Αντεπίθεση με ανασχηματισμό και οικονομικά μέτρα

Όπως αναμενόταν η κυβέρνηση πέρασε την σκόπελο της πρότασης δυσπιστίας που κατέθεσαν τέσσερα κόμματα της αντιπολίτευσης υπό το ΠΑΣΟΚ, αλλά τα δύσκολα δεν πέρασαν για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το κυβερνών κόμμα. Διότι, όπως αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις δεν έχει πειστεί ο λαός ότι όλα έγιναν από λάθους χειρισμούς.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Και πάνω σε αυτό τον καμβά καλείται η κυβέρνηση να αναστρέψει το κλίμα στην κοινωνία, η οποία δείχνει να έχει πειστεί πως υπάρχει προσπάθεια συγκάλυψης για να μειωθεί ο αντίκτυπος των ευθυνών. Ένα επίσης ανησυχητικό στοιχείο ήταν και το γεγονός ότι την Τετάρτη το βράδυ υπήρξε άλλη μία μεγάλη συγκέντρωση έξω από το κοινοβούλιο, που ήταν πολύ μικρότερη από τα ογκώδη συλλαλητήρια της Παρασκευής 28 Φεβρουαρίου, αλλά θύμισαν σε πολλούς τις πλατείες των αγανακτισμένων.

Για παράδειγμα στην δημοσκόπηση της GPO (παρουσιάστηκε την Τετάρτη στο STAR) ναι μεν οι πολίτες αποδέχονται το αφήγημα της κυβέρνησης για εργαλειοποίηση της τραγωδίας από τα κόμματα της αντιπολίτευσης (σε ποσοστό 80%), αλλά την ίδια ώρα την στήνουν στο «απόσπασμα». Έτσι στην ερώτηση για τον εάν θεωρούν οι πολίτες πως υπάρχει ευθύνη της κυβέρνησης για το δυστύχημα, το 85% δηλώνει «ναι» ή μάλλον «ναι». Όμως και οι ψηφοφόροι της Ν.Δ. αναγνωρίζουν τις ευθύνες της κυβέρνησης σε ποσοστό που φτάνει στο 58,6%. Και βέβαια υπάρχει ένα ποσοστό που φτάνει στο 71% κι έχει πειστεί ότι η κυβέρνηση κάνει προσπάθεια συγκάλυψης.

Στην ερώτηση για το εάν υπάρχουν ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων το 86,2% συμφωνεί, ενώ στην ίδια ερώτηση μεταξύ των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας το ποσοστό αυτό φτάνει στο 65,6%, ένα πραγματικά ιλιγγιώδες ποσοστό, που δικαιολογημένα προκαλεί τεράστια ανησυχία στο Μαξίμου.

Και τέλος για πρώτη φορά η πλειοψηφία των ερωτώμενων (52,5%-44,7%) δηλώνει ότι πρέπει να διεξαχθούν πρόωρες εκλογές λόγω των Τεμπών, καθώς ένα ποσοστό 67,7% θεωρεί ότι η κυβέρνηση έχει χάσει την λαϊκή νομιμοποίηση.

Η εν λόγω δημοσκόπηση, που είναι η πρώτη που δημοσιοποιήθηκε μετά τα συλλαλητήρια των Τεμπών, όπως είπαμε έχει προκαλέσει τεράστιο προβληματισμό στην κυβέρνηση και πλέον από σήμερα πρέπει να προχωρήσει σε κινήσεις για να ανατρέψει αυτό το κλίμα. Με βάση τα όσα είδαμε σε αυτή την διαβολοβδομάδα στην Βουλή, η κυβέρνηση θα επιμείνει στο αφήγημα της αποσταθεροποίησης της χώρας και γι’ αυτό ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποδεχόμενος την πρόταση δυσπιστίας έκανε λόγο για «συνασπισμό προθύμων».

Πολιτικό επιχείρημα

Η προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να δείξει στην κοινωνία ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης σύρεται από την Ζωή Κωνσταντοπούλου σε συμμαχία των προθύμων είναι λογική πολιτική κίνηση. Και αυτό διότι η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ είναι οι κύριοι αντίπαλοι διεκδικώντας στους ψηφοφόρους που αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι. Και ο στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να πιέσει το ΠΑΣΟΚ και να κυριαρχήσει σε αυτό το χώρο. Όμως ο τρόπος που ξεκίνησε χρησιμοποιώντας τον φόβο και τον κίνδυνο της αποσταθεροποίησης της χώρας μάλλον δεν είναι σωστός. Διότι το ίδιο χρησιμοποιήθηκε και στο προηγούμενο διάστημα προκειμένου να μειώσουν την συμμετοχή των πολιτών στα συλλαλητήρια και πέτυχαν το ακριβώς αντίθετο. Ακόμη και αυτοί που δεν είχαν σκοπό να κατέλθουν στις πλατείες άλλαξαν απόφαση και πήγαν και για να αποτίσουν φόρο τιμής στους 57 νεκρούς ζητώντας δικαιοσύνη, αλλά και να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην κυβέρνηση.

