρέπει να αντιληφθούμε ότι νέα αντιβιοτικά δεν υπάρχουν, άρα θα πρέπει να επιβιώσουμε με ό,τι έχουμε», υπογραμμίζει η καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ, λοιμωξιολόγος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Χημειοθεραπείας, Ελένη Γιαμαρέλλου, συντασσόμενη με το καμπανάκι κινδύνου που κρούει η επιστημονική κοινότητα για την ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης αντιβιοτικών κατά 90% στην κοινότητα ώστε αυτά τα σκευάσματα να ξαναγίνουν ισχυρά.

Στο ίδιο μήκος κύματος με την ιατρική κοινότητα, αλλά με την έκκληση για πιο αποτελεσματικές δράσεις καταπολέμησης του φαινομένου της υπερβολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών, βρίσκεται και ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης. Υπό την ιδιότητα και του προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, ο κ. Πατούλης προτείνει μεταξύ άλλων αυστηρές ποινές σε όσους χορηγούν αντιβιοτικά χωρίς ιατρική συνταγή και υποχρεωτικό strep test, ώστε ο γιατρός να χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία. Οι προτάσεις Πατούλη για εξορθολογισμό της χρήσης των αντιβιοτικών δεν αναιρούν την ανάγκη για περαιτέρω ενημέρωση των πολιτών. Γι’ αυτό, άλλωστε, η ΚΕΔΕ και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, μαζί με το Ελληνικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων, την Ελληνική Εταιρεία Χημειοθεραπείας και την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων, συμμετέχουν στην ενημερωτική εκστρατεία που στόχο έχει να καταρριφθούν οι μύθοι και να αναδειχτούν οι αλήθειες σχετικά με τις συνέπειες από την άσκοπη χρήση των αντιβιοτικών, τη διάκριση ανάμεσα σε ιογενείς και μικροβιακές λοιμώξεις, τη διασπορά των ανθεκτικών μικροβίων στο περιβάλλον, την αξία της πρόληψης των λοιμώξεων μέσω του εμβολιασμού και τελικά την επίγνωση ότι η υπερκατανάλωση μπορεί να στερήσει από τον ασθενή τον πολυτιμότερο σύμμαχό του, το ίδιο το αντιβιοτικό.