Ανοίγουν το 2018 τις «Αμυγδαλέζες» που έκλεισαν το 2015

«Αμυγδαλέζες» αποφάσισε η Ευρώπη και ο ΣΥΡΙΖΑ για πολλοστή φορά προσγειώνεται ανώμαλα. Ενώ στην Ελλάδα διέλυσε τις σχετικές δομές που υπήρχαν, τώρα η κυβέρνηση έρχεται ευρωπαϊκά… υποστηρίζοντας πως σταματά τον κατήφορο της ΕΕ.

Ρεπορτάζ: Θεοδόσης Παπανδρέου

«Η Ελλάδα, τηρώντας στάση αρχών και αξιών κι έχοντας αναλάβει εμπράκτως μεγαλύτερες ευθύνες από αυτές που της αναλογούσαν, συνέβαλε καθοριστικά, μαζί με τις χώρες της Ε.Ε. που τήρησαν ανάλογη στάση, να μπει φρένο σε μια βαθιά συντηρητική στροφή του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, στη διάρκεια της μαραθώνιας συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το προσφυγικό/μεταναστευτικό», μετέδωσε το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων μόλις βγήκε λευκός καπνός στη Σύνοδο Κορυφής. Αν κανείς επιχειρήσει να αντιληφθεί πως η Ελλάδα συνέβαλε σε αυτήν,  θα καταλάβει πως ο πρωθυπουργός συμφώνησε σε κάτι που κατά το παρελθόν υπήρξε βασική αντιπολιτευτική σημαία: δεκάδες Αμυγδαλέζες! Ποιος άλλωστε έχει ξεχάσει τον αγώνα της σημερινής κυβέρνησης επικαλούμενης ανθρώπινα δικαιώματα κ.τ.λ., ώστε να κλείσει το σχετικό κέντρο ελέγχου των ορδών των μεταναστών. Και όμως τώρα, ο Ευρωπαίος Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε πως αυτή είναι η λύση!

Κοινά κέντρα υποδοχής

Τι, όμως, αποφάσισαν συνολικά οι Ευρωπαίοι αρχηγοί; Οι ηγέτες των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε. συμφώνησαν στη δημιουργία κοινών κέντρων υποδοχής αιτούντων άσυλο και επεξεργασίας των αιτήσεών τους και να περιορίσουν την ελευθερία κίνησης των μεταναστών από τη μια χώρα στην άλλη, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι αξιώσεις και να καθησυχαστούν οι ανησυχίες που πρόβαλαν η Ιταλία και η Γερμανία, έπειτα από μια Σύνοδο Κορυφής στην οποία οι διαπραγματεύσεις ήταν δύσκολες και σκληρές. Με άλλα λόγια ο Αλέξης Τσίπρας εν ολίγοις θυσίασε την Ελλάδα για να ικανοποιήσει τους αμετακίνητους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περισσότερο την Άνγκελα Μέρκελ η οποία έβλεπε την καρέκλα της να τρίζει.

Σύμφωνα μάλιστα με τη Μέρκελ, θα υπάρχουν στο εξής αυστηρότεροι έλεγχοι στην κίνηση αιτούντων άσυλο εντός της Ε.Ε., είναι σαφές πως όλοι θα πρέπει να τηρούν τους κανόνες και ότι δεν θα επιτρέπεται στους αιτούντες άσυλο να διαλέγουν εκείνοι το σε ποια χώρα θα ζητούν διεθνή προστασία.

Πιο αναλυτικά διαβάζουμε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση:

– Ελεγχόμενα κέντρα: Το κείμενο της συμφωνίας προβλέπει ότι οι διασωθέντες στη θάλασσα θα μπορούν να τοποθετούνται σε «ελεγχόμενα κέντρα» στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από όπου θα μπορούν να κατανεμηθούν εντός της Ένωσης όταν θα δικαιούνται ασύλου ή να επαναπροωθούνται στις χώρες τους στην αντίθετη περίπτωση. Όμως, η σύσταση τέτοιων κέντρων, που θα λειτουργούν με ευρωπαϊκά μέσα, επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών και κατά τον ίδιο τρόπο η κατανομή των προσφύγων «θα πρέπει να γίνεται σε εθελοντική βάση». Η Ιταλία εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόταση αυτή, αλλά δεν διευκρίνισε αν θα δημιουργήσει τέτοια «ελεγχόμενα κέντρα» στο έδαφός της. Στο κείμενο της συμφωνίας γίνεται λόγος για «ελεγχόμενα» και όχι «κλειστά» κέντρα, όπως πρότεινε η Γαλλία. Ωστόσο, η έννοια «ελεγχόμενα» δεν προσδιορίζεται.

– Δευτερογενείς κινήσεις: Η συμβιβαστική συμφωνία περιλαμβάνει μία παράγραφο που αφορά την αντιμετώπιση των μετακινήσεων των προσφύγων και μεταναστών μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να περιμένουν την απόφαση για τη χορήγηση ασύλου στη χώρα άφιξής τους. Αυτές οι μετακινήσεις ονομάζονται «δευτερογενείς». «Τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν όλα τα αναγκαία εσωτερικά νομοθετικά και διοικητικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τέτοιες μετακινήσεις και να συνεργασθούν στενά μεταξύ τους με αυτόν τον στόχο». Οι «δευτερογενείς μετακινήσεις» είναι η αιτία της έντασης ανάμεσα στην καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ και τον κύριο σύμμαχό της στον κυβερνητικό συνασπισμό, τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CDU) της Βαυαρίας, που απειλεί να επαναπροωθήσει από τα νότια σύνορα της Γερμανίας πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν καταγραφεί σε άλλη χώρα, αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα. Και η Ελλάδα τείνει χείρα διάσωσης στην καγκελάριο.

– Κανονισμός του Δουβλίνου: Οι ηγέτες των χωρών μελών της Ε.Ε. ζήτησαν εξάλλου να «βρεθεί μια συναίνεση για τον Κανονισμό του Δουβλίνου», η μεταρρύθμιση του οποίου έχει περιέλθει σε αδιέξοδο εδώ και δύο χρόνια. Ωστόσο δεν όρισαν ένα χρονοδιάγραμμα, μολονότι πριν από μερικούς μήνες είχε οριστεί ως καταληκτική ημερομηνία για τη μεταρρύθμισή του αυτή η σύνοδος κορυφής. Βάσει του «Κανονισμού του Δουβλίνου», οι χώρες πρώτης εισόδου στην Ε.Ε. φέρουν την κύρια ευθύνη για την επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου, το οποίο βαραίνει δυσανάλογα ορισμένες χώρες της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει παρέκκλιση από την αρχή αυτή σε περιόδους κρίσης, με μια ανακατανομή των αιτούντων άσυλο από τον τόπο άφιξής τους. Ωστόσο, χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, υποστηριζόμενες από την Αυστρία, αντιτίθενται τελείως σε αυτό. Η Ιταλία ζητεί από την πλευρά της ένα μόνιμο σύστημα ανακατανομής και τη σαφή εγκατάλειψη της αρχής ότι την ευθύνη φέρει η χώρα άφιξης.

«Οι ηγέτες τελικώς συμφώνησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής στη δημιουργία νέων “κέντρων” σε ευρωπαϊκό έδαφος για τη στέγαση και την επεξεργασία των στοιχείων των αιτούντων άσυλο, καθώς και σε μια σειρά άλλων συνεργατικών ενεργειών στο πλαίσιο της μεταναστευτικής πολιτικής», γράφει η ιστοσελίδα Politico. «Το σχέδιο εξακολουθεί να υπολείπεται έναντι μιας συνολικής συμφωνίας για την αναθεώρηση των κανόνων ασύλου αλλά η συμφωνία αντιπροσωπεύει μια κρίσιμης σημασίας –αν και όχι απόλυτη– συναίνεση στο πιο διχαστικό ζήτημα και επιχειρεί να αμβλύνει την πολιτική πίεση, ιδιαιτέρως αυτήν που ασκείται στην Καγκελάριο Μέρκελ», προσθέτει δίνοντας την πραγματική εικόνα.

«Κέντρα αποβίβασης» εκτός της Ε.Ε.;

Για να μειωθεί στο ελάχιστο ο αριθμός των πλοίων που θα φτάνουν στα ευρωπαϊκά ύδατα, οι 28 αποδέχθηκαν να εξετάσουν τη δημιουργία «κέντρων αποβίβασης» εκτός της Ε.Ε. για τους μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα, τα οποία «θα δώσουν τέλος στο οικονομικό μοντέλο των παράνομων διακινητών».

Η αποβίβαση των μεταναστών εκτός της Ε.Ε. θα γλιτώσει τους Ευρωπαίους από τους καβγάδες για το ποιος θα αναλάβει τα πλοία. Ωστόσο, το περίγραμμα του σχεδίου παραμένει ακόμη πολύ ασαφές και προκαλεί πολλά ερωτήματα όσον αφορά το κατά πόσον είναι συμβατό με το διεθνές δίκαιο.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Μαρόκου Νάσερ Μπουρίτα γνωστοποίησε ήδη από την Πέμπτη ότι η χώρα του απορρίπτει την ιδέα της δημιουργίας τέτοιων κέντρων υποδοχής εκτός της Ε.Ε. Ο Αλβανός πρόεδρος δήλωσε επίσης κατηγορηματικά αντίθετος.

Η συμφωνία πάντως ήδη άρχισε να αμφισβητείται και μάλιστα από τον πλέον αρμόδιο φορέα. Ο Διεθνής Οργανισμός για τη Μετανάστευση προειδοποίησε ότι τα ελεγχόμενα κέντρα για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες θα πρέπει να δημιουργηθούν σε ευρωπαϊκό έδαφος, ενώ εξέφρασε την «ανυπέρβλητη» ανησυχία του οργανισμού για το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν πλατφόρμες αποβίβασης προσφύγων και μεταναστών στη Λιβύη εξαιτίας της κατάστασης ασφαλείας στη χώρα.