Αναδρομικά: «Γλυκαίνει» τους συνταξιούχους η κυβέρνηση

Οι αντιδράσεις από τις συνταξιουχικές οργανώσεις, αλλά και από μεμονωμένους συνταξιούχους για τα αναδρομικά έχουν προκαλέσει πονοκέφαλος στο Μαξίμου, καθώς αυτή την εποχή όπου αναμένονται οι διαδηλώσεις για τα δύο χρόνια από το δυστύχημα των Τεμπών, οι αγροτικές κινητοποιήσεις είναι ακόμη ενεργές (αρκεί μία σπίθα για να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο) θεωρείται αυτοκτονικό να ανοίξει και νέο μέτωπο με τους συνταξιούχους.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Ήδη μετά την απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια (για να μην την χαρακτηρίσουμε ως οργή) από τους συνταξιούχους που ήλπιζαν και στα δικαστήρια, αλλά και στην κυβέρνηση για να λάβουν από 1.000-έως 3.000 ευρώ από τα αναδρομικά. Όμως οι ελπίδες αποδείχθηκαν φρούδες για την μεγάλη πλειοψηφία, δηλαδή για τους 1.3 εκατ. που δεν προσέφυγαν στην δικαιοσύνη. Αλλά και για όλους όσοι δικαιώθηκαν (372.000) τα βάσανα δεν έχουν τελειώσει ακόμη. Και αυτό επειδή ναι μεν έχουν δικαιωθεί από το ΣτΕ, αλλά μέσω δικαστηρίων θα πρέπει να καταρρίψουν την απόφαση του Αρείου Πάγου για να μπορέσουν να πάρουν τα αναδρομικά.

Φυσικά όλοι αυτή η κατάσταση είναι εξοργιστική για μία μερίδα της κοινωνίας, η οποία θεωρείται προνομιακή για την Νέα Δημοκρατία. Ας μην λησμονούμε, ότι η πλειοψηφία των συνταξιούχων-σύμφωνα με τα exit poll- επέλεξαν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 55% τη Νέα Δημοκρατία στις εθνικές εκλογές του Ιουλίου του 2019 και του Μαΐου και Ιουνίου του 2023. Και η δυσαρέσκεια εντάθηκε με το κοφτό «όχι» σε ό,τι αφορά το αίτημα για πολιτική απόφαση ώστε να λάβουν όλοι συνταξιούχοι τα αναδρομικά (ανεξάρτητα εάν έχουν προσφύγει στην δικαιοσύνη). Το κόστος υπολογίζεται στα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ και στην κυβέρνηση επισημαίνουν ότι θα διαταραχθεί η δημοσιονομική ισορροπία.

Οι αντιδράσεις, όμως αναγκάζουν την κυβέρνηση να εξετάσει διάφορα σενάρια με το κυριότερο να είναι να πληρώσει τα χρήματα σε όσους έχουν δικαιωθεί και να μην χρειαστούν άλλες δίκες. Τα χρήματα αυτά είναι να δοθούν από το ταμείο του ΑΚΑΓΕ, δηλαδή από το νέο επικουρικό ταμείο. Το αίτημα που έχει υποβληθεί είναι να αξιοποιηθούν οι τόκοι του ΑΚΑΓΕ, ύψους περίπου 450 εκατ. ευρώ, χωρίς να πειραχτεί το κεφάλαιο, που σήμερα ανέρχεται σε 17 δις ευρώ. Αυτό το κονδύλι επαρκεί για να καλύψει την επιστροφή των αναδρομικών από τα δώρα και τις κομμένες επικουρικές για το 11μηνο (Ιούλιος 2015 με Μάιο 2016), σε όσους έχουν δικαιωθεί.

Σε πρώτη φάση, στελέχη του υπουργείου Εργασίας υποστηρίζουν ότι τα χρήματα του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) αποτελούν χρήματα του κράτους, τα οποία θα λείψουν αν δοθούν για να καλύψουν τα αναδρομικά των συνταξιούχων. Επομένως, αν δεν προχωρήσει το εν λόγω σενάριο, χρήματα θα πάρουν μόνο όσοι συνταξιούχοι των ΝΠΔΔ (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) είχαν προσφύγει μέχρι 21/7/2020 στο ΣτΕ για τις περικοπές στις επικουρικές και τα δώρα και δικαιώθηκαν από τα δικαστήρια. Δηλαδή, στην πράξη θα συνεχιστούν οι δίκες που είχαν παγώσει εν αναμονή της απόφασης του ΑΕΔ για τους συνταξιούχους που έχουν ασκήσει αγωγές, οι οποίοι αν δικαιωθούν θα πάνε «ταμείο» για να λάβουν τα αναδρομικά του περιβόητου 11μήνου.

Πάντως, σύμφωνα με νομικούς κύκλους, οι περισσότεροι συνταξιούχοι έως τώρα έχουν δικαιωθεί πρωτοδίκως και περιμένουν να λάβουν τα αναδρομικά 11 μηνών εντόκως με επιτόκιο 6% από το 2020, τα οποία ωστόσο δεν αποκλείεται να καθυστερήσουν έως και δύο-τρία χρόνια. Σημειώνεται πως το 2020, μετά από νομοθετική ρύθμιση, καταβλήθηκαν αναδρομικά ποσά μόνο για τις κύριες συντάξεις, και όχι για τις επικουρικές και τα δώρα, ενώ επιβλήθηκε απαγόρευση διεκδίκησής τους στα δικαστήρια, εκτός από όσους είχαν ήδη προσφύγει έως τον Ιούλιο του ίδιου έτους.

Η προσωπική διαφορά

Μία άλλη κίνηση που έχει πέσει στο τραπέζι για να «γλυκάνουν» τους συνταξιούχους είναι με νομοθετική παρέμβαση να ψαλλιδιστεί σε μεγάλο βαθμό η «προσωπική διαφορά», που έχει επιβάλλει ο νόμος Κατρούγκαλου σε όλους τους συνταξιούχους πριν από το 2016, ώστε εκατοντάδες χιλιάδες παλαιοί συνταξιούχοι να δουν νωρίτερα αυξήσεις στις αποδοχές τους. Εάν συμβεί αυτό, τότε από το 2026 περισσότεροι από 500.000 συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις στις συντάξεις τους. Ήδη εντός των επόμενων ημερών θα έρθει στην Βουλή νομοθετική ρύθμιση για το «κούρεμα» της προσωπικής διαφοράς που διατηρούν 40.000 δημόσιοι υπάλληλοι, ώστε να μπορούν να βλέπουν στην τσέπη τους τις αυξήσεις που θα δίδονται από φέτος και κάθε χρόνο.

Δεν έχει κλειδώσει αν οι παρεμβάσεις για τους συνταξιούχους θα ακολουθούν αντίστοιχο μοτίβο, καθώς η συζήτηση είναι ακόμη πρώιμη δεδομένου και του μεγαλύτερου δημοσιονομικού κόστους. Άλλωστε, όπως αναφέρουν κρατικοί αξιωματούχοι «η παράκαμψη της προσωπικής διαφοράς στους δημοσίους υπαλλήλους είναι κάτι τελείως διαφορετικό, καθώς αφορά μισθολογική ωρίμανση, κάτι που δεν υπάρχει στους συνταξιούχους». Ωστόσο, το γεγονός πως οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά έχουν μειωθεί και οι ετήσιες αυξήσεις θα είναι πλέον στη ζώνη του 2% σε συνδυασμό με το γεγονός πως κάθε χρόνο δίνεται –  ούτως ή άλλως – ένα επίδομα προσωπικής διαφοράς οδηγεί το οικονομικό επιτελείο στο να εξετάσει ένα μέτρο μόνιμου χαρακτήρα γι’ αυτή την κατηγορία των συνταξιούχων.

Η οριστική κατάργηση

Αυτό που εξετάζεται, σε πολύ πρώιμο ακόμη στάδιο, είναι είτε να καταργηθεί ο μηχανισμός της προσωπικής διαφοράς, με ενσωμάτωση του ποσού στη σύνταξη, ώστε οι συνταξιούχοι να λαμβάνουν στην τσέπη τις αυξήσεις είτε να δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός κουρέματος -παράκαμψης της προσωπικής διαφοράς, ώστε οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να την διατηρούν να λαμβάνουν ήδη από το 2026 στην τσέπη τους ένα τμήμα, ή το 100% της αύξησης που δικαιούνται.

Στο τραπέζι έχουν πέσει διαφορετικά σενάρια. Για παράδειγμα κατάργηση της προσωπικής διαφοράς με πλαφόν ποσού το οποίο μπορεί να συνδέεται, είτε με το συνολικό ποσό της σύνταξης, είτε με το ύψος της προσωπικής διαφοράς. 

Άλλες πληροφορίες θέλουν πιο πιθανό το σενάριο αντίστοιχου μηχανισμού με αυτόν που έρχεται για τους δημοσίους υπαλλήλους:

• Να «παγώσει» ένα ποσό της προσωπικής διαφοράς, για παράδειγμα 100 ευρώ, ώστε όσοι έχουν μικρή προσωπική διαφορά να πριμοδοτηθούν και να λαμβάνουν ολόκληρη την αύξηση
• Όσοι έχουν μεγαλύτερη προσωπική διαφορά θα παίρνουν ένα μέρος της αύξησης στην τσέπη και το υπόλοιπο θα συμψηφίζεται