Ο κ. Μητσοτάκης, πάντως, είναι δεδομένο ότι πορεύεται σε ναρκοθετημένο πολιτικό περιβάλλον, καθώς οι παλλαϊκές συγκεντρώσεις για τα Τέμπη έχουν απελευθερώσει έντονα συναισθήματα, πρωτίστως αυτό της οργής. Συναισθήματα που αποτυπώνονται και στις πρώτες μετρήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, να συνιστά ένα ηχηρό καμπανάκι για το κυβερνών κόμμα. Το προβληματικό στοιχείο της έρευνας δεν είναι μόνο το χαμηλό ποσοστό που καταγράφει η Ν.Δ. με κάτι παραπάνω από 23% στην πρόθεση ψήφου, σχεδόν 3 μονάδες κάτω από το αντίστοιχο ποσοστό της στην έρευνα της ίδιας εταιρίας μετά το πρώτο συλλαλητήριο του Ιανουαρίου. Το βασικό πρόβλημα εντοπίζεται στα ποιοτικά στοιχεία της δημοσκόπησης που είναι από δυσμενή έως εξαιρετικά αρνητικά για την κυβέρνηση, της αξιολόγησης του πρωθυπουργού μηδέ εξαιρουμένης. Σημειωτέον, ο κ. Μητσοτάκης προηγείται μακράν του δεύτερου στην καταλληλότητα για πρωθυπουργία με 24,9%, όμως πλέον ο «κανένας» έχει επανέλθει στην πρωτοκαθεδρία με 36,7%.

Επιχείρηση αντεπίθεσης

Κάθε έρευνα βεβαίως δεν είναι παρά μια φωτογραφία της στιγμής και στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν ότι και οι υπόλοιπες έρευνες κοινής γνώμης που θα ακολουθήσουν θα καταγράφουν ανάγλυφη τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Από εκεί και πέρα, ο κ. Μητσοτάκης δεν θέλει να παρασυρθεί από την ορμή των γεγονότων και επιχειρεί να αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες, προκειμένου να αντεπιτεθεί πολιτικά.
Εξ ου και στην προ ημερησίας συζήτηση στην Βουλή, πέρα από τα καρφιά στην αντιπολίτευση και την αυτοκριτική διάθεση για όσα έγιναν και δεν έγιναν στον σιδηρόδρομο, ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε και δύο πολιτικές πρωτοβουλίες. Η πρώτη της αξιολόγησης στο Δημόσιο και η δεύτερη αυτή της διακρατικής συμφωνίας για τη συντήρηση του τροχαίου υλικού των σιδηροδρόμων από εγνωσμένης εμπειρίας ευρωπαϊκό φορέα. Σημειωτέον, η κυβέρνηση καλείται να κινηθεί γρήγορα για τη στελέχωση της διοίκησης της νεοσύστατης εταιρίας Σιδηρόδρομοι Ελλάδος που αποτελεί το προϊόν της συγχώνευσης ΟΣΕ-ΕΡΓΟΣΕ-ΓΑΙΑΟΣΕ.

Θέμα ημερών ο ανασχηματισμός

Ένα πρώτο εργαλείο αντίδρασης είναι ο ανασχηματισμός. Αυτός σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα γίνει μετά την ορκωμοσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κώστα Τασούλα, στις 13 Μαρτίου. Βέβαια ο ανασχηματισμός, με βάση τα ειωθότα από την δεκαετία του ’90 είναι ένα «θαύμα που διαρκεί το πολύ τρεις ημέρες», όπως λένε και οι πολιτικοί αναλυτές. Οπότε δύσκολα αλλάζει την ατζέντα. Εξάλλου ας μην λησμονούμε ότι συνήθως οι ανασχηματισμοί δημιουργούν μεγαλύτερες γκρίνιες, καθώς αυτοί που μένουν εκτός είναι περισσότεροι από τα μέλη μίας κυβέρνησης. Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι ένας ανασχηματισμός όσες επικρίσεις και να δεχθεί στέλνει ένα μήνυμα προς την κοινωνία για το σχέδιο που έχει η κεφαλή της κυβέρνησης. Και όπως αναφέρουν κύκλοι του Μαξίμου «υπάρχει ένα συνολικό σχέδιο πολιτικών πρωτοβουλιών, μεταρρυθμίσεων και αλλαγών σε κρίσιμους τομείς της πολιτικής που εκτείνεται για το επόμενο εξάμηνο και, σχηματικά, θα κορυφωθεί με την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης».

Δηλαδή μιλάμε για ένα μπαράζ δράσεων εν μέσω της κρίσιμης αυτής περιόδου με σκοπό την ανάκτηση της πολιτικής του ηγεμονίας.

Στα πηγαδάκια των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας όλες τις προηγούμενες ημέρες συζητήθηκε έντονα ότι ανασχηματισμός της κυβέρνησης πρέπει να είναι δομικός και θα έκανε καλό να μείνουν εκτός ακόμη και πρωτοκλασάτοι υπουργοί. «Έτσι ο πρωθυπουργός θα δείξει στην κοινωνία ότι η παράταξη που κυβερνά τη χώρα έχει πάγκο και δυνάμεις έτοιμες να προσφέρουν», μας έλεγε έμπειρος κοινοβουλευτικός του κυβερνώντος κόμματος.

Ενίσχυση του Επιτελικού κράτους

Η αλήθεια είναι ότι το Επιτελικό κράτος ναι μεν έχει κατακριθεί από όλη την αντιπολίτευση, αλλά οι δυσλειτουργίες του έχουν αναδειχθεί και από την αντιπολίτευση, ενώ έντονα παράπονα εκφράζονται και από τους υπουργούς. Οπότε δεν πρέπει να αποκλειστεί αναδόμηση και στο Επιτελικό κράτος. Δηλαδή να υπάρξουν αλλαγές σε πρόσωπα. Το θέμα είναι ότι αυτά τα πρόσωπα θα πρέπει να είναι αποδεχτά και από την κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος. Να νιώθουν οι βουλευτές ότι τους ακούν στο Μαξίμου. Ακούγεται έντονα στα «γαλάζια πηγαδάκια» ότι ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα επιστρέψει στο Μαξίμου. Μάλιστα δεν είναι λίγοι που θεωρούν ότι ίσως ο καταλληλότερος να αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών είναι ο Δημήτρης Αβραμόπουλος. Ένας βαθύς γνώστης των διεθνών ζητημάτων που λόγω του συνδυασμού (διπλωμάτης και πολιτικός) ξέρει να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Και φυσικά υπάρχει και η πρότερη πενταετής θητεία του ως Επίτροπος της Κομισιόν.

Ένα άλλο υπουργείο στο οποίο αναμένονται αλλαγές είναι αυτό του Υποδομών και Μεταφορών. Ο διαχωρισμός του θα πρέπει να θεωρείται σαν δεδομένος με πρώτο υποψήφιο να αναλάβει το Μεταφορών τον Κώστα Κυρανάκη, ο οποίος πέρασε το κρας τεστ με το κτηματολόγιο στο υπουργείο Ψηφιακής Μεταρρύθμισης.

Να σημειωθεί ότι τις τελευταίες ημέρες ακούγεται έντονα ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να αφήσει για πρώτη φορά από το 2019 εκτός κυβέρνησης πρόσωπα που θεωρούνται στυλοβάτες της κυβερνητικής θητείας της Νέας Δημοκρατίας. Και ο λόγος θα είναι να ηρεμήσει την κοινωνία και να μπουν στην βιτρίνα μετριοπαθείς φωνές, προκειμένου να αναστραφεί το κλίμα στην κοινωνία, κάτι που είναι πολύ σημαντικό.

Αλλαγές όμως ετοιμάζονται και στη λειτουργία της Νέας Δημοκρατίας, τόσο με αλλαγή του προσώπου της Γραμματέως (με τη Μαρία Συρεγγέλα να επιστρέφει στην κυβέρνηση και πιθανότερη αντικαταστάτριά της τη Σοφία Ζαχαράκη), όσο και με την περαιτέρω ψηφιοποίηση της κομματικής λειτουργίας, ώστε η Ν.Δ. να απευθυνθεί πιο καθαρά στη νέα γενιά της χώρας, όπου παραδοσιακά η απήχησή της είναι περιορισμένη. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι έχουν αναβληθεί δύο φορές οι εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη διοικήσεων σε τοπικές και νομαρχιακές επιτροπές και μάλιστα χωρίς μία εύπεπτη δικαιολογία προς την βάση.

Αλλαγές στην οικονομία

Ταυτόχρονα η κοινωνία πέραν της συμμετοχής της στα συλλαλητήρια για την τραγωδία των Τεμπών διαμαρτύρεται και για την ακρίβεια και συνολικά για την οικονομία. Ήδη στο εορταστικό τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας (μετά τα συλλαλητήρια) υπήρξε διαρροή ότι η κυβέρνηση εξετάζει σενάρια είτε για την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις, είτε γενναίο «κούρεμα» που θα φτάνει στο 50%. Αυτό το ζήτημα απασχολεί κοντά στις 700.000 συνταξιούχους, οι οποίοι δεν λαμβάνουν τις αυξήσεις που έχουν δοθεί που σε τρία χρόνια αθροιστικά είναι στο 13%, λόγω της προσωπικής διαφοράς που επιβλήθηκε με το νόμο Κατρούγκαλου. Το 2016 με τον ασφαλιστικό νόμο επανυπολογίστηκαν όλες οι συντάξεις και η τεράστια πλειοψηφία των συνταξιούχων πριν από το 2016 βρέθηκαν ότι λαμβάνουν περισσότερα χρήματα από ότι όριζε ο νόμος Κατρούγκαλου. Ναι μεν δεν τους ζητήθηκε, είτε να επιστρέψουν χρήματα, είτε να τους μειωθούν οι συντάξιμες αποδοχές, όμως επί της ουσίας τους έβγαλε εκτός αυξήσεων. Και η απάλειψη της προσωπικής διαφοράς είναι ένα βασικό αίτημα όλων των συνταξιούχων.

Επίσης αυτή την εποχή έχουν τεθεί αιτήματα και από την ΑΔΕΔΥ, αλλά και από τις συνταξιουχικές οργανώσεις για επιστροφή των δώρων τόσο στους δημόσιους υπαλλήλους, όσο καις τους συνταξιούχους. Μάλιστα υπάρχει και προσφυγή της ΑΔΕΔΥ και το καλοκαίρι το ΣτΕ θα διεξαγάγει και πιλοτική δίκη και δεν πρέπει να αποκλειστεί μία δικαστική απόφαση που θα δικαιώσει τους προσφεύγοντες. Για όλους αυτούς τους λόγους ο κ. Μητσοτάκης και οι επιτελείς του πιστεύουν ότι μπορούν να ξεμπλοκάρουν τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσω της διεύρυνσης των φορέων που μπορούν να χορηγούν δάνεια, κάτι που αναμένεται να διευκολύνει κυρίως νέους και νέες ή νέα ζευγάρια στα πρώτα τους βήματα. «Εάν καταφέρουμε να διαχύσουμε την ανάπτυξη στην κοινωνία, τότε θα κοπάσουν και οι διαμαρτυρίες», λένε συνεργάτες του πρωθυπουργού.

Πάντως για άλλη μια φορά, σε μια δύσκολη στιγμή για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, οι παράγοντες του Μαξίμου δεν κρύβουν την αισιοδοξία τους: «Όταν όλα θα έχουν έλθει στο φως, η αλήθεια θα αναδειχθεί και θα γίνει σαφές ότι η κυβέρνηση ούτε είχε λόγους να συγκαλύψει, ούτε συγκάλυψε τίποτα, αλλά έκανε όλα όσα ήταν δυνατό να γίνουν προκειμένου να λάμψει η αλήθεια, να τιμωρηθούν οι πραγματικοί ένοχοι και να φανεί στα μάτια των πολιτών η ιδιοτέλεια της αντιπολίτευσης».

Το μυαλό στους νοικοκυραίους

Με όλες τις πρωτοβουλίες της επόμενης ημέρας το κυβερνών κόμμα θα επιδιώξει να κερδίσει τους «νοικοκυραίους» και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής της βάσης. Οι «νοικοκυραίοι» αποτέλεσαν βασικό θεμέλιο για την εκτόξευση της Νέας Δημοκρατίας σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 2019. Με τα σημερινά δεδομένα συνεπώς ο πρωθυπουργός δεν έχει λόγο να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές. Εκτός από μια περίπτωση. Αν δει ότι οι συνθήκες αύριο μπορεί να είναι ακόμα χειρότερες σε σχέση με το σήμερα. Κάτι το οποίο θα εξαρτηθεί και από την εξέλιξη της δικαστικής έρευνας για τα Τέμπη, αλλά και για το εάν η αξιωματική αντιπολίτευση αρχίσει να καρπώνεται οφέλη από τα συλλαλητήρια.

Πάντως για να πούμε και του στραβού το δίκιο στο Μέγαρο Μάξιμου κατάλαβαν δύο ημέρες πριν από τα συλλαλητήρια ότι  η συμμετοχή πολιτών όλων των ηλικιών, όλων των κοινωνικών τάξεων θα ήταν πρωτόγνωρη στα πολιτικά χρονικά των τελευταίων δεκαετιών. Γι’ αυτό και απέσυραν από τον δημόσιο διάλογο κάποιες φωνές που έφταναν στα άκρα. Τώρα θα ξεκινήσει μία νέα προσπάθεια να ανασχέσουν ένα νέο κύμα διαμαρτυριών, δηλαδή αν αναβιώσουν οι πλατείες των αγανακτισμένων.