Αιτία πολέμου το Καστελόριζο

«Φωτιά» στο Αιγαίο επιχειρεί να βάλει η Τουρκία προχωρώντας σε κινήσεις-πρόκληση, καθώς αμφισβητεί ανοιχτά την ελληνική κυριαρχία στο Καστελόριζο, τη Ρω και τη Στρογγύλη.

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαδόπουλος

Αποκομμένα από την υπόλοιπη Ελλάδα, δεκάδες μίλια μακριά από τη Ρόδο και την Κάρπαθο, τα τρία αυτά νησιά συνιστούν την ελληνική ΑΟΖ που «χάνεται» στα βάθη της Ανατολικής Μεσογείου και συναντάται με την κυπριακή ΑΟΖ. Αυτό ακριβώς είναι και το… αγκάθι που ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν και οι στρατηγοί του θέλουν να αφαιρέσουν από το τουρκικό «σώμα». Οι δύο ΝΟΤΑΜ που εξέδωσαν οι Αρχές της γειτονικής χώρας, με τις οποίες όχι μόνον καλούν την Αθήνα να μην προβεί σε προγραμματισμένες ασκήσεις στη θαλάσσια περιοχής δυτικά του Καστελόριζου αλλά, παράλληλα, σημειώνουν ότι το ακριτικό νησί βρίσκεται στην τουρκική περιοχή έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο, έχουν έναν και μοναδικό στόχο: να δυναμιτίσουν το κλίμα με την Αθήνα. Πιο συγκεκριμένα με τη ΝΟΤΑΜ Α4447/16 με την οποία οι Τούρκοι αναφέρονται στην αντίστοιχη ελληνική Α2200/16, η οποία δεσμεύει περιοχή Δυτικά του Καστελόριζου λόγω διεξαγωγής άσκησης Έρευνας και Διάσωσης (SAR) το διήμερο 18-19 Οκτωβρίου, η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι το Καστελόριζο (MEIS στην τουρκική, όπως αναφέρεται) είναι αποστρατικοποιημένη περιοχή και δεν θα πρέπει να περιλαμβάνεται στις ασκήσεις των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Δείχνοντας, μάλιστα, πρόθεση να τραβήξουν το σκοινί στα άκρα, οι Τούρκοι εξέδωσαν και τη ΝΟΤΑΜ Α4455/16 με την οποία ισχυρίζονται ότι η περιοχή στην οποία θα εκτελέσουν οι ελληνικές ΕΔ την άσκηση SAR (18-19/10) ανήκει στην τουρκική περιοχή Έρευνας και Διάσωσης, καλώντας ως εκ τούτου τις ελληνικές αρχές να συνεργαστούν με τις τουρκικές. Έμπειρος διπλωμάτης σχολίαζε στην «Α» ότι «η χρονική στιγμή που η τουρκική ηγεσία επέλεξε να οξύνει το κλίμα με την έκδοση των δύο ΝΟΤΑΜ μόνο τυχαία δεν είναι, καθώς πραγματοποιήθηκε τριμερής συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου με αντικείμενο, μεταξύ άλλων, ενεργειακά ζητήματα στην Ανατολική Μεσόγειο».

Τι επιδιώκουν
Το γεγονός ότι οι συζητήσεις για τη ρύθμιση-οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη νοτιοανατολική Μεσόγειο έχει ανοίξει για τα καλά, είναι και ο λόγος που η τουρκική κυβέρνηση προβαίνει σε λεονταρισμούς («σουλάτσο» υποβρυχίων στο Αιγαίο) και κινήσεις εντυπωσιασμού αλλά και ουσίας (έκδοση ΝΟΤΑΜ). Σε κάθε περίπτωση, επιδίωξη της Άγκυρας είναι σε αυτή τη ρύθμιση-οριοθέτηση να μη συμπεριληφθεί ως τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ το νησιωτικό σύμπλεγμα Καστελόριζο – Ρω – Στρογγύλη. Το γεγονός πως το νησάκι των περίπου 200 κατοίκων είναι το ανατολικότερο άκρο της χώρας μας, απέχοντας 72 ναυτικά μίλια από Ρόδο αλλά μόλις 1,25 από τις τουρκικές ακτές, δίνει πάτημα στον «σουλτάνο» να απαιτεί την εξαίρεσή του.

Σε κάθε ευκαιρία οι διπλωμάτες της γειτονικής χώρας υποστηρίζουν ότι δεν είναι δυνατόν ένα τόσο μικρό νησί μπροστά από τις τουρκικές ακτές να έχει ένα τόσο μεγάλο κομμάτι υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ. Αναφέρουν ακόμη ότι το συγκεκριμένο νησιωτικό σύμπλεγμα διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νησίδων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, κάτι που «μεταφράζεται» ότι δεν διαθέτουν ούτε ΑΟΖ, ούτε και έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα! Όλα αυτά ίσως να μην είχαν κανένα νόημα, εάν η περιοχή δεν διέθετε μεγάλο υποθαλάσσιο πλούτο. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί, το συγκεκριμένο σημείο –γνωστό και ως «Η λεκάνη του Ηροδότου»– είναι το πιο πλούσιο της νοτιοανατολικής Μεσογείου σε κοιτάσματα φυσικού αερίου.

«Montego Bay»
Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος που η Τουρκία δεν έχει υπογράψει και δεν έχει επικυρώσει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας «Montego Bay», παρά το γεγονός ότι έχει οριοθετήσει την ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και με τη Ρωσία! Σύμφωνα με το άρθρο 121 της Συνθήκης (σ.σ. υπογράφηκε το 1982) όλα τα νησιά που κατοικούνται, δηλαδή που έχουν οικονομική ζωή, διαθέτουν ΑΟΖ και η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές – άρα και το ελληνικό Καστελόριζο. Τι σημαίνει αυτό; Πως η Ελλάδα μπορεί ακόμη και μονομερώς να οριοθετήσει την ΑΟΖ της, στην οποία θα συμπεριλαμβάνει και το Καστελόριζο. Κάτι τέτοιο, βέβαια, είναι εύκολο μόνο στη θεωρία, καθώς εάν η Άγκυρα αντιδράσει πολιτικά η υπόθεση θα παραπεμφθεί στο Διεθνές Δικαστήριο. Οι κινήσεις και οι διαθέσεις όμως των γειτόνων δείχνουν πως σε μία τέτοια περίπτωση η πιθανότερη επιλογή των Τούρκων είναι αυτή των όπλων